พระราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นกวีพจน์สุปรีชา
พระราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นกวีพจน์สุปรีชา | |
---|---|
พระราชวรวงศ์เธอ ชั้น 5 พระองค์เจ้าชั้นโท | |
เลขานุการหอพระสมุดวชิรญาณ | |
ประสูติ | 25 กันยายน พ.ศ. 2414 |
สิ้นพระชนม์ | 18 พฤษภาคม พ.ศ. 2470 (55 ปี) |
พระบุตร | 7 พระองค์ |
ราชสกุล | กัลยาณวงศ์ |
ราชวงศ์ | จักรี |
พระบิดา | กรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ |
พระมารดา | จอมมารดาเลี่ยมใหญ่ |
มหาอำมาตย์ตรี พระราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นกวีพจน์สุปรีชา (25 กันยายน พ.ศ. 2414 - 18 พฤษภาคม พ.ศ. 2470)[1] เป็นพระราชโอรสในกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญกับจอมมารดาเลี่ยมใหญ่
พระกรณียกิจ
[แก้]พระราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นกวีพจน์สุปรีชา มีพระนามเดิมว่า พระบวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ากัลยาณประวัติ ทรงรับราชการในรัชกาลที่ 5 ทรงเข้ารับราชการในกรมยุทธนาธิการ ตำแหน่งเสมียนฝึกหัด จนได้เลื่อนเป็นนายร้อยเอก ต่อมาในปี พ.ศ. 2435 ย้ายมารับราชการในกระทรวงมหาดไทย เป็นพนักงานหนังสือลับ[2] จากนั้นในวันที่ 13 เมษายน พ.ศ. 2444 โปรดเกล้าฯ ให้เป็น ปลัดบัญชี กระทรวงมหาดไทย[3] และได้เป็น ข้าหลวงตรวจการกรมสรรพากรนอก เมื่อวันที่ 15 สิงหาคม พ.ศ. 2451 ต่อมาได้เลื่อนเป็นเจ้ากรมมหาดไทย ในรัชกาลที่ 6 เป็นเลขานุการหอพระสมุดวชิรญาณ ถึงวันที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2456 โปรดให้สถาปนาเป็น พระราชวรวงษ์เธอ กรมหมื่นกวีพจน์สุปรีชา ทรงศักดินา 11000[4] ต่อมาได้รับโปรดเกล้าฯ เป็นองคมนตรี[5] และทรงพระราชทานยศนายกองตรีเสือป่า
สิ้นพระชนม์
[แก้]พระราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นกวีพจน์สุปรีชา ประชวรพระวาโย สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 7 เมื่อวันที่ 18 พฤษภาคม พ.ศ. 2470 เวลา 23:30 น. พระชันษา 56 ปี วันต่อมาเวลา 16:30 น. เจ้าพนักงานสรงพระศพ แล้วเชิญพระศพลงพระหีบลอง ตั้งบำเพ็ญกุศลที่วัดส้มเกลี้ยง[6]
วันที่ 20 พฤษภาคม พ.ศ. 2473 เวลา 17:30 น. พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จฯ มาพระราชทานเพลิงพระศพพร้อมกับพระศพพระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวิไลยวรวิลาส ณ พระเมรุ วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนารามราชวรวิหาร เช้าวันต่อมาพระราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นพิทยาลงกรณ์ เสด็จมาบำเพ็ญกุศลสามหาบ แล้วเจ้าพนักงานเชิญพระอัฐิไปประดิษฐานในพระอุโบสถวัดชนะสงครามราชวรมหาวิหาร[1] เป็นต้นราชสกุลกัลยาณะวงศ์
พระโอรสธิดา
[แก้]พระราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นกวีพจน์สุปรีชา เป็นต้นราชสกุลกัลยาณวงศ์ มีหม่อมหลายคน เช่น หม่อมผิน หม่อมช้อย มีพระโอรสธิดา 7 องค์[7] ดังนี้
- หม่อมเจ้าปรีชา กัลยาณวงศ์ ประสูติแต่หม่อมผิน มีโอรส คือ หม่อมราชวงศ์จุลปรีชา กัลยาณวงศ์
- หม่อมเจ้าวรพุฒิพิไลย กัลยาณวงศ์ (12 มิถุนายน พ.ศ. 2461 – 5 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2539) ประสูติแต่หม่อมผิน เสกสมรสกับหม่อมสมถวิล กัลยาณวงศ์ ณ อยุธยา (สกุลเดิม พงษ์สุวรรณ) มีโอรสธิดา 11 คน
- หม่อมราชวงศ์ลัดดาวัลย์ นามอำนาจ
- หม่อมราชวงศ์ทรงศรี ราชพิตร
- หม่อมราชวงศ์เรวดี สงวนศิษย์
- หม่อมราชวงศ์พิไลยวรรณ กัลยาณวงศ์
- หม่อมราชวงศ์วรพจน์ กัลยาณวงศ์
- หม่อมราชวงศ์ศิริพิไลย กัลยาณวงศ์
- หม่อมราชวงศ์วรพงษ์ กัลยาณวงศ์
- หม่อมราชวงศ์นิวัติ กัลยาณวงศ์
- หม่อมราชวงศ์วราภรณ์ กัลยาณวงศ์
- หม่อมราชวงศ์พิพัฒน์ กัลยาณวงศ์
- หม่อมราชวงศ์วีรพงษ์ กัลยาณวงศ์
- หม่อมเจ้าอำไพพิลาศ กัลยาณวงศ์ (? – ก่อน พ.ศ. 2540) ประสูติแต่หม่อมผิน
- หม่อมเจ้าพิศวาสกวี กัลยาณวงศ์ (27 ตุลาคม พ.ศ. 2464 – พ.ศ. 2553) ประสูติแต่หม่อมผิน
- หม่อมเจ้าพงศ์กวี สีขาว (22 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468 – ก่อน พ.ศ. 2540) ประสูติแต่หม่อมผิน
- หม่อมเจ้ากัลยาณบุตร กัลยาณวงศ์
- หม่อมเจ้าชาย ไม่ปรากฏพระนาม (สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 9 สิงหาคม พ.ศ. 2456 พระราชทานเพลิง ณ วัดสระเกศ เมื่อวันที่ 22 มีนาคม พ.ศ. 2457)
พระเกียรติยศ
[แก้]พระอิสริยยศ
[แก้]- พระบวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ากัลยาณประวัติ (25 กันยายน พ.ศ. 2414 - 15 กรกฎาคม พ.ศ. 2454)
- พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ากัลยาณประวัติ (15 กรกฎาคม พ.ศ. 2454 - 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2456)
- พระราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นกวีพจน์สุปรีชา (11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2456 - ปัจจุบัน)
เครื่องราชอิสริยาภรณ์
[แก้]- พ.ศ. 2459 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)[8]
- พ.ศ. 2456 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)[9]
- พ.ศ. 2451 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 3 ตริตาภรณ์ช้างเผือก (ต.ช.)[10]
- พ.ศ. 2459 – เหรียญดุษฎีมาลา เข็มศิลปวิทยา (ร.ด.ม.(ศ))[11]
- พ.ศ. 2456 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 3 (ว.ป.ร.3)[12]
ตำแหน่ง
[แก้]- 13 เมษายน พ.ศ. 2444 ปลัดบัญชีกระทรวงมหาดไทย
- 15 สิงหาคม พ.ศ. 2451 ข้าหลวงตรวจการกรมสรรพากรนอก[13]
- 29 พฤศจิกายน 2459 – เลขานุการวรรณคดีสโมสร[14]
พระยศ
[แก้]พระราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นกวีพจน์สุปรีชา | |
---|---|
รับใช้ | ไทย |
แผนก/ | กระทรวงกลาโหม กองเสือป่า |
ชั้นยศ | ร้อยเอก นายกองตรี |
พระยศพลเรือน
[แก้]พระยศทหาร
[แก้]พระยศเสือป่า
[แก้]- 8 ธันวาคม พ.ศ. 2460 - นายกองตรี[19]
พงศาวลี
[แก้]พงศาวลีของพระราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นกวีพจน์สุปรีชา | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
อ้างอิง
[แก้]- เชิงอรรถ
- ↑ 1.0 1.1 "หมายกำหนดการ ที่ 3/2473 พระราชทานเพลิงพระศพและศพ ที่เมรุวัดเบญจมบพิตดุสิตวนาราม พุทธศักราช 2473" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 47 (0 ง): 553–554. 18 พฤษภาคม 2473. สืบค้นเมื่อ 28 สิงหาคม 2561.
{{cite journal}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=
(help) - ↑ ตำแหน่งข้าราชการในกระทรวงมหาดไทย
- ↑ พระราชทานสัญญาบัตร์ตำแหน่งหน้าที่ราชการ
- ↑ "พระบรมราชโองการ ประกาศ เลื่อนกรม ตั้งกรม ตั้งพระองค์เจ้า และตั้งเจ้าพระยา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 30 (ก): 337–339. 11 พฤศจิกายน 2456. สืบค้นเมื่อ 28 สิงหาคม 2561.
{{cite journal}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=
(help) - ↑ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2458/D/114.PDF
- ↑ "ข่าวสิ้นพระชนม์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 44 (ง): 625–627. 29 พฤษภาคม 2470. สืบค้นเมื่อ 28 สิงหาคม 2561.
{{cite journal}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=
(help) - ↑ พระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้าในพระราชวงศ์จักรี, หน้า 271
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, รายพระนามและนามผู้ที่ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ในงานพระราชพิธีฉัตรมงคล, เล่ม ๓๓ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๑๖๕, ๑๙ พฤศจิกายน ๒๔๕๙
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เก็บถาวร 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๓๐ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๑๙๖๑, ๓๐ พฤศจิกายน ๒๔๕๖
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๒๕ ตอนที่ ๒๖ หน้า ๗๕๗, ๒๗ กันยายน ๑๒๗
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญดุษฎีมาลา เก็บถาวร 2018-02-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๓๓ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๒๖๗, ๑๑ กุมภาพันธ์ ๒๔๕๙
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์, เล่ม ๓๐ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๑๐๕๐, ๒๔ สิงหาคม ๒๔๕๖
- ↑ แจ้งความกระทรวงมหาดไทย
- ↑ แจ้งความวรรณคดีสโมสร
- ↑ พระราชทานยศ
- ↑ พระราชทานยศ (หน้า ๒๓๓๓)
- ↑ พระราชทานสัญญาบัตรทหาร
- ↑ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2456/A/329.PDF
- ↑ พระราชทานยศเสือป่า
- บรรณานุกรม
- ศุภวัฒย์ เกษมศรี, พลตรี หม่อมราชวงศ์, และรัชนี ทรัพย์วิจิตร. พระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้าในพระราชวงศ์จักรี. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์บรรณกิจ, พิมพ์ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2549. 360 หน้า. หน้า 271. ISBN 974-221-818-8
- สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร. ราชสกุลวงศ์. พิมพ์ครั้งที่ 14, กรุงเทพฯ : สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร, 2554. 296 หน้า. หน้า 139-140. ISBN 978-974-417-594-6