ฟาโรห์อเคนาเทน

อเคนาเทน อเมนโฮเทปที่ 4
อเมโนฟิสที่ 4, เนฟูรูเรยา, อิคนาทอน
พระรูปแกะสลักหินของอเคนาเตนในพิพิธภัณฑ์อียิปต์
ฟาโรห์
รัชกาล	1353–1336 ปีก่อน ค.ศ. 1351–1334 ปีก่อน ค.ศ.
ก่อนหน้า	อเมนโฮเทปที่ 3
ถัดไป	ไม่ทราบ: สเมงห์คาเร, เนเฟอร์เนเฟรูอาเตน หรือทุตอังค์อามุน
พระปรมาภิไธย พระนามฮอรัส คา นัคท์ ไก ซูติ (ปี 1–5) Victorious bull, high of plumes เมริอีเทน (หลังปีที่ 5) ผู้เป็นที่รักแห่งอาเทน พระนามเนบติ เวร์ เนซุต เอม อีเพต ซุต (ปี 1–5) ความเป็นกษัตริย์ที่ยิ่งใหญ่ในคาร์นัก เวร์-เนซุต-เอม-อเคนาเทน (หลังปีที่ 5) ความเป็นกษัตริย์ที่ยิ่งใหญ่ในอเคนาเทน พระนามฮอรัสทองคำ เวทเจส คาอู เอม อีอูนู เซไม (ปีที่ 1–5) Elevated of appearances in southern Heliopolis เวทเจส เรน เอน อีเทน (หลังปีที่ 5) ผู้เทิดทูนพระนามแห่งอาเทน พระนามครองราชย์ เนเฟอร์-เคเปอร์รู-เร, วา-เอน-เร (Year 1–17) ความงามเป็นที่ประจักษ์แห่งรา, ผู้เป็นที่หนึ่งแห่งรา พระนามประสูติ อีเมน-เฮเทป(อู) เนทเจอร์-เฮกา-วาเซท (ปีที่ 1–5) Amun is satisfied, god, and ruler of Thebes อัค-เอน-อีเทน (หลังปีที่ 5) The one who is beneficial to the Aten
คู่เสกสมรส	เนเฟอร์ติติ, คิยา, เดอะยังเกอร์เลดี (อาจจะ)
พระราชบุตร	สเมงห์คาเร? เมริทอาเตน เมเคตอาเตน อังค์เอสเอนอามุน เนเฟอร์เนเฟรูอาเตน ตาเชริท เนเฟอร์เนเฟรูเร เซเตเพนเร ทุตอังค์อามุน (เป็นไปได้มากสุด) อังค์เซนปาอาเตน ตาเชริท? เมริตอาเทน ตาเชริท?
พระราชบิดา	ฟาโรห์แอเมนโฮเทปที่ 3
พระราชมารดา	ติเย
สวรรคต	1336 หรือ 1334 ปีก่อน ค.ศ.
สุสาน	สุสานหลวงแห่งอเคนาเทน อามาร์นา (หลุมฝังพระศพเดิม) เควี55 (พิพาท)
อนุสรณ์สถาน	อเคตอาเทน, เจมปาอาเตน
ศาสนา	ศาสนาอียิปต์โบราณ ลัทธิอาเทน
ราชวงศ์	ที่ 18

อเคนาเทน (อังกฤษ: Akhenaten, /ˌækəˈnɑːtən/ ) บางครั้งสะกดเป็น อเคนาทอน (Akhenaton) หรือ เอคนาทอน (Echnaton; อียิปต์โบราณ: ꜣḫ-n-jtn ʾŪḫə-nə-yātəy, ออกเสียง: [ˈʔuːχəʔ nə ˈjaːtəj] , หมายถึง 'Effective for the Aten') เป็นฟาโรห์อียิปต์โบราณที่ครองราชย์ ป. 1353–1336 หรือ 1351–1334 ปีก่อน ค.ศ. เป็นพระมหากษัตริย์ลำดับที่ 10 แห่งราชวงศ์ที่สิบแปด ก่อนหน้าปีที่ 5 ในรัชสมัยของพระองค์ พระองค์มีพระนามว่า อาเมนโฮเทปที่ 4 (อียิปต์โบราณ: jmn-ḥtp หมายถึง "Amun is satisfied", แผลงกรีกเป็น อาเมโนฟิสที่ 4)

ฟาโรห์แอเคนาเทน มีพระมเหสีที่เป็นราชินีที่มีชื่อเสียงโด่งดัง คือ ราชินีเนเฟอร์ติติ (Nefertiti) และพระราชโอรสที่มีชื่อเสียงอีกเช่นกัน คือ ฟาโรห์ทุตอังค์อามุน (Tutankhamun)

ฟาโรห์แอเคนาเทน ขึ้นครองราชย์ระหว่าง 1350 ปีก่อนคริสต์ศักราช และครองราชย์อยู่นาน 17 ปี ปัจจุบัน นักประวัติศาสตร์เชื่อว่า พระองค์เป็นฟาโรห์องค์แรกที่ปฏิวัติความเชื่อในอาณาจักรอียิปต์ พระองค์ทรงนับถือพระเจ้าเพียงองค์เดียว คือ อาเตน (Aten) (สุริยเทพ สันนิษฐานว่าเป็นไปได้ว่าอาจเป็นองค์เดียวกับ รา) ถึงขนาดสร้างเมืองใหม่ที่ชื่อ อมาน่า (Amarna) ที่มีศาสนสถานขนาดใหญ่เพื่อบูชาเทพอาเตน พร้อมกับเปลี่ยนพระนามใหม่เป็น แอเคนาเทน ด้วย เพื่อให้เชื่อมโยงกับคำว่า อาเตน (แอเคนาเทน แปลว่า "มีประโยชน์ต่ออาเตน") ซึ่งนักประวัติศาสตร์เชื่อว่า การที่นับถือเทพเจ้าเพียงองค์เดียวของพระองค์นั้น เป็นแรงบันดาลใจให้โมเสสเป็นกบฏต่อฟาโรห์แรเมซีสที่ 2 (Ramesses II) ในอีกราว 50 ปี ต่อมาที่วิหารและราชวังในเมือง อะมานา พระองค์ได้สร้างศิลปกรรมฝาผนังไว้อย่างงดงาม ที่มีบทสรรเสริญเทพอาเตน แต่เมื่อพระองค์สวรรคตลง เมืองอมาน่าแห่งนี้ก็ได้ถูกทิ้งร้างทันที ทายาทรุ่นหลังได้ทำลายวิหารและบทสรรเสริญเหล่านี้เสีย รวมทั้งได้ประณามพระองค์และทำลายรูปสลักพระพักตร์ของพระองค์ด้วย ซึ่งเชื่อว่า ทั้งนี้เป็นเพราะต้องการทำลายหลักความเชื่อของการนับถือเทพเจ้าองค์เดียว (Monotheism)

ภาพฝาผนังที่แสดงถึงฟาโรห์แอเคนาเทน พระนางเนเฟอร์ติติ และพระธิดา 3 องค์ ที่แสดงถึงความนับถือต่อเทพอาเตน (เทพเจ้าทรงฉายแสงอยู่ข้างบน)

ดูเพิ่ม

• ฟาโรห์ในคัมภีร์ไบเบิล
• โอซาร์เซฟ

อ้างอิง

บรรณานุกรม

• "Akhenaten". Dictionary.com. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ October 14, 2008. สืบค้นเมื่อ October 2, 2008.
• Dorman, Peter F. "Akhenaton (King of Egypt)". Britannica.com. สืบค้นเมื่อ August 25, 2012.
• Albright, William F. (1973). "From the Patriarchs to Moses II. Moses out of Egypt". The Biblical Archaeologist. 36 (2): 48–76. doi:10.2307/3211050. JSTOR 3211050. S2CID 135099403.
• Aldred, Cyril (1968). Akhenaten, Pharaoh of Egypt: A New Study. New Aspects of Antiquity (ภาษาอังกฤษ) (1st ed.). London: Thames and Hudson. ISBN 978-0500390047.
• Aldred, Cyril (1985) [1980]. Egyptian art in the Days of the Pharaohs 3100–32 BC. World of Art. London; New York: Thames & Hudson. ISBN 0-500-20180-3. LCCN 84-51309.
• Aldred, Cyril (1991) [1988]. Akhenaten, King of Egypt. London: Thames and Hudson. ISBN 0500276218.
• Allen, James Peter (1988). "Two Altered Inscriptions of the Late Amarna Period". Journal of the American Research Center in Egypt (ภาษาอังกฤษ). San Antonio, Texas: American Research Center in Egypt. 25: 117–126. doi:10.2307/40000874. ISSN 0065-9991. JSTOR 40000874.
• Allen, James P. (2005). "Akhenaton". ใน Jones, L (บ.ก.). Encyclopedia of Religion. Macmillan Reference.
• Allen, James Peter (2009). "The Amarna Succession". ใน Brand, Peter; Cooper, Louise (บ.ก.). Causing His Name to Live: Studies in Egyptian Epigraphy and History in Memory of William J. Murnane (PDF). Culture and History of the Ancient Near East. Vol. 37. Leiden: E. J. Brill Academic Publishers. pp. 9–20. doi:10.1163/ej.9789004176447.i-240.9. ISBN 978-90-47-42988-3. เก็บ (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ May 21, 2020. สืบค้นเมื่อ May 21, 2020.
• Alter, Robert (2018). Couey, J. Blake; James, Elaine T. (บ.ก.). Biblical Poetry and the Art of Close Reading (ภาษาอังกฤษ). Cambridge University Press. ISBN 978-1-107-15620-3.
• "Amenhotep IV – Akhenaten". Marvel. 2021. สืบค้นเมื่อ April 4, 2021.
• Arnold, Dieter (2003) [1994]. Strudwick, Nigel; Strudwick, Helen (บ.ก.). The Encyclopaedia of Ancient Egyptian Architecture (English language ed.). London: I.B. Tauris. ISBN 1-86064-465-1.
• Arnold, Dorothea (1996). The Royal Women of Amarna: Images of Beauty from Ancient Egypt (Exhibition catalogue). New York: The Metropolitan Museum of Art. ISBN 0-87099-816-1.
• Assmann, Jan (1997). Moses the Egyptian: The Memory of Egypt in Western Monotheism. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. ISBN 0-674-58739-1.
• Assmann, Jan (2005). "'Axial' Breakthroughs and Semantic 'Relocations' in Ancient Egypt and Israel" (PDF). ใน Giesen, Bernhard; Šuber, Daniel (บ.ก.). Religion And Politics: Cultural Perspectives (Conference publication). International Studies in Religion and Society. Vol. 3. Leiden; Boston: Brill Academic Publishers. pp. 39–53. ISBN 978-90-04-14463-7. สืบค้นเมื่อ June 21, 2020.
• Assmann, Jan (2020). The Invention of Religion: Faith and Covenant in the Book of Exodus. Princeton University Press. ISBN 978-0-691-20319-5.
• Baines, John Robert (2007). Visual and Written Culture in Ancient Egypt. Oxford; New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-815250-7. OCLC 804615763.
• Baikie, James (1926). The Amarna Age (ภาษาอังกฤษ). London: A. and C. Black.
• Baptista, Fernando G.; Santamarina, Oscar; Conant, Eve (April 20, 2017). "The Age of Akhenaten". National Geographic. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ November 19, 2018. สืบค้นเมื่อ June 11, 2020.
• Bárta, Miroslav; Dulíková, Veronika (2015). "Divine and Terrestrial: The Rhetoric of Power in Ancient Egypt (The Case of Nyuserra)". ใน Coppens, Filip; Janák, Jiří; Vymazalová, Hana (บ.ก.). Royal versus Divine Authority: Acquisition, Legitimization and Renewal of Power: 7th Symposium on Egyptian Royal Ideology, Prague, June 26–28, 2013 (Conference publication). Königtum, Staat und Gesellschaft früher Hochkulturen. Vol. 4, 4. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag. pp. 31–47. ISBN 978-3-447-10427-2. OCLC 940935344.
• von Beckerath, Jürgen (1997). Chronologie des Pharaonischen Ägypten: Die Zeitbestimmung der ägyptischen Geschichte von der Vorzeit bis 332 v. Chr. Münchner Ägyptologische Studien (ภาษาเยอรมัน). Vol. 46. Mainz: Philipp von Zabern. ISBN 3805323107.
• Berman, Lawrence (2004) [1998]. "Overview of Amenhotep III and His Reign". ใน O'Connor, David B.; Cline, Eric H. (บ.ก.). Amenhotep III: Perspectives on His Reign. Ann Arbor: The University of Michigan Press. ISBN 0-472-08833-5.
• Bickerstaffe, Dylan (2010). "The King Is Dead. How Long Lived the King?". Kmt. Weaverville, North Carolina: Kmt Communications. 21 (2). ISSN 1053-0827.
• Brand, Peter J. (2020). "The Historical Record". ใน Davies, Vanessa; Laboury, Dimitri (บ.ก.). The Oxford Handbook of Egyptian Epigraphy and Palaeography. Oxford Handbooks. Oxford, New York: Oxford University Press. ISBN 978-0190604653.
• Braverman, Irwin M.; Mackowiak, Philip A. (June 23, 2010). "King Tutankhamun's Family and Demise". Letters. Journal of the American Medical Association. Chicago, Illinois: American Medical Association. 303 (24): 2471–2475. doi:10.1001/jama.2010.821. ISSN 1538-3598. PMID 20571008. สืบค้นเมื่อ May 24, 2020.
• Braverman, Irwin M.; Redford, Donald B.; Mackowiak, Philip A. (April 21, 2009). "Akhenaten and the Strange Physiques of Egypt's 18th Dynasty". Annals of Internal Medicine. American College of Physicians. 150 (8): 556–560. doi:10.7326/0003-4819-150-8-200904210-00010. ISSN 1539-3704. OCLC 43032966. PMID 19380856. S2CID 24766974.
• Breasted, James Henry, บ.ก. (2001) [1906]. Ancient Records of Egypt. Vol. 2 (Paperback ed.). Urbana; Chicago: University of Illinois Press. ISBN 0-252-06974-9.
• Breasted, James Henry (1909). A History Of Egypt: From the Earliest Times to the Persian Conquest (2nd ed.). New York: Charles Scribner's Sons. OCLC 848576611.
• Breasted, James Henry (1972). Development of religion and thought in ancient Egypt. Philadelphia, Pennsylvania: University of Pennsylvania Press. ISBN 978-0-8122-1045-3.
• Brown, William P. (2014). The Oxford Handbook of the Psalms (ภาษาอังกฤษ). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-979050-0.
• Bryce, Trevor Robert (1998). The Kingdom of the Hittites (First ed.). Oxford; New York: Clarendon Press; Oxford University Press. ISBN 0198140959. LCCN 97014411.
• Burridge, A. (September 1995). "Did Akhenaten Suffer From Marfan's Syndrome?". Akhenaten Temple Project Newsletter (3).
• Chaney, Edward (2006a). "Freudian Egypt". The London Magazine. London: Burhan Al-Chalabi. 2016 (April/May): 62–69. ISSN 0024-6085.
• Chaney, Edward (2006b). "Egypt in England and America: The Cultural Memorials of Religion, Royalty and Revolution". ใน Ascari, Maurizio; Corrado, Adriana (บ.ก.). Sites of Exchange: European Crossroads and Faultlines. Internationale Forschungen Zur Allgemeinen Und Vergleichenden Literaturwissenschaft. Vol. 103. Amsterdam: Rodopi. pp. 39–69. ISBN 978-9042020153.
• Clayton, Peter (2006). Chronicle of the Pharaohs, Thames and Hudson
• Cohen, Raymond; Westbrook, Raymond, บ.ก. (2002) [2000]. Amarna Diplomacy: The Beginnings of International Relations (Paperback ed.). Baltimore; London: The Johns Hopkins University Press. ISBN 0-8018-7103-4.
• Darnell, John Coleman; Manassa, Colleen (2007). Tutankhamun's Armies: Battle and Conquest during Ancient Egypt's Late 18th Dynasty. Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons, Inc. ISBN 978-0-471-74358-3. OCLC 70265584.
• David, Rosalie (1998). Handbook to Life in Ancient Egypt. Facts on File Inc.
• Davidson, Justin (November 11, 2019). "Gleaming and Self-Aware, Philip Glass's Akhnaten Is Borne to the Met". Vulture. Vox Media. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ October 21, 2020. สืบค้นเมื่อ April 4, 2021.
• Davies, Norman de Garis (1903–1908). The Rock Tombs of El Amarna. Memoir (Archaeological Survey of Egypt). Vol. 13–14. London: Egypt Exploration Fund. OCLC 11263615.
• Day, John (2013). "Psalm 104 and Akhenaten's Hymn to the Sun". ใน Gillingham, Susan (บ.ก.). Jewish and Christian Approaches to the Psalms: Conflict and Convergence. Oxford University Press. pp. 211–228. ISBN 978-0-19-969954-4.
• Day, John (2014). From Creation to Babel: Studies in Genesis 1-11 (ภาษาอังกฤษ). Bloomsbury Publishing. ISBN 978-0-567-37030-3.
• Desroches-Noblecourt, Christiane (1963). Tutankhamen: Life and Death of a Pharaoh. Illustrated by F. L. Kenett (1st ed.). New York: New York Graphic Society. ISBN 978-0821201510.
• van Dijk, Jacobus (2003) [2000]. "The Amarna Period and the Later New Kingdom (c.1352–1069 BC)" (PDF). ใน Shaw, Ian (บ.ก.). The Oxford History of Ancient Egypt (New ed.). Oxford; New York: Oxford University Press. pp. 265–307. ISBN 978-0-19-280458-7. เก็บ (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ June 19, 2018. สืบค้นเมื่อ June 21, 2020.
• Dodson, Aidan (2012). "Akhenaten (Amenhotep IV)". ใน Bagnall, Roger S.; Brodersen, Kai; Champion, Craige B.; Erskine, Andrew; Huebner, Sabine R. (บ.ก.). The Encyclopedia of Ancient History. Vol. 1. Malden, Massachusetts: Blackwell Publishing Ltd. ISBN 978-1405179355. OCLC 230191195.
• Dodson, Aidan (2014). Amarna Sunrise: Egypt from the Golden Age to Age of Heresy (1st ed.). Cairo; New York: The American University in Cairo Press. ISBN 978-9774166334.
• Dodson, Aidan (2009). Amarna Sunset: Nefertiti, Tutankhamun, Ay, Horemheb, and the Egyptian Counter-Reformation (1st ed.). Cairo; New York: The American University in Cairo Press. ISBN 978-977-416-304-3.
• Dodson, Aidan (2018) [2009]. Amarna Sunset: Nefertiti, Tutankhamun, Ay, Horemheb, and the Egyptian Counter-Reformation (Revised ed.). Cairo; New York: The American University in Cairo Press. ISBN 978-977-416-859-8. OCLC 1004248105.
• Dodson, Aidan; Hilton, Dyan (2004). The Complete Royal Families of Ancient Egypt. Thames & Hudson.
• Drioton, Étienne; Vandier, Jacques (1952) [1938]. L'Égypte. Les Peuples de l'Orient Méditerranéen (ภาษาฝรั่งเศส). Vol. II (3rd ed.). Paris: Presses Universitaires de France.
• Duhig, Corinne (2010). "The remains of Pharaoh Akhenaten are not yet identified: Comments on 'Biological age of the skeletonised mummy from Tomb KV55 at Thebes (Egypt)' by Eugen Strouhal". Anthropologie (ภาษาอังกฤษ). Moravian Museum. 48 (2): 113–115. JSTOR 26292899. It is essential that, whether the KV55 skeleton is that of Smenkhkare or some previously-unknown prince... the assumption that the KV55 bones are those of Akhenaten be rejected before it becomes "received wisdom".
• Elmar, Edel (1948). "Neue Keilschriftliche Umschreibungen Ägyptischer Namen aus den Boǧazköytexten". Journal of Near Eastern Studies (ภาษาเยอรมัน). The University of Chicago Press. 7 (1): 11–24. doi:10.1086/370848. ISSN 0022-2968. JSTOR 542570.
• Fecht, Gerhard (1960). "Amarna Probleme (1–2)". Zeitschrift für Ägyptische Sprache und Altertumskunde (ภาษาเยอรมัน). De Gruyter. 85: 83–118. doi:10.1524/zaes.1960.85.1.99. ISSN 0044-216X. S2CID 192846780.
• Freud, Sigmund (1939). Moses and Monotheism. New York: A.A. Knopf. OCLC 624780.
• Gabolde, Marc (1998). D'Akhenaton à Toutânkhamon. Collection de l'Institut d'Archéologie et d'Histoire de l'Antiquité (ภาษาฝรั่งเศส). Vol. 3. Lyon: Université Lumière-Lyon 2. ISBN 978-2911971020. ISSN 1275-269X.
• Gabolde, Marc (February 17, 2011). "The End of the Amarna Period". BBC.co.uk. BBC. สืบค้นเมื่อ June 12, 2020.
• Gardiner, Alan H. (1905). The Inscriptions of Mes, A Contribution to the Study of Egyptian Judicial Procedure. Untersuchungen zur Geschichte und Altertumskunde Ägyptens. Vol. IV, Book 3. J. C. Hinrichs publishers. สืบค้นเมื่อ July 24, 2020.
• Gardiner, Shayna (2015). "Taking Possession of the Constant Rate Hypothesis: Variation and Change in Ancient Egyptian Possessive Constructions". University of Pennsylvania Working Papers in Linguistics. 21 (2): 69–78.
• Gohary, Jocelyn Olive (1992). Akhenaten's Sed-festival at Karnak. Studies in Egyptology (ภาษาอังกฤษ) (1st ed.). London; New York: Kegan Paul International. ISBN 978-0710303806. ISSN 1754-601X. OCLC 22309806.
• Goldwasser, Orly (1992). "Literary Late Egyptian as a Polysystem". Poetics Today. Duke University Press. 13 (3): 447–462. doi:10.2307/1772871. ISSN 0333-5372. JSTOR 1772871.
• Grajetzki, Wolfram (2005). Ancient Egyptian Queens: A Hieroglyphic Dictionary. London: Golden House Publications. ISBN 978-0-9547218-9-3. OCLC 61189103.
• Hall, Henry (1921). "Egypt and the External World in the Time of Akhenaten". The Journal of Egyptian Archaeology. 7 (1): 39–53. doi:10.1177/030751332100700105. S2CID 192247058.
• Harris, James E.; Wente, Edward F., บ.ก. (1980). An X-ray Atlas of the Royal Mummies (1st ed.). Chicago: University of Chicago Press. ISBN 978-0226317458.
• Hart, George (2000) [1986]. A Dictionary of Egyptian Gods and Goddesses. London; New York: Routledge. ISBN 0415059097.
• Hawass, Zahi (September 2010). "King Tut's Family Secrets". National Geographic (ภาษาอังกฤษ). Photographs by Kenneth Garrett. Washington, D.C.: National Geographic Society. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ May 9, 2020. สืบค้นเมื่อ May 13, 2020.
• Hawass, Zahi; Gad, Yehia Z.; Somaia, Ismail; Khairat, Rabab; Fathalla, Dina; Hasan, Naglaa; Ahmed, Amal; Elleithy, Hisham; Ball, Markus; Gaballah, Fawzi; Wasef, Sally; Fateen, Mohamed; Amer, Hany; Gostner, Paul; Selim, Ashraf; Zink, Albert; Pusch, Carsten M. (February 17, 2010). "Ancestry and Pathology in King Tutankhamun's Family". Journal of the American Medical Association. Chicago, Illinois: American Medical Association. 303 (7): 638–647. doi:10.1001/jama.2010.121. ISSN 1538-3598. PMID 20159872. สืบค้นเมื่อ May 24, 2020.
• Hessler, Peter (2017). "Meet King Tut's Father, Egypt's First Revolutionary". National Geographic. National Geographic Society. สืบค้นเมื่อ May 10, 2020.
• Hoffmeier, James K. (2005). Ancient Israel in Sinai: The Evidence for the Authenticity of the Wilderness Tradition (ภาษาอังกฤษ). Oxford University Press, USA. ISBN 978-0-19-515546-4.
• Hoffmeier, James Karl (2015). Akhenaten and the Origins of Monotheism (1st ed.). Oxford; New York: Oxford University Press. ISBN 978-0199792085.
• Hornung, Erik (1992). "The Rediscovery of Akhenaten and His Place in Religion". Journal of the American Research Center in Egypt. San Antonio, Texas: American Research Center in Egypt. 29: 43–49. doi:10.2307/40000483. ISSN 0065-9991. JSTOR 40000483.
• Hornung, Erik (2001) [1995]. Akhenaten and the Religion of Light. แปลโดย Lorton, David. Ithaca, New York; London: Cornell University Press. ISBN 978-0-8014-8725-5. OCLC 48417401.
• Hornung, Erik; Krauss, Rolf; Warburton, David, บ.ก. (2006). Ancient Egyptian Chronology. Handbook of Oriental Studies. Vol. 83. Brill. ISBN 978-90-04-11385-5.
• Hotton, Emily (November 3, 2018). "Game Review: Assassin's Creed – The Curse of the Pharaohs". Nile Scribe. สืบค้นเมื่อ April 4, 2021.
• Kemp, Barry John (2015). "The Amarna Royal Tombs at Amarna" (PDF). Akhetaten Sun. Vol. 21 no. 2. Denver, Colorado: Amarna Research Foundation. pp. 2–13. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ June 8, 2020. สืบค้นเมื่อ June 20, 2020.
• Kitchen, Kenneth Anderson (2003). On the Reliability of the Old Testament. Grand Rapids, Michigan: William. B. Eerdmans Publishing. ISBN 978-0-8028-0396-2.
• Kitchen, Kenneth Anderson (2000). "Regnal and Genealogical Data of Ancient Egypt (Absolute Chronology I): The Historical Chronology of Ancient Egypt, A Current Assessment". ใน Bietak, Manfred (บ.ก.). The Synchronisation of Civlisations in the Eastern Mediterranean in the Second Millennium B.C.: Proceedings of an international symposium at Schloss Haindorf, 15th–17th of November 1996 and at the Austrian Academy, Vienna, 11th–12th of May 1998 (Conference proceedings). Contributions to the Chronology of the Eastern Mediterranean. Vol. 4. Vienna, Austria: Austrian Academy of Sciences Press. ISBN 978-3-7001-2936-3.
• Kitchen, Kenneth Anderson (1986) [1972]. The Third Intermediate Period in Egypt (1100–650 BC) (2nd ed.). Warminster, England: Aris & Phillips. ISBN 978-0-85668-298-8.
• Laboury, Dimitri (2010). Akhénaton. Les grands pharaons (ภาษาฝรั่งเศส). Paris: Pygmalion-Flammarion. ISBN 978-2756400433.
• Landes, Richard (2011). Heaven on Earth: The Varieties of the Millennial Experience (ภาษาอังกฤษ). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-983181-4.
• Laroche, Emmanuel (1971). Catalogue des Textes Hittites (ภาษาฝรั่งเศส). Paris: Klincksieck. OCLC 607304.
• Leprohon, Ronald J. (2013). The Great Name: Ancient Egyptian Royal Titulary. SBL Press. ISBN 978-1-58983-736-2.
• Levenson, Jon Douglas (1994). Creation and the persistence of evil. Princeton University Press. ISBN 0-691-02950-4.
• Lorenz, Megaera. "Lorenz, Maegara "The Mystery of Akhenaton: Genetics or Aesthetics"". Heptune.com. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ February 8, 2010. สืบค้นเมื่อ March 21, 2010.
• Lorenzen, Eline D; Willerslev, E (2010). "King Tutankhamun's Family and Demise". JAMA. 303 (24): 2471, author reply 2473–475. doi:10.1001/jama.2010.818. PMID 20571007.
• Manniche, Lise (2010). Akhenaten Colossi of Karnak. Cairo: American University in Cairo Press. OCLC 938908123.
• Marchant, Jo (2011). "Ancient DNA: Curse of the Pharaoh's DNA". Nature. 472 (7344): 404–406. Bibcode:2011Natur.472..404M. doi:10.1038/472404a. PMID 21525906.
• "Marfan syndrome". Gaithersburg, Maryland: National Center for Advancing Translational Sciences. January 26, 2017. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ November 5, 2018. สืบค้นเมื่อ May 21, 2020.
• Mark, Joshua J. (April 22, 2014). "Horemheb". World History Encyclopedia. สืบค้นเมื่อ June 10, 2020.
• Martín Valentín, Francesco J.; Bedman, Teresa (2014). "Proof of a 'Long Coregency' between Amenhotep III & Amenhotep IV Found in the Chapel of Vizier Amenhotep-Huy (Asasif Tomb 28) West Luxor". Kmt. Weaverville, North Carolina: Kmt Communications. 25 (2): 17–27. ISSN 1053-0827.
• Montserrat, Dominic (2003) [2000]. Akhenaten: History, Fantasy and Ancient Egypt (1st paperback ed.). London; New York: Routledge. ISBN 0415301866.
• Moran, William Lambert, บ.ก. (1992) [1987]. The Amarna Letters (English-language ed.). Baltimore; London: The Johns Hopkins University Press. ISBN 0-8018-4251-4. LCCN 91020570.
• Murnane, William J. (1995). Texts from the Amarna Period in Egypt. Society of Biblical Literature Writings from the Ancient World. Vol. 5. Atlanta: Society of Biblical Literature. ISBN 978-1555409661.
• Murnane, William J.; Van Siclen III, Charles C. (2011) [1993]. The Boundary Stelae Of Akhentaten. London; New York: Routledge. ISBN 978-0710304643.
• Najovits, Simson (2004). Egypt, the Trunk of the Tree, A Modern Survey of and Ancient Land, Vol. II. New York: Algora Publishing. ISBN 978-0875862569.
• Nims, Charles F. (1973). "The Transition from the Traditional to the New Style of Wall Relief under Amenhotep IV". Journal of Near Eastern Studies. Chicago, Illinois: University of Chicago Press. 32 (1/2): 181–187. doi:10.1086/372234. ISSN 0022-2968. JSTOR 543483.
• Van der Perre, Athena (2012). "Nofretetes [vorerst] letzte dokumentierte Erwähnung". ใน Kampp-Seyfried, Friederike (บ.ก.). Im Licht von Amarna – 100 Jahre Fund der Nofretete (Exhibition catalogue) (ภาษาเยอรมัน). Petersberg, Hesse: Imhof Verlag. ISBN 978-3865688422.
• Van der Perre, Athena (2014). "The Year 16 graffito of Akhenaten in Dayr Abū Ḥinnis: A Contribution to the Study of the Later Years of Nefertiti". Journal of Egyptian History. Brill. 7 (1): 67–108. doi:10.1163/18741665-12340014. ISSN 1874-1657.
• Perry, Dominic (May 15, 2019). "The Aten Appears (Episode 110)". The History of Egypt Podcast (Podcast). เหตุการณ์เกิดขึ้นที่ 03:59. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ June 22, 2020. สืบค้นเมื่อ May 23, 2020.
• O'Connor, David; Silverman, David P., บ.ก. (1995). Ancient Egyptian Kingship. Probleme der Ägyptologie. Vol. 9. Leiden; New York; Köln: Brill. ISBN 90-04-10041-5.
• Ockinga, Boyo (2001). "Piety". ใน Redford, Donald (บ.ก.). The Oxford Encyclopedia of Ancient Egypt. Vol. 3. Oxford University Press. pp. 44–47. ISBN 0-19-510234-7.
• Redford, Donald B. (1976). "The Sun-disc in Akhenaten's Program: Its Worship and Antecedents, I". Journal of the American Research Center in Egypt. San Antonio, Texas: American Research Center in Egypt. 13: 53–56. doi:10.2307/40001118. ISSN 0065-9991. JSTOR 40001118.
• Redford, Donald B. (1984). Akhenaten: The Heretic King. Princeton, New Jersey: Princeton University Press. ISBN 978-0691035673. OCLC 10099207.
• Redford, Donald B. (1987). "The Monotheism of the Heretic Pharaoh: Precursor of Mosaic monotheism or Egyptian anomaly?". Biblical Archaeology Review. 13 (3): 53–56.
• Redford, Donald B.; Shanks, Hershel; Meinhardt, Jack (1997). Aspects of Monotheism: How God is One (Conference paper and proceedings). Washington, D.C.: Biblical Archaeology Society. ISBN 978-1880317198. OCLC 37608180.
• Redford, Donald B. (May 2013). "Akhenaten: New Theories and Old Facts". Bulletin of the American Schools of Oriental Research. American Schools of Oriental Research. 369 (369): 9–34. doi:10.5615/bullamerschoorie.369.0009. ISSN 0003-097X. JSTOR 10.5615/bullamerschoorie.369.000. OCLC 05748058.
• Reeves, Nicholas (2019) [2001]. Akhenaten: Egypt's False Prophet (Electronic ed.). London; New York: Thames & Hudson. ISBN 978-0-500-29469-7. LCCN 00108868.
• Ridley, Ronald Thomas (2019). Akhenaten: A Historian's View. The AUC History of Ancient Egypt. Cairo; New York: The American University in Cairo Press. ISBN 978-9774167935.
• Robins, G. (1993). Women in Ancient Egypt. Harvard University Press.
• Rogers, Robert William, บ.ก. (1912). Cuneiform Parallels to the Old Testament. London; Toronto; Melbourne; and Bombay: Oxford University Press.
• "The royal family at Amarna". University College London. 2001. สืบค้นเมื่อ June 10, 2020.
• Ross, Barbara (November–December 1999). "Akhenaten and Rib Hadda from Byblos". Saudi Aramco World. 50 (6): 30–35. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ January 13, 2010. สืบค้นเมื่อ August 8, 2013.
• Schemm, Paul (February 16, 2010). "A Frail King Tut Died From Malaria, Broken Leg". USA Today. Associated Press.
• Schulman, Alan R. (1982). "The Nubian War of Akhenaten". L'Égyptologie en 1979: Axes prioritaires de recherches. Colloques internationaux du Centre national de la recherche scientifique. Vol. 2. Paris: Editions du Centre national de la recherche scientifique. pp. 299–316. ISBN 978-2222029298.
• Sethe, Kurt, บ.ก. (1906–1909). Urkunden der 18. Dynastie [Documents of the 18th Dynasty] (PDF). Urkunden des Ägyptischen Altertums (ภาษาเยอรมัน). Vol. 4. Leipzig, Germany: J.C. Hinrichs'sche Buchhandlung. เก็บ (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ June 6, 2020. สืบค้นเมื่อ June 12, 2020.
• Shaw, Ian, บ.ก. (2003) [2000]. The Oxford History of Ancient Egypt (New ed.). Oxford; New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-280458-7.
• Shaw, Ian (2004). Ancient Egypt: A Very Short Introduction (ภาษาอังกฤษ). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-157840-3.
• Shupak, Nili (1995). "The Monotheism of Moses and the Monotheism of Akhenaten". The Bible as a Meeting Point of Cultures through the Ages. Sevivoth. pp. 18–27.
• Silverman, David P.; Wegner, Josef W.; Wegner, Jennifer Houser (2006). Akhenaten and Tutankhamun: Revolution and Restoration (ภาษาอังกฤษ) (1st ed.). Philadelphia, Pennsylvania: University of Pennsylvania Museum of Archeology and Anthropology. ISBN 978-1931707909.
• Smith, Elliot, บ.ก. (1923). Tutankhamen and the discovery of his tomb by the late Earl of Carnarvon and Mr Howard Carter. London: Routledge.
• Sooke, Alastair (January 9, 2014). "Akhenaten: mad, bad, or brilliant?". The Daily Telegraph. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ January 11, 2022. สืบค้นเมื่อ May 10, 2020.
• Sooke, Alastair (February 4, 2016). "How ancient Egypt shaped our idea of beauty". Culture. British Broadcasting Corporation. สืบค้นเมื่อ May 25, 2020.
• Spence, Kate (February 17, 2011). "Akhenaten and the Amarna Period". BBC.co.uk. BBC. สืบค้นเมื่อ May 10, 2020.
• Stent, Gunther Siegmund (2002). Paradoxes of Free Will. Transactions of the American Philosophical Society. Vol. 92. Philadelphia, Pennsylvania: American Philosophical Society. ISBN 0-87169-926-5. OCLC 50773277.
• Strachey, James (1939). "Preliminary Notes Upon the Problem of Akhenaten". International Journal of Psycho-Analysis. 20: 33–42. ISSN 0020-7578. สืบค้นเมื่อ June 12, 2020.
• Strouhal, Eugen (2010). "Biological age of skeletonized mummy from Tomb KV 55 at Thebes". Anthropologie. Brno, Czech Republic: Moravian Museum. 48 (2): 97–112. JSTOR 26292898.
• Takács, Sarolta Anna; Cline, Eric H., บ.ก. (2015) [2007]. "Akhenaten (also Akhenaton) (r. ca. 1353–1335 B.C.E.)". The Ancient World. Vol. 1–5. London; New York: Routledge. ISBN 978-0-7656-8082-2. LCCN 2006101384.
• Trigger, Bruce Graham; Kemp, Barry; O'Connor, David Bourke; Lloyd, Alan Brian (2001) [1983]. Ancient Egypt, A Social History. Cambridge; New York: Cambridge University Press. ISBN 0521284279. LCCN 82-22196.
• Tyldesley, Joyce Ann (1998). Nefertiti: Egypt's Sun Queen. London: Viking. ISBN 978-0670869985. OCLC 1153684328.
• Tyldesley, Joyce A. (2005). Egypt: How a Lost Civilisation was Rediscovered. Berkeley, California: University of California Press. ISBN 978-0520250208.
• Tyldesley, Joyce A. (2006). Chronicle of the Queens of Egypt: From Early Dynastic Times to the Death of Cleopatra. New York: Thames & Hudson. ISBN 0-500-05145-3. OCLC 61189103.
• Wilkinson, Richard H. (2003). The Complete Gods and Goddesses of Ancient Egypt. London: Thames & Hudson. ISBN 0-500-05120-8.
• Zaki, Mey (2008). The Legacy of Tutankhamun: Art and History. Photographs by Farid Atiya. Giza, Egypt: Farid Atiya Press. ISBN 978-977-17-4930-1.

อ่านเพิ่ม

• Aldred, Cyril (1973). Akhenaten and Nefertiti. London: Thames & Hudson.
• Aldred, Cyril (1984). The Egyptians. London: Thames & Hudson.
• Allen, James Peter (1994). "Nefertiti and Smenkh-ka-re". Göttinger Miszellen. Göttingen, Germany: Verlag der Göttinger Miszellen. 141: 7–17. ISSN 0344-385X.
• Asante, Molefi Kete; Mazama, Ama (2009). Encyclopedia of African Religion. Thousand Oaks, California: Sage Publications.
• Ashrafian, Hutan (September 2012). "Familial epilepsy in the pharaohs of ancient Egypt's 18th Dynasty". Epilepsy & Behavior. 25 (1): 23–31. doi:10.1016/j.yebeh.2012.06.014. PMID 22980077. S2CID 20771815.
• Bilolo, Mubabinge (2004) [1988]. "Sect. I, vol. 2". Le Créateur et la Création dans la pensée memphite et amarnienne. Approche synoptique du Document Philosophique de Memphis et du Grand Hymne Théologique d'Echnaton (ภาษาฝรั่งเศส) (new ed.). Munich-Paris: Academy of African Thought.
• Čavka, Mislav; Kelava, Kelava; Čavka, Vlatka; Bušić, Željko; Olujić, Boris; Brkljačić, Boris (March 2010). "Homocystinuria, a possible solution of the Akhenaten's mystery". Collegium Antropologicum. Croatian Anthropological Society. 34 (Suppl. 1): 255–258. ISSN 0350-6134. PMID 20402329.
• El Mahdy, Christine (1999). Tutankhamen: The Life and Death of a Boy King. Headline.
• Choi B, Pak A (2001). "Lessons for surveillance in the 21st century: a historical perspective from the past five millennia". Soz Praventivmed. 46 (6): 361–368. doi:10.1007/BF01321662. hdl:10.1007/BF01321662. PMID 11851070. S2CID 12263035.
• Locker, Melissa (September 12, 2013). "Did King Tutankhamen Die From Epilepsy?". Time.
• Málek, Jaromír (1996). "The "Coregency relief" of Akhenaten and Smenkhare from Memphis". ใน Der Manuelian, Peter; Freed, Rita E. (บ.ก.). Studies in Honor of William Kelly Simpson (PDF). Vol. 2. Boston: Museum of Fine Arts. ISBN 0-87846-390-9. เก็บ (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ 2022-10-09. สืบค้นเมื่อ June 1, 2020.
• Miller, Jared L. (2007). "Amarna Age Chronology and the Identity of Nibh ̆ururiyain the Light of a Newly Reconstructed Hittite Text" (PDF). Altorientalische Forschungen. De Gruyter. 34 (2): 252–293. เก็บ (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ February 12, 2020. สืบค้นเมื่อ June 9, 2020.
• Rita E. Freed; Yvonne J. Markowitz (1999). Sue H. D'Auria (บ.ก.). Pharaohs of the Sun: Akhenaten – Nefertiti – Tutankhamen. Bulfinch Press.
• Gestoso Singer, Graciela (2008). El Intercambio de Bienes entre Egipto y Asia Anterior. Desde el reinado de Tuthmosis III hasta el de Akhenaton Free Access (ในภาษาสเปน) Ancient Near East Monographs, Volume 2. Buenos Aires, Society of Biblical Literature – CEHAO.
• Holland, Tom (1998). The Sleeper in the Sands (novel), Abacus – a fictionalised adventure story based closely on the mysteries of Akhenaten's reign
• Kozloff, Arielle (2006). "Bubonic Plague in the Reign of Amenhotep III?". KMT. 17 (3).
• McAvoy, S. (2007). "Mummy 61074: a Strange Case of Mistaken Identity". Antiguo Oriente. 5: 183–194.
• Najovits, Simson. Egypt, Trunk of the Tree, Volume I, The Contexts, Volume II, The Consequences, Algora Publishing, New York, 2003 and 2004. On Akhenaten: Vol. II, Chapter 11, pp. 117–73 and Chapter 12, pp. 205–13
• Redford, Donald B. (1984). Akhenaten: The Heretic King. Princeton University Press
• Shortridge K (1992). "Pandemic influenza: a zoonosis?". Semin Respir Infect. 7 (1): 11–25. PMID 1609163.
• Stevens, Anna (2012). Akhenaten's workers : the Amarna Stone village survey, 2005–2009. Volume I, The survey, excavations and architecture. Egypt Exploration Society.
• Van Dyke, John Charles (1887). Principles of Art: Pt. 1. Art in History; Pt. 2. Art in Theory. New York, New York: Fords, Howard, & Hulbert. สืบค้นเมื่อ June 19, 2020.
• Wolf, Walther (1951). Die Stellung der ägyptischen Kunst zur antiken und abendländischen und Das Problem des Künstlers in der ägyptischen Kunst (ภาษาเยอรมัน). Hildesheim, Germany: Gerstenberg.

แหล่งข้อมูลอื่น

• Akhenaten on In Our Time at the BBC. (listen now)
• The City of Akhetaten
• The Great Hymn to the Aten
• M.A. Mansoor Amarna Collection
• Grim secrets of Pharaoh's city BBC
• Ancestry and Pathology in King Tutankhamun's Family Hawass
• The Long Coregency Revisited: the Tomb of Kheruef เก็บถาวร มิถุนายน 13, 2011 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน by Peter Dorman, University of Chicago
• Royal Relations, Tut's father is very likely Akhenaten. National Geographic 09. 2010 เก็บถาวร สิงหาคม 9, 2011 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน