กรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ

กรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ
กรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ ในฉลองพระองค์เครื่องแบบทหารเรือฝรั่งเศส ถ่ายโดยหลวงอัคนีนฤมิตร (จิตร จิตราคนี)
กรมพระราชวังบวรสถานมงคล
ดำรงพระยศ	2 ตุลาคม พ.ศ. 2411 - 28 สิงหาคม พ.ศ. 2428 (16 ปี 331 วัน)
รัชสมัย	พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
อุปราชาภิเษก	25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2411
ก่อนหน้า	พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว
ถัดไป	ยกเลิกตำแหน่งวังหน้า ทรงสถาปนาตำแหน่ง สยามมกุฎราชกุมาร ขึ้นมาแทน
ประสูติ	6 กันยายน พ.ศ. 2381
ทิวงคต	28 กันยายน พ.ศ. 2428 (47 พรรษา) พระราชวังบวรสถานมงคล
ราชวงศ์	จักรี
พระราชบิดา	พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว
พระราชมารดา	เจ้าคุณจอมมารดาเอม

กรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ (6 กันยายน พ.ศ. 2381 — 28 สิงหาคม พ.ศ. 2428) เป็นกรมพระราชวังบวรสถานมงคลในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว นับเป็นกรมพระราชวังบวรพระองค์สุดท้าย เพราะหลังจากพระองค์ทิวงคต พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดให้ยกเลิกตำแหน่งกรมพระราชวังบวรสถานมงคลและทรงสถาปนาตำแหน่งสยามมกุฎราชกุมารขึ้นมาแทน

ประสูติ

กรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ เป็นพระราชโอรสพระองค์ใหญ่ในพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่เจ้าคุณจอมมารดาเอม เมื่อวันพฤหัสบดี แรม 2 คำ เดือน 10 ตรงกับวันที่ 6 กันยายน พ.ศ. 2381 เมื่อแรกประสูติพระองค์มีพระอิสริยยศที่หม่อมเจ้า พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัวพระราชทานพระนามว่า ยอร์ชวอชิงตัน ตามชื่อของจอร์จ วอชิงตัน ประธานาธิบดีสหรัฐคนแรก คนทั่วไปออกพระนามว่ายอด ต่อมาพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวพระราชทานพระนามให้ใหม่ว่า พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ายอดยิ่งยศ บวรราโชรสรัตนราชกุมาร และได้รับการสถาปนาเป็นพระองค์เจ้าต่างกรมที่กรมหมื่นบวรวิไชยชาญ เมื่อ พ.ศ. 2404 และได้เฉลิมพระราชมนเทียรเป็นกรมพระราชวังบวรสถานมงคลในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

การแต่งตั้งเป็นกรมพระราชวังบวรสถานมงคล

เมื่อพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัวสวรรคต พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวก็ไม่ได้ทรงแต่งตั้งผู้ใดขึ้นดำรงตำแหน่งกรมพระราชวังบวรสถานมงคล (วังหน้า) เพราะในขณะนั้นพระราชโอรสพระองค์ใหญ่ คือ เจ้าฟ้าจุฬาลงกรณ์ ยังพระชนมพรรษาเพียง 12 พรรษา ทำให้เสี่ยงต่อการถูกแย่งชิงราชบัลลังก์ ฝ่ายเจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค) ซึ่งถูกสงสัยมาตั้งแต่ครั้งพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัวยังทรงพระชนม์ว่าคิดจะชิงราชสมบัติจึงได้เสนอให้ทรงแต่งตั้งพระองค์เจ้ายอดยิ่งเป็นกรมพระราชวังบวรสถานมงคล แต่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว​โปรดเกล้าฯ ให้แต่งตั้งพระองค์เจ้ายอดยิ่ง เป็น กรมหมื่นบวรวิไชยชาญ เมื่อ พ.ศ. 2410 แต่ไม่ได้ตั้งให้เป็นวังหน้า

ก่อนหน้าพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจะสวรรคต 1 วัน ได้มีการประชุมพระญาติวงศ์และขุนนาง ที่ประชุมอันมีเจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค) เป็นประธาน ตกลงที่จะแต่งตั้งกรมหมื่นบวรวิไชยชาญเป็นกรมพระราชวังบวรสถานมงคล​ตามคำเสนอของพระเจ้าน้องยาเธอ กรมหลวงเทเวศร์วัชรินทร์ แต่เรื่องนี้ไม่เป็นมติเอกฉันท์ของที่ประชุม เพราะกรมขุนวรจักรธรานุภาพ ทรงคัดค้านว่า การแต่งตั้งผู้ดำรงตำแหน่งกรมพระราชวังบวรสถานมงคล​นั้น ตามโบราณราชประเพณีเป็นพระราชอำนาจของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ไม่ใช่เป็นหน้าที่ของที่ประชุม ซึ่งทำความไม่พอใจให้แก่เจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์ ท่านจึงได้ย้อนถามว่า "ที่ไม่ยอมนั้น อยากจะเป็นเองหรือ" กรมขุนวรจักรธรานุภาพ จึงตอบว่า "ถ้าจะให้ยอมก็ต้องยอม" จึงเป็นอันว่าที่ประชุมเห็นสมควรที่จะแต่งตั้งกรมหมื่นบวรวิไชยชาญเป็นกรมพระราชวังบวรสถานมงคล ในวันที่ 25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2411 เป็นกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ วังหน้าองค์สุดท้ายในสมัยรัตนโกสินทร์

วิกฤตการณ์วังหน้า

บทความหลัก: วิกฤตการณ์วังหน้า

เนื่องจากเจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์ เป็นผู้สนับสนุนให้ได้เป็นแต่งตั้งเป็นกรมพระราชวังบวรสถานมงคล กรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ จึงทรงเกรงใจเจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์เป็นอันมาก

ในช่วงต้นรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประมาณ พ.ศ. 2417-2418 ทรงริเริ่มปฏิรูปปรับปรุงการปกครองประเทศให้ทันสมัยโดยโยงอำนาจเข้าศูนย์กลาง ทรงตั้งหอรัษฎากรพิพัฒน์ (Auditing Office ปัจจุบันคือกระทรวงการคลัง) เพื่อรวบรวมการเก็บภาษีมาอยู่ที่เดียวกัน ซึ่งกระทบกระเทือนต่อการเก็บรายได้ สร้างความไม่พอใจแก่เจ้านายและขุนนางเก่าแก่เป็นอันมาก โดยเฉพาะกรมพระราชวังบวรสถานมงคล ซึ่งเดิมมีรายได้แผ่นดินถึง 1 ใน 3 มีทหารในสังกัดถึง 2000 นาย และมีข้าราชบริพารเป็นจำนวนมาก และเกิดปฏิกิริยาโต้ตอบ มีการสะสมอาวุธ มีความขัดแย้งระหว่างวังหลวงกับวังหน้า จนเกือบจะเกิดสงครามกลางเมือง ซึ่งเรียกเหตุการณ์ขัดแย้งนี้ว่า วิกฤตการณ์วังหน้า

กรมพระราชวังบวรวิไชยชาญทรงมีความรู้ภาษาอังกฤษเป็นอย่างดี และเข้าไปคบค้าสนิทสนมกับนายโทมัส น็อกซ์ กงสุลอังกฤษ ประกอบกับในสมัยนั้น จักรวรรดิบริติชคุกคามสยาม ถึงขั้นเรียกเรือรบมาปิดปากแม่น้ำ ทางวังหลวงจึงหวาดระแวง เชื่อว่ามีแผนการจะแบ่งดินแดนเป็นสามส่วนคือ ทางเหนือถึงนครเชียงใหม่ (หรืออาจจะเป็นพื้นที่ตั้งแต่ฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยาไปทางฝั่งตะวันออกของประเทศ) ให้พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงปกครอง พื้นที่ตั้งแต่ฝั่งตะวันออกแม่น้ำแม่กลองไปจนถึงฝั่งตะวันตกของแม่น้ำเจ้าพระยา ให้สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ปกครอง ทางใต้ตั้งแต่ฝั่งตะวันตกของแม่น้ำแม่กลองลงไป ให้กรมพระราชวังบวรวิไชยชาญครอง นัยว่าเมื่อแบ่งสยามให้เล็กลงแล้วจะได้อ่อนแอ ง่ายต่อการเอาเป็นเมืองขึ้น

เหตุการณ์บาดหมางเกิดขึ้นเมื่อวันหนึ่ง เกิดระเบิดขึ้นที่ตึกดินในวังหลวง ไฟไหม้ลุกลามไปถึงพระบรมมหาราชวัง ทางวังหลวงเข้าใจว่าวังหน้าเป็นผู้วางระเบิด และไม่ส่งคนมาช่วยดับไฟ ส่วนกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ ก็เสด็จหลบหนีไปอยู่ในสถานกงสุลอังกฤษไม่ยอมเสด็จออกมา เหตุการณ์ตึงเครียดนี้กินเวลาถึงสองสัปดาห์ จนกระทั่งสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์เดินทางกลับจากราชบุรี เข้ามาไกล่เกลี่ย โดยฝ่ายอังกฤษและฝรั่งเศสถือว่าเหตุการณ์ครั้งนั้นเป็นการเมืองภายในของสยาม และไม่ได้เข้ามาก้าวก่าย

กรมพระราชวังบวรวิไชยชาญทรงเป็นเจ้านายที่มีความสามารถหลายด้าน ด้านนาฏกรรม ทรงพระปรีชา เล่นหุ่นไทย หุ่นจีน เชิดหนัง และงิ้ว ด้านการช่าง ทรงชำนาญเครื่องจักรกล ทรงต่อเรือกำปั่น ทรงทำแผนที่แบบสากล ทรงสนพระทัยในแร่ธาตุ ถึงกับทรงสร้างโรงถลุงแร่ไว้ในพระราชวังบวรสถานมงคล เมื่อ พ.ศ. 2426 ทรงได้รับประกาศนียบัตรจากฝรั่งเศส ในฐานะผู้เชี่ยวชาญสาขาวิชาช่าง

ทิวงคต

กรมพระราชวังบวรวิไชยชาญทิวงคต ณ พระที่นั่งบวรบริวัติ เมื่อวันศุกร์ เดือน 9 แรม 3 ค่ำ ปีระกา จุลศักราช 1247 (28 สิงหาคม พ.ศ. 2428) เวลา 23:30 น. พระชนมายุ 47 พรรษา วันต่อมาเวลาบ่าย 3 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จฯ มาพระราชทานน้ำสรงพระศพ เจ้าพนักงานเชิญพระศพมายังพระที่นั่งอิศราวินิจฉัย ประกอบพระโกศทองน้อย พระสงฆ์ทรงสมณศักดิ์ 50 รูปสดับปกรณ์ และพระพิธีธรรมสวดพระอภิธรรมทั้งกลางวันกลางคืน แล้วพระราชทานเพลิงพระศพ ณ พระเมรุท้องสนามหลวง เมื่อวันที่ 14 มิถุนายน พ.ศ. 2429 นับแต่นั้นพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวก็ไม่ได้ทรงแต่งตั้งผู้ใด ตำแหน่งกรมพระราชวังบวรสถานมงคลจึงหายไป จนถึงปีจอ พ.ศ. 2429 จึงทรงสถาปนาสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ เป็นสยามมกุฎราชกุมาร และยกเลิกตำแหน่งกรมพระราชวังบวรฯ ตั้งแต่นั้นมา

พระราชโอรส-พระราชธิดา

ประสูติก่อนอุปราชาภิเษก

• พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าชายแฝด (ไม่มีพระนาม) (พ.ศ. 2400) ประสูติแต่จอมมารดาหม่อมหลวงปริก
• พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าปฐมพิสมัย (พ.ศ. 2405-2421) ประสูติแต่จอมมารดากรุด

ประสูติเมื่ออุปราชาภิเษกแล้ว

• พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวิไลยวรวิลาส (พ.ศ. 2411 - 2471) ประสูติแต่จอมมารดาเข็ม ทรงเป็นต้นราชสกุล วิไลยวงศ์
• พระราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นชาญไชยบวรยศ (พ.ศ. 2412-2463) ประสูติแต่จอมมารดาปริกเล็ก ทรงเป็นต้นราชสกุล กาญจนะวิชัย
• พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าชาย (ไม่มีพระนาม) (พ.ศ. 2413) ประสูติแต่จอมมารดาเวก
• พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าชาย (ไม่มีพระนาม) (พ.ศ. 2413) ประสูติแต่จอมมารดาละม้าย
• พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภัททาวดีศรีราชธิดา (พ.ศ. 2414-2442) ประสูติแต่จอมมารดาเลี่ยมเล็ก
• พระราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นกวีพจน์สุปรีชา (พ.ศ. 2414-2470) ประสูติแต่จอมมารดาเลี่ยมใหญ่ ทรงเป็นต้นราชสกุล กัลยาณะวงศ์
• พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าธิดาจำรัสแสงศรี (พ.ศ. 2414-2440) ประสูติแต่จอมมารดาเขียวใหญ่
• พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าฉายรัศมีหิรัญพรรณ (พ.ศ. 2414-2471) ประสูติแต่จอมมารดาปุ้ย
• พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าหญิง (ไม่มีพระนาม) (พ.ศ. 2415) ประสูติแต่จอมมารดาเวก
• พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ากลิ่นแก่นจันทนารัตน์ (พ.ศ. 2415-2418) ประสูติแต่จอมมารดาจั่น
• พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุทัศนนิภาธร (พ.ศ. 2415-2461) ประสูติแต่จอมมารดาหม่อมหลวงนวม ทรงเป็นต้นราชสกุล สุทัศนีย์
• พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวรวุฒิอาภรณ์ (พ.ศ. 2416-2485) ประสูติแต่จอมมารดาป้อม ทรงเป็นต้นราชสกุล วรวุฒิ
• ‎พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโอภาสไพศาลรัศมี (พ.ศ. 2416-2440) ประสูติแต่จอมมารดาหม่อมราชวงศ์กลีบ
• พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าชาย (ไม่มีพระนาม) (พ.ศ. 2416) ประสูติแต่จอมมารดาอิน
• พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอับสรศรีราชกานดา (พ.ศ. 2416-2460) ประสูติแต่จอมมารดาต่วน
• พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ารุจาวรฉวี (พ.ศ. 2417-2478) ประสูติแต่จอมมารดาสมบุญ ทรงเป็นต้นราชสกุล รุจจวิชัย
• พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเทวีวิไลยวรรณ (พ.ศ. 2418-2485) ประสูติแต่จอมมารดาสุ่นใหญ่
• พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวิบูลยพรรณรังษี (พ.ศ. 2419-2451) ประสูติแต่จอมมารดาเขียวเล็ก ทรงเป็นต้นราชสกุล วิบูลยพรรณ
• พระราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นพิทยาลงกรณ์ (พ.ศ. 2419-2489) ประสูติแต่จอมมารดาเลี่ยมเล็ก ทรงเป็นต้นราชสกุล รัชนี
• พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าไชยรัตนวโรภาส (พ.ศ. 2419-2440) ประสูติแต่จอมมารดาปริกใหญ่
• พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวิมลมาศมาลี (พ.ศ. 2419-2464) ประสูติแต่จอมมารดาจั่น
• พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุนทรีนาฏ (พ.ศ. 2423-2513) ประสูติแต่จอมมารดาสุ่นเล็ก
• พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประสาทสมร (พ.ศ. 2426-2456) ประสูติแต่จอมมารดายิ้ม
• พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบวรวิสุทธิ์ (พ.ศ. 2426-2453) ประสูติแต่จอมมารดาสอาด ทรงเป็นต้นราชสกุล วิสุทธิ
• พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ากมุทมาลี (พ.ศ. 2427-2454) ประสูติแต่จอมมารดาหม่อมราชวงศ์เชื้อ
• พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศรีสุดสวาดิ (พ.ศ. 2427-2489) ประสูติแต่จอมมารดาแข

พระเกียรติยศ

ธรรมเนียมพระยศของ กรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ
การทูล	ใต้ฝ่าละอองพระบาท
การแทนตน	ข้าพระพุทธเจ้า
การขานรับ	พระพุทธเจ้าข้า/เพคะ

พระอิสริยยศ

• หม่อมเจ้ายอร์ชวอชิงตัน
• พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ายอดยิ่งยศ บวรราโชรสรัตนราชกุมาร
• พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นบวรวิไชยชาญ
• กรมพระราชวังบวรสถานมงคล
• กรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ (พระนามหลังทิวงคต)

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. ไม่ปรากฏ – เครื่องขัตติยราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติคุณรุ่งเรืองยิ่งมหาจักรีบรมราชวงศ์ (ม.จ.ก.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. ไม่ปรากฏ – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นโบราณมงคลนพรัตนราชวราภรณ์ (น.ร.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. ไม่ปรากฏ – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 1 ปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.) (ฝ่ายหน้า)

พงศาวลี

พงศาวลีของกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ

16. (=22.) สมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก               8. พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช                       17. (=23.) พระอัครชายา (หยก)               4. พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย                             18. ทอง ณ บางช้าง               9. สมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี                       19. สมเด็จพระรูปศิริโสภาคย์มหานาคนารี               2. พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว                                   20. ชาวฮกเกี้ยนแซ่ตัน               10. เงิน แซ่ตัน                       21. น้องสาวของท่านผู้หญิงน้อย ภรรยาเจ้าพระยาชำนาญบริรักษ์ (อู่)               5. สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี                             22. (=16.) สมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก               11. สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากรมพระศรีสุดารักษ์                       23. (=17.) พระอัครชายา (หยก)               1. กรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ                                         24. พระยารัตนราชเศรษฐี (อ๋อง ไซ)               12. บุญมาก แซ่อ๋อง                       25. หม่อมปราง               6. บุญมี แซ่อ๋อง                             26. บุญเกิด แซ่โหงว               13. บุญเลี้ยง แซ่โหงว                       3. เจ้าจอมมารดาเอม

แผนผัง

สมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก

(1) พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช

สมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาท

สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงจักรเจษฎา

(2) พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย

สมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาเสนานุรักษ์

สมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาศักดิพลเสพ

(3) พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว

(4) พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าอาภรณ์

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ามหามาลา กรมพระยาบำราบปรปักษ์

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าปิ๋ว

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าโสมนัส

(5) พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจาตุรนต์รัศมี กรมพระจักรพรรดิพงษ์

สมเด็จพระราชปิตุลา บรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์

กรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ

สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ สยามมกุฎราชกุมาร

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าอิศริยาลงกรณ์

(6) พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าตรีเพ็ชรุตม์ธำรง

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าสมมติวงศ์วโรทัย กรมขุนศรีธรรมราชธำรงฤทธิ์

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ายุคลทิฆัมพร กรมหลวงลพบุรีราเมศวร์

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าศิริราชกกุธภัณฑ์

สมเด็จพระอนุชาธิราช เจ้าฟ้าอัษฎางค์เดชาวุธ กรมหลวงนครราชสีมา

สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจุฑาธุชธราดิลก กรมขุนเพ็ชรบูรณ์อินทราไชย

(7) พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว

(8) พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร

(9) พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร

(10) พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว

อ้างอิง

ก่อนหน้า		กรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ		ถัดไป
พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว		กรมพระราชวังบวรสถานมงคล (ราชวงศ์จักรี) (พ.ศ. 2411 - พ.ศ. 2428)		สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ สยามมกุฎราชกุมาร (สยามมกุฎราชกุมาร)
พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว		ผู้บัญชาการทหารเรือวังหน้า (พ.ศ. 2408 - พ.ศ. 2428)		พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสายสนิทวงศ์ (ผู้บัญชาการทหารเรือ)