ลักซา

ลักซา
มื้อ	อาหารกลางวัน
แหล่งกำเนิด	มาเลเซีย
ภูมิภาค	มาเลเซีย, สิงคโปร์, อินโดนีเซีย, ไทย
ผู้สร้างสรรค์	วัฒนธรรมเปอรานากัน
ส่วนผสมหลัก	เส้นก๋วยเตี๋ยว กะทิ น้ำแกง
รูปแบบอื่น	ลักซาแกง ลักซาเปรี้ยว
	ตำราอาหาร: ลักซา; สื่อ: ลักซา;

ลักซา (มลายู: laksa) หรือที่ในภาษามลายูปัตตานีเรียกว่า ละซอ (ออกเสียง: [laˀsɔ])^[1] เป็นอาหารประเภทก๋วยเตี๋ยวรสเผ็ดของชาวเปอรานากัน^[2]^[3] อันเป็นการผสมผสานระหว่างวัฒนธรรมจีนกับมลายูในประเทศมาเลเซีย, สิงคโปร์, อินโดนีเซีย^[4] รวมทั้งทางใต้ของประเทศไทย^[5]

จุดกำเนิด

ที่มาของคำว่าลักซาไม่เป็นที่ทราบ มีทฤษฎีที่ว่า เป็นคำในภาษาอูรดูหรือเปอร์เซียว่า ลัคชาฮ์ (lakhshah) ที่แปลว่าเส้นแวร์มีเชลลี (Vermicelli; เส้นชนิดหนึ่งที่เล็กกว่าเส้นสปาเกตตี) ชนิดหนึ่ง บ้างก็ว่ามาจากคำสันสกฤตว่า ลักษะ หรือ ลักขะ (लकशस्; ایک لاکھ) ที่แปลว่า "หนึ่งแสน"^[6] บ้างก็ว่ามาจากคำกวางตุ้งว่า หลาตซ้า (辣沙; làːt.sáː) ที่แปลว่า "ทรายเผ็ด"^[7]

ชนิด

ลักซาพื้นฐานมีสองชนิดคือลักซาแกงกับลักซาเปรี้ยว ลักซาแกงคือก๋วยเตี๋ยวแกงที่น้ำก๋วยเตี๋ยวเป็นน้ำแกงกะทิ ส่วนลักซาเปรี้ยว น้ำก๋วยเตี๋ยวเป็นซุปปลารสเปรี้ยว

ลักซาแกง

ลักซาที่ขายในบูกิตเบอโตะก์ ประเทศสิงคโปร์

ลักซาแกง หรือเรียกสั้น ๆ ว่าลักซา เป็นซุปที่มีลักษณะของน้ำแกงกะทิ ใส่ลูกชิ้นปลา กุ้ง และหอยแครง บางท้องที่มีลักซาไก่ บางครั้งกินกับซัมบัล ในปีนังเรียกว่าหมี่แกงเพราะนิยมใช้หมี่เหลืองหรือหมี่ฮุ้นมากกว่า และนิยมใส่เลือดหมู คำว่าลักซาแกงเป็นที่รู้จักทั่วไปในกัวลาลัมเปอร์หรือสิงคโปร์ เช่นเดียวกับเย็นตาโฟ ลักซากุ้ง รูปแบบที่หลากหลายของลักซาแกงได้แก่

ลักซาเลอมัก (Laksa lemak) หรือ ลักซาย่าหยา (Laksa nyonya) เป็นลักซาที่ใส่กะทิมาก มีรสหวานอ่อนและเผ็ดมาก ได้รับอิทธิพลอย่างสูงจากลักซาไทย (Laksa Thai)
ลักซัม (Laksam) เป็นชนิดที่พบเป็นพิเศษทางตะวันออกเฉียงเหนือโดยเฉพาะที่ตรังกานูและกลันตัน รวมทั้งในเกอดะฮ์ ใส่เส้นก๋วยเตี๋ยวที่ทำจากข้าวที่ขนาดแบนใหญ่ ใส่ปลาและกะทิ บางครั้งทำจากเนื้อปลา เช่นปลาไหล แต่เดิมต้องรับประทานด้วยมือเพื่อจิ้มน้ำแกง^[8] ในภาษามลายูปัตตานีจะเรียกลักซัมว่า "ละแซ"^[9]
ลักซากาตง (Laksa Katong) เป็นลักซาเลอมักที่พบในกาตง ประเทศสิงคโปร์ เส้นก๋วยเตี๋ยวถูกตัดสั้นจนสามารถตักรับประทานด้วยช้อนได้ เป็นอาหารที่ได้รับการเสนอชื่อให้เป็นอาหารประจำชาติของสิงคโปร์

ลักซาเปรี้ยว

ลักซาเปรี้ยว เป็นลักซาที่ใช้น้ำซุปรสเปรี้ยว นิยมใช้มะขามเปียก หรือส้มแขก ส่วนผสมหลักเป็นปลาเช่นปลาแมกเคอเรล ผักหั่นชิ้น เช่น แตงกวา หอมใหญ่ พริกขี้หนู สับปะรด ผักกาดหอม สะระแหน่ ขิงอ่อน ใส่เส้นก๋วยเตี๋ยวทำจากข้าว ใส่ลูกชิ้นกุ้งที่เรียกแฮโก (蝦羔) ลักซาเปรี้ยวชนิดต่าง ๆ ได้แก่

ลักซาเกาะปีนัง (Laksa Pulau Pinang) เป็นอาหารของเกาะปีนัง ทำจากปลาแมกเคอเรล เปรี้ยวด้วยมะขาม ใส่ตะไคร้ ข่า และพริก ใส่ใบสะระแหน่ สับปะรดหั่น หอมใหญ่หั่น ลักซาชนิดนี้ต่างจากแกงหมี่ในปีนัง
ลักซาปะลิส (Laksa Perlis) คล้ายกับลักซาปีนัง แต่ต่างกันที่เครื่องปรุง เช่นปลาดุกและปลาไหล
ลักซาเกอดะฮ์ (Laksa Kedah) คล้ายกับลักซาปีนัง แต่ต่างที่เครื่องปรุง นิยมใส่ไข่ต้มฝาน และเส้นก๋วยเตี๋ยวจากข้าว
ลักซาอีโปะฮ์ (Laksa Ipoh) เป็นลักซาของเมืองอีโปะห์ในมาเลเซีย คล้ายลักซาเกาะปีนัง แต่รสเปรี้ยวกว่า
ลักซากัวลากังซาร์ (Laksa Kuala Kangsar) เส้นทำเองจากแป้งสาลี รสอ่อนกว่าลักซาอีโปะฮ์

ชนิดอื่น ๆ

มีลักซาหลายชนิดที่ก้ำกึ่งระหว่างลักซาแกงกับลักซาเปรี้ยว ได้แก่

ลักซายะโฮร์ (Laksa Johor) มีลักษณะที่คล้ายลักซาปีนังเฉพาะเนื้อปลาที่ใช้ ส่วนที่ต่างไปคือใส่กะทิ ตะไคร้ ข่า มีรสเผ็ดคล้ายแกง ใส่หอมใหญ่หั่น ถั่วงอก ใบสะระแหน่ แตงกวาและหัวไชเท้า ปรุงรสด้วยซัมบัล เบอลาจัน ก่อนรับประทานจะบีบมะนาวลงไป บางครั้งใช้สปาเกตตีแทนเส้นก๋วยเตี๋ยว
ลักซาซาราวัก (Laksa Sarawak) พบในรัฐซาราวัก เครื่องปรุงประกอบด้วยซัมบัลเบอลาจัน มะขามเปรี้ยว กระเทียม ข่า ตะไคร้ และกะทิ ใส่ไข่เจียว เนื้อไก่ มะนาว เต้าหู้ทอด หรืออาหารทะเล
ลักซากลันตัน (Laksa Kelantan) เป็นอาหารง่าย ๆ ที่เป็นที่นิยมในโกตาบารู รัฐกลันตัน ใส่ปลาแมกเคอเรลต้มและสับ ปลาสับนั้นจะนำไปทอดกับหัวหอม กระเทียม ขิง พริก กะปิ ตะไคร้และมะขามเปียก ใส่กะทิในตอนสุดท้าย คนให้ข้น ใส่ผักสด และพริกบดข้าง ๆ
ลักซาโบโกร์ (Laksa Bogor) เป็นลักซาที่มีชื่อเสียงมากในอินโดนีเซีย อยู่ที่เมืองโบโกร์ ชวาตะวันตก น้ำแกงสีเหลืองข้น ซึ่งเป็นส่วนผสมของหอมแดง กระเทียม ผักชี ขมิ้น ตะไคร้และเกลือ เครื่องปรุงที่ใส่ลงในชาม ได้แก่ เส้นก๋วยเตี่ยวจากข้าว ข้าวเหนียวนึ่ง ถั่วงอก ใบโหระพา อนจม (คล้ายเต็มเป) เนื้อไก่ ไข่ต้ม รับประทานกับซัมบัลจูกา
ลักซาเบอตาวี (Laksa Betawi) เป็นลักซาที่มาจากจาการ์ตา ประเทศอินโดนีเซีย น้ำแกงสีเหลืองข้น ใส่กะทิ ส่วนผสมน้ำพริกแกงประกอบด้วย หอมแดง กระเทียม ขมิ้น ข่า ตะไคร้ ใบซาลาม ใบมะกรูด ขิง พริกไทย กุ้งแห้ง เครื่องปรุงในชามประกอบด้วย ข้าวเหนียวนึ่ง ถั่วงอก ใบโหระพา และไข่ต้ม
ลักซาปาเล็มบัง มีสองแบบคือแบบที่เรียก ลักโซปาเล็มบัง (Lakso Palembang) ใส่สาคูนึ่งที่ฝานเป็นชิ้น น้ำแกงใส่กะทิ และเครื่องปรุงต่าง ๆ ได้แก่น้ำตาลมะพร้าว พริกไทยดำ ขมิ้น ผักชี โรยหอมแดงเจียว อีกแบบหนึ่งเรียก ลักซันปาเล็มบัง (Laksan Palembang) เป็นการนำลูกชิ้นปลามารับประทานกับน้ำซุปของลักซา พบเฉพาะทางใต้ของสุมาตรา น้ำแกงใส่กะทิ รับประทานคู่กับกุ้งทอด

อ้างอิง

↑ นูรีดา หะยียะโกะ. พจนานุกรมภาพ ภาษาไทย-มลายูปาตานี-มลายูกลาง. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ : มูลนิธิเอเชีย, 2556, หน้า 109.
↑ "CITURS AND CANDY ASSAM LAKSA". January 24, 2011. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-12-26. สืบค้นเมื่อ 2015-06-24.
↑ "Laksa Lemak Recipe - Malaysia (Gordon's Great Escape)". May 23, 2011.
↑ Lara Dunston (October 24, 2012). "Laksa: Discovering Malaysia's signature dish". Asian Correspondent. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2014-07-15. สืบค้นเมื่อ 2015-06-24.
↑ อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ ไทยรัฐ
↑ Winstedt, Sir Richard (Olaf), An Unabridged Malay–English Dictionary (5th ed., enlarged) (Kuala Lumpur: Marican & Sons, 1963)
↑ Hutton, Wendy, Singapore Food (Marshall Cavendish, 2007) [Wendy-Hutton]
↑ "Terengganu government tourism – Laksam". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-04-17. สืบค้นเมื่อ 2015-06-24.
↑ นูรีดา หะยียะโกะ. พจนานุกรมภาพ ภาษาไทย-มลายูปาตานี-มลายูกลาง. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ : มูลนิธิเอเชีย, 2556, หน้า 115.

แหล่งข้อมูลอื่น

Delaksa.com เก็บถาวร 2021-10-23 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
AsiaCuisine.com: Discovering Laksa: Penang Laksa, Nonya Laksa and Singapore Laksa
Article on Penang Laksa from Tourism Penang เก็บถาวร 2006-06-20 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
Article on Sarawak Laksa เก็บถาวร 2006-06-18 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
Article on Sarawak Laksa in Kuala Lumpur เก็บถาวร 2012-11-20 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน

วิธีทำ

บทความอาหาร เครื่องดื่ม และหัวข้อที่เกี่ยวข้องกับการบริโภคอื่น ๆ นี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

[1] นูรีดา หะยียะโกะ. พจนานุกรมภาพ ภาษาไทย-มลายูปาตานี-มลายูกลาง. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ : มูลนิธิเอเชีย, 2556, หน้า 109.

[2] "CITURS AND CANDY ASSAM LAKSA". January 24, 2011. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-12-26. สืบค้นเมื่อ 2015-06-24.

[3] "Laksa Lemak Recipe - Malaysia (Gordon's Great Escape)". May 23, 2011.

[4] Lara Dunston (October 24, 2012). "Laksa: Discovering Malaysia's signature dish". Asian Correspondent. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2014-07-15. สืบค้นเมื่อ 2015-06-24.

[ไทยรัฐ-5] อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ ไทยรัฐ

[6] Winstedt, Sir Richard (Olaf), An Unabridged Malay–English Dictionary (5th ed., enlarged) (Kuala Lumpur: Marican & Sons, 1963)

[7] Hutton, Wendy, Singapore Food (Marshall Cavendish, 2007) [Wendy-Hutton]

[8] "Terengganu government tourism – Laksam". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-04-17. สืบค้นเมื่อ 2015-06-24.

[9] นูรีดา หะยียะโกะ. พจนานุกรมภาพ ภาษาไทย-มลายูปาตานี-มลายูกลาง. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ : มูลนิธิเอเชีย, 2556, หน้า 115.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

ด ค ก อาหารไทย
อาหารจานเดียว	ก้อย กวยจั๊บ ก๋วยเตี๋ยว ก๋วยเตี๋ยวแขก ก๋วยเตี๋ยวคั่วไก่ ก๋วยเตี๋ยวปากหม้อ ก๋วยเตี๋ยวมอญ ก๋วยเตี๋ยวเรือ กุ้งแช่น้ำปลา เกยย้งก๊กเซียงบี๊ เกาเหลา เกี้ยมอี๋ ไก่กอและ ไก่กะเต็ด ไก่ใต้น้ำ ไก่ย่าง ไก่อบฟาง ขนมจีน ขนมจีนแกงไก่คั่ว ข้าวกั๊นจิ๊น ข้าวขาหมู ข้าวคลุกกะปิ ข้าวจี่ ข้าวแช่ ข้าวซอย ข้าวดอกราย ข้าวต้ม ข้าวเปิ๊บ ข้าวผัด ข้าวผัดสับปะรด ข้าวผัดอเมริกัน ข้าวมันแกงไก่ ข้าวมันไก่ ข้าวมันส้มตำ ข้าวแมว ข้าวยำ ข้าวราดหน้าไก่ ข้าวแรมฟืน ข้าวเสียโป ข้าวหน้าเป็ด ข้าวหมก ไข่ป่าม โจ๊ก ซอยจุ๊ ซุบ ตำแตง น้ำตก ผัดขี้เมา ผัดซีอิ๊ว ผัดไทย พระรามลงสรง ยำทวาย ยำปลาดุกฟู ยำสามกรอบ ยำใหญ่ เย็นตาโฟ รอเยาะ ราดหน้า ละซอ ลาบ ส้มตำ สะเออะ เสือร้องไห้ ไส้กรอกอีสาน ไส้อั่ว หม่ำ หมี่กรอบ หมี่กะทิ หมูมะนาว หอยทอด อังแกบบอบ
กับข้าว	กะราง แกงกระด้าง แกงกะหรี่ แกงขนุน แกงขี้เหล็ก แกงเขียวหวาน แกงคั่ว แกงแค แกงจีนจ๊วน แกงจืด แกงชักส้ม แกงตอแมะฮ แกงตูมี้ แกงเทโพ แกงนพเก้า แกงนอกหม้อ แกงนางลอย แกงบวน แกงบอน แกงบุ่มไบ่ แกงปัจรี แกงป่า แกงเปอะ แกงเผ็ด แกงมัสมั่น แกงร้อน แกงระแวง แกงรัญจวน แกงเลียง แกงสมรม แกงส้ม แกงสะแล แกงสับนก แกงสิงหล แกงหอง แกงเหงาหงอด แกงเหลือง แกงฮังเล แกงโฮะ ไก่ห่อใบเตย ขาไก่ซุปเปอร์ ไข่เจียว ไข่ดาว ไข่น้ำ ไข่ยัดไส้ ไข่ระเบิด ไข่ลูกเขย คั่วกลิ้ง งบ จอผักกาด จอแหร้ง จับฉ่าย ฉู่ฉี่ ซุปเครื่องใน ซุปสิงคโปร์ แซนโม ต้มกะทิ ต้มข่าไก่ ต้มเครื่องในหมู ต้มโคล้ง ต้มจิ๋ว ต้มแซ่บ ต้มเปรต ต้มยำ ต้มส้ม ตูปะซูตง ไตปลา ทอดมัน น้ำเงี้ยว เนื้อนางเพา บอเตาะ ปลาคก ปูจ๋า ผัดกะเพรา ผัดขิง ผัดฉ่า ผัดเปรี้ยวหวาน ผัดผงกะหรี่ ผัดผักบุ้ง ผัดพริกขิง ผัดสามเหม็น พล่า พะแนง พะโล้ ยำไก่อย่างเต่า ยำไข่ดาว ยำสะนัด ละแวกะดาม เล้งแซ่บ สัพแหยก หมก หลน หมูชะมวง หมูหวาน หมูฮ้อง อ่อม อู๋ แอ็บ
อาหารว่าง	กรวยทิพย์ กรอบเค็ม กระทงทอง กระบอง ก๋วยเตี๋ยวหลอด กะหรี่ปั๊บ การเวกสอดสี กุ้งเต้น โก๋แก่ ไก่สามอย่าง ขนมกุยช่าย ขนมเข่ง ขนมจีบ ขนมโตเกียว ขนมปังขาไก่ ขนมปังหน้าหมู ขนมผักกาด ขนมพวงประทัด ข้าวเกรียบกุ้ง ข้าวเกรียบปากหม้อ ข้าวเกรียบยาหน้า ข้าวต้มใบกะพ้อ ข้าวต้มมัด ข้าวตังหน้าตั้ง ข้าวพัน ข้าวเม่า ข้าวห่อทอด ข้าวเหนียวปิ้ง ไข่คว่ำ ครองแครงกรอบ ค้างคาวเผือก แคบหมู ช่อม่วง ชุนเปี๊ยะ ซาลาเปา ซุปอาสาเรน ดอกกุ้ง ดอกไข่ ถุงทอง น้ำหนัง ปลาแนม ปลาแห้งแตงโม ปั้นสิบ ปาท่องโก๋ เปาะเปี๊ยะ มะตะบะ ม้าอ้วน ม้าฮ่อ เมี่ยงคำ ล่าเตียง ลุดตี่ โลบะ วิหคหลงรัง ส้มฉุน (ยำ) สร่ง สะเต๊ะ สาคู หมูตะกร้อ หมูปิ้ง หรุ่ม หอยตาก หอยเสียบจิ้มมะละกอ อาโป้ง โอต้าว ฮ่อยจ๊อ แฮ่กึ๊น
ของหวาน	กระยาสารท กล้วยแขก กล้วยบวชชี กลีบลำดวน กะละแม แกงบวด ขนมกง ขนมกรอก ขนมก้อ ขนมกุสรัง ขนมเกสรลำเจียก ขนมแก้อาม ขนมขี้หนู ขนมเขียว ขนมไข่ ขนมไข่นกกระทา ขนมไข่หงส์ ขนมครก ขนมควยลิง ขนมจาก ขนมเจาะหู ขนมชะมด ขนมชั้น ขนมแชงม้า ขนมต้ม ขนมตาล ขนมถ้วย ขนมถ้วยฟู ขนมถังแตก ขนมถั่วแปบ ขนมเทียน ขนมน้ำดอกไม้ ขนมเนียล ขนมบ้าบิ่น ขนมเบื้อง ขนมเปี๊ยะ ขนมผิง ขนมฝรั่งกุฎีจีน ขนมเปียกปูน ขนมมันสำปะหลัง ขนมเมืองเพชร ขนมลา ขนมลืมกลืน ขนมลูกกวาด ขนมวง ขนมหม้อแกง ขนมหัวล้าน ข้าวจี่ ข้าวแดกงา ข้าวต้มน้ำวุ้น ข้าวตู ข้าวโป่ง ข้าวเม่า ข้าวยาคู ข้าวหลาม ข้าวเหนียวมะม่วง ฆานม จ่ามงกุฎ เฉาก๊วย ซ่าหริ่ม ดาราทอง ตูโบ้ เต้าฮวย ถั่วเขียวต้มน้ำตาล ทองม้วน ทองหยอด ทองหยิบ ทองเอก ทับทิมกรอบ น้ำแข็งไส บัวลอย ผีตายหวาก ฝอยทอง ฟักเขียวกวน มะม่วงกวน มัศกอด เม็ดขนุน เรไร โรตี โรตีสายไหม ลอดช่อง ลูกชุบ ส้มฉุน สังขยา (กวน) สังขยา (นึ่ง) อังกู๊ อาเกาะ อาละหว่า อาลัว โอ้เอ๋ว ไอติมผัด
ส่วนประกอบ/เครื่องปรุงรส/ เบ็ดเตล็ด	กะปิ กุ้งเสียบ กุ้งแห้ง กุนเชียง โกปี๊เตี่ยม ขนมจีน ขันโตก ข้าว เจ้า หอมมะลิ เหนียว ข้าวแกง ข้าวคั่ว ข้าวเบือ ข้าวมันมลายู ข้าวสวย ไข่ครอบ ไข่มดแดง ไข่เยี่ยวม้า จิงจัง จิ้มจุ่ม แจ่วบอง ซอสศรีราชา เต้าเจี้ยว เต้าหู้ยี้ ถั่วเน่า นาซิ กาเปะ น้ำกะทอน น้ำจิ้ม น้ำปลา น้ำปลาพริก น้ำปลาหวาน น้ำพริก น้ำพริกกะปิ น้ำพริกข่า น้ำพริกเผา น้ำพริกลงเรือ น้ำพริกหนุ่ม น้ำพริกอ่อง น้ำปู๋ บูดู ใบเมี่ยง ปลากรอบ ปลาร้า แป้งแดง พริก ขี้หนู ขี้หนูสวน จินดา ชี้ฟ้า หนุ่ม หยวก พริกกะเกลือ พริกแกง ลูกรอก สมัน สามเกลอ สุกี้ หนาง หมูกรอบ หมูกระทะ หมูแดง หมูยอ หมูหย็อง แหนม อ่องปู อาจาด อาหารข้างถนน อาหารตามสั่ง
เครื่องดื่ม	กระเจี๊ยบ กระทิงแดง กะแช่ ชะระบัต ชาชัก ชาไทย ตวก นมเย็น เบียร์ แม่โขง สาโท สุราขาว แสงโสม อัชบาน อัญชัน อุ โอเลี้ยง
ดูเพิ่ม: รายการขนมไทย