พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นมเหศวรศิววิลาส
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นมเหศวรศิววิลาส | |
---|---|
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้น 4 พระองค์เจ้าชั้นเอก | |
ประสูติ | 6 มีนาคม พ.ศ. 2366 |
สิ้นพระชนม์ | 19 กรกฎาคม พ.ศ. 2410 (44 ปี) |
หม่อม | หม่อมช้อย หม่อมราชวงศ์เสาวรส หม่อมสวน หม่อมกลัด หม่อมหุ่น หม่อมเนือง |
พระบุตร | 26 องค์ |
ราชสกุล | นพวงศ์ |
ราชวงศ์ | จักรี |
พระบิดา | พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว |
พระมารดา | เจ้าจอมมารดาน้อย ในรัชกาลที่ 4 |
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นมเหศวรศิววิลาส (6 มีนาคม พ.ศ. 2366 – 19 กรกฎาคม พ.ศ. 2410) เป็นพระราชโอรสพระองค์แรกในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาน้อย ในรัชกาลที่ 4
พระประวัติ
[แก้]พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นมเหศวรศิววิลาส เป็นพระราชโอรสพระองค์แรกในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาน้อย ในรัชกาลที่ 4 (ธิดาของพระอินทร์อภัย (พระราชโอรสในสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี)) ประสูติเมื่อวันพฤหัสบดี เดือน 4 แรม 10 ค่ำ ปีมะเมีย จัตวาศก จ.ศ. 1184 ตรงกับวันที่ 6 มีนาคม พ.ศ. 2366 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย พระองค์เป็นพระราชโอรสหนึ่งในสองพระองค์ที่ประสูตินอกเศวตฉัตร (อีกพระองค์หนึ่งคือ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นวิษณุนาถนิภาธร) แรกประสูติมีพระยศที่ หม่อมเจ้านพวงศ์ พระโอรสในสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ามงกุฎ เมื่อพระบิดาเสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติจึงได้รับการสถาปนาขึ้นเป็น “พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้านพวงศ์ วรงค์อรรคมหามกุฎ ปรมุตมราโชรส”
ภายหลัง พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สถาปนาพระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้านพวงศ์ ขึ้นเป็น “พระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นมเหศวรศิวลาส” กำกับดูแลกรมล้อมพระราชวัง ต่อมาโปรดเกล้าฯ ให้กำกับราชการกรมพระคลังมหาสมบัติเพิ่มอีกตำแหน่ง
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นมเหศวรศิววิลาส สิ้นพระชนม์เมื่อวันศุกร์ เดือน 8 แรม 8 ค่ำ ปีเถาะนพศก จ.ศ. 1229 ตรงกับวันที่ 19 กรกฎาคม พ.ศ. 2410 สิริพระชันษา 44 ปี[1] เป็นต้นราชสกุลนพวงศ์
พระโอรส-ธิดา
[แก้]พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นมเหศวรศิววิลาส มีหม่อม 6 คน ได้แก่
- หม่อมช้อย
- หม่อมราชวงศ์หญิงเสาวรส (ราชสกุลเดิม ปาลกะวงศ์)
- หม่อมสวน (สกุลเดิม ศรีเพ็ญ)
- หม่อมกลัด (ราชสกุลเดิม จาตุรงคกุล)
- หม่อมหุ่น
- หม่อมเนือง (ราชสกุลเดิม ณ นคร)
มีพระโอรส 2 พระองค์ กับ 14 องค์ และมีพระธิดา 10 องค์ รวม 26 พระองค์/องค์ ได้แก่
ลำดับ | พระรูปและพระนาม | เพศ | พระมารดา | ประสูติ | สิ้นพระชนม์/สิ้นชีพิตักษัย | พระชันษา | คู่สมรส |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจิตราภรณ์ | ช. | ไม่มีข้อมูล | พ.ศ. 2382 | 2 พฤศจิกายน พ.ศ. 2403 | 20 ปี 204 วัน ถึง 21 ปี 203 วัน | หม่อมนกแก้ว |
2 | พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบงกช | ช. | ไม่มีข้อมูล | พ.ศ. 2384 | 15 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2457 | 71 ปี 309 วัน ถึง 72 ปี 308 วัน | หม่อมเจ้าหญิงจันทร (สุประดิษฐ์) |
3 | หม่อมเจ้าถนอม | ช. | ไม่มีข้อมูล | ไม่มีข้อมูล | พ.ศ. 2463 | ไม่มีข้อมูล | หม่อมเอม (คชเสนี) หม่อมสาย (คชเสนี) หม่อมแย้ม หม่อมสิน |
4 | หม่อมเจ้าสำเนียง | ช. | ไม่มีข้อมูล | ไม่มีข้อมูล | พ.ศ. 2441 | ไม่มีข้อมูล | หม่อมเปลี่ยน |
5 | หม่อมเจ้าเดช | ช. | ไม่มีข้อมูล | พ.ศ. 2394 | พ.ศ. 2456 | 60 ปี 355 วัน ถึง 62 ปี 352 วัน | พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าแก้วกัลยาณี |
6 | หม่อมเจ้าหญิงจันทรประไพ | ญ. | ไม่มีข้อมูล | 18 ธันวาคม พ.ศ. 2395[2] | 6 เมษายน พ.ศ. 2474 | 78 ปี 109 วัน | |
7 | หม่อมเจ้าศรีสังข์ หรือเจ๊ก | ช. | ไม่มีข้อมูล | 26 ธันวาคม พ.ศ. 2397 | 4 กรกฎาคม พ.ศ. 2456 | 58 ปี 191 วัน | หม่อมเจ้าหญิงพวงผกา นพวงศ์ หม่อมอื่น ๆ (ไม่ปรากฏนาม) |
8 | หม่อมเจ้าหญิงปุก | ญ. | ไม่มีข้อมูล | 19 ธันวาคม พ.ศ. 2400[2] | หลัง 3 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468[2] | มากกว่า 67 ปี 320 วัน | |
9 | หม่อมเจ้าขุนช้าง | ช. | ไม่มีข้อมูล | พ.ศ. 2400 | 1 สิงหาคม พ.ศ. 2428 | 27 ปี 111 วัน ถึง 28 ปี 110 วัน | นักองค์เจ้าศรีสวัสดิ์ผิวแห่งกัมพูชา |
10 | หม่อมเจ้าหญิงเกสร หรือเผือก | ญ. | ไม่มีข้อมูล | 19 เมษายน พ.ศ. 2401 | พ.ศ. 2454 | 52 ปี 347 วัน ถึง 53 ปี 346 วัน | |
11 | หม่อมเจ้าหญิงสุหร่าย | ญ. | หม่อมกลัด | พ.ศ. 2402 | 9 สิงหาคม พ.ศ. 2468 | 65 ปี 119 วัน ถึง 66 ปี 118 วัน | |
12 | หม่อมเจ้าอร่าม | ช. | ไม่มีข้อมูล | พ.ศ. 2403 | 16 กันยายน พ.ศ. 2421 | 17 ปี 157 วัน ถึง 18 ปี 156 วัน | |
13 | หม่อมเจ้าหญิงอุบลศิริ | ญ. | ไม่มีข้อมูล | พ.ศ. 2404 | ก่อน 3 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468[2] | ไม่เกิน 64 ปี 203 วัน | |
14 | หม่อมเจ้าหญิงใหม่ | ญ. | ไม่มีข้อมูล | พ.ศ. 2404 | 8 มีนาคม พ.ศ. 2422 | 16 ปี 330 วัน ถึง 17 ปี 329 วัน | |
15 | หม่อมเจ้ากรรเจียก | ช | ไม่มีข้อมูล | พ.ศ. 2405 | 6 มีนาคม พ.ศ. 2446 | 39 ปี 328 วัน ถึง 40 ปี 327 วัน | หม่อมสาย |
16 | หม่อมเจ้าดำ | ช. | ไม่มีข้อมูล | พ.ศ. 2405 | 19 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2439 | 32 ปี 313 วัน ถึง 33 ปี 312 วัน | |
17 | หม่อมเจ้าอบเชย | ช. | ไม่มีข้อมูล | พ.ศ. 2405 | สิงหาคม พ.ศ. 2437 | 31 ปี 111 วัน ถึง 32 ปี 140 วัน | หม่อมราชวงศ์หญิงสวัสดิทรวง (ดวงจักร) |
18 | หม่อมเจ้าหญิงพวงผกา | ญ. | ไม่มีข้อมูล | 12 มีนาคม พ.ศ. 2406[2] | พ.ศ. 2482 | 76 ปี 20 วัน ถึง 77 ปี 19 วัน | หม่อมเจ้าศรีสังข์ นพวงศ์ |
19 | หม่อมเจ้าเล็ก | ช. | ไม่มีข้อมูล | ไม่มีข้อมูล | 22 มิถุนายน พ.ศ. 2447 | ไม่มีข้อมูล | หม่อมราชวงศ์หญิงสง่า |
20 | หม่อมเจ้าขาว | ช. | ไม่มีข้อมูล | พ.ศ. 2406 | ก่อน 3 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468[2] | ไม่เกิน 62 ปี 203 วัน | |
21 | หม่อมเจ้าหญิงมณฑา | ญ. | ไม่มีข้อมูล | 22 มิถุนายน พ.ศ. 2410[2] | ก่อน 3 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468[2] | ไม่เกิน 58 ปี 133 วัน | |
22 | หม่อมเจ้าหญิงเล็ก | ญ. | ไม่มีข้อมูล | พ.ศ. 2410 | ก่อน 3 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468[2] | ไม่เกิน 58 ปี 203 วัน | |
23 | หม่อมเจ้าหญิงโสภา หรือโสนา | ญ. | ไม่มีข้อมูล | ไม่มีข้อมูล | พ.ศ. 2426 | ไม่มีข้อมูล | |
24 | หม่อมเจ้าจำรัส | ช. | ไม่มีข้อมูล | ไม่มีข้อมูล | พ.ศ. 2447 | ไม่มีข้อมูล | |
25 | หม่อมเจ้าถมยา | ช. | ไม่มีข้อมูล | ไม่มีข้อมูล | ก่อน 3 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468[2] | ไม่มีข้อมูล | |
26 | หม่อมเจ้าเณรเล็ก | ช. | ไม่มีข้อมูล | ไม่มีข้อมูล | ก่อน 3 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468[2] | ไม่มีข้อมูล |
พระนัดดา
[แก้]พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นมเหศวรศิววิลาส มีพระนัดดารวม 35 องค์/คน ดังนี้
- พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจิตราภรณ์ มีพระโอรสธิดา 3 องค์ ได้แก่
- หม่อมเจ้า(ไม่มีพระนาม) นพวงศ์
- หม่อมเจ้าหญิงแจ่มแจ้ง ศิริวงศ์ เสกสมรสกับจมื่นศรีสรรักษ์ (หม่อมราชวงศ์เล็ก ศิริวงศ์)
- หม่อมเจ้า(ไม่มีพระนาม) นพวงศ์
- พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบงกช มีพระโอรสธิดา 7 คน ได้แก่
- หม่อมราชวงศ์หญิงอุบล นพวงศ์
- หม่อมราชวงศ์หญิงกลาง นพวงศ์
- หม่อมราชวงศ์หญิงจงกล พรหมปิณฑะ สมรสกับจ่าใจแกว่น (สวัสดิ์ พรหมปิณฑะ)
- หลวงศิวพันธ์นิภาธร (หม่อมราชวงศ์ส่อศรี นพวงศ์)
- หม่อมราชวงศ์ประภาส นพวงศ์
- หม่อมราชวงศ์ไพฑูรย์ นพวงศ์
- หม่อมราชวงศ์หญิงรวย นพวงศ์
- หม่อมเจ้าถนอม นพวงศ์ มีโอรสธิดา 13 คน ได้แก่
- พระยานครภักดีศรีนครานุรักษ์ (หม่อมราชวงศ์ชุบ นพวงศ์)
- สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์
- พระยารัตนโกษา (หม่อมราชวงศ์ใหม่ นพวงศ์)
- หลวงบวรวาที (หม่อมราชวงศ์โต๊ะ นพวงศ์)
- พระยารามราชเดช (หม่อมราชวงศ์ปาน นพวงศ์)
- พระยาวิเศษภักดี (หม่อมราชวงศ์กมล นพวงศ์)
- หลวงประสานคดี (หม่อมราชวงศ์ถกล นพวงศ์)
- หม่อมราชวงศ์หญิงโต๊ะ นพวงศ์
- หม่อมราชวงศ์หญิงฉัตร นพวงศ์
- หม่อมราชวงศ์หญิงสั้น นพวงศ์
- หลวงพาหิรวาทกิจ (หม่อมราชวงศ์เปา นพวงศ์)
- หม่อมราชวงศ์หญิงประอร หงสไกร สมรสกับพระกล้ากลางสมร (มงคล หงสไกร)
- หม่อมราชวงศ์จำลอง นพวงศ์
- หม่อมเจ้าสำเนียง นพวงศ์ มีโอรสธิดา 3 คน ได้แก่
- หม่อมราชวงศ์หญิงเสงี่ยม นพวงศ์
- พระยามหานามราช (หม่อมราชวงศ์จำนง นพวงศ์)
- หม่อมราชวงศ์หญิงลมุน ปิยะรัตน์ สมรสกับหลวงบรรโณวาทวิจิตร (หรุ่น ปิยะรัตน์)
- หม่อมเจ้าศรีสังข์ นพวงศ์ มีโอรสธิดา 4 คน ได้แก่
- พระประมาณธนสิทธิ์ (หม่อมราชวงศ์เจิม นพวงศ์)
- พระยาพิบูลย์ไอศวรรย์ (หม่อมราชวงศ์เล็ก นพวงศ์)
- หม่อมราชวงศ์หญิงสุภา เสวิกุล สมรสกับพระยาเทเวศรวงศ์วิวัฒน์ (หม่อมหลวงวราห์ กุญชร) ต่อมาสมรสกับพระราชมัณฑาดุลประคุณเสรี (โชติ เสวิกุล)
- หม่อมราชวงศ์ชาติเฉลิม นพวงศ์
- หม่อมเจ้ากรรเจียก นพวงศ์ มีธิดา 2 คน ได้แก่
- ท่านผู้หญิงอรุณ อิศรเสนา สมรสกับเจ้าพระยาวรพงศ์พิพัฒน์ (หม่อมราชวงศ์เย็น อิศรเสนา)
- หม่อมราชวงศ์หญิงจันทร์ อิศรเสนา (ชื่อเดิม: หม่อมราชวงศ์หญิงสังวาล) สมรสกับเจ้าพระยาวรพงศ์พิพัฒน์ (หม่อมราชวงศ์เย็น อิศรเสนา)
- หม่อมเจ้าอบเชย นพวงศ์ มีโอรส 1 คน ได้แก่
- พระยาเสนาสงคราม (หม่อมราชวงศ์อี๋ นพวงศ์)
- หม่อมเจ้าเล็ก นพวงศ์ มีโอรสธิดา 2 คน ได้แก่
- หม่อมราชวงศ์หญิงเกยูร จูตะเสน สมรสกับร้อยโทปาล จูตะเสน
- หม่อมราชวงศ์อโณทัย นพวงศ์
พระเกียรติยศ
[แก้]ธรรมเนียมพระยศของ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นมเหศวรศิววิลาส | |
---|---|
การทูล | ใต้ฝ่าพระบาท |
การแทนตน | ข้าพระพุทธเจ้า |
การขานรับ | พ่ะย่ะค่ะ/เพคะ |
พระอิสริยยศ
[แก้]- 6 มีนาคม พ.ศ. 2366 - 2 เมษายน พ.ศ. 2394 : หม่อมเจ้านพวงศ์
- 2 เมษายน พ.ศ. 2394 - พ.ศ. 2396 : พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้านพวงศ์ วรงค์อรรคมหามกุฎ ปรมุตมราโชรส
- พ.ศ. 2396 - 19 กรกฎาคม พ.ศ. 2410 : พระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นมเหศวรศิววิลาส
- 1 ตุลาคม พ.ศ. 2411 : พระเจ้าพี่ยาเธอ กรมหมื่นมเหศวรศิววิลาส
- 23 ตุลาคม พ.ศ. 2453 : พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นมเหศวรศิววิลาส
เครื่องราชอิสริยาภรณ์
[แก้]- พ.ศ. ไม่ปรากฏ – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นโบราณมงคลนพรัตนราชวราภรณ์ (น.ร.) (ฝ่ายหน้า)[3]
พงศาวลี
[แก้]พงศาวลีของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นมเหศวรศิววิลาส | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
อ้างอิง
[แก้]- ↑ https://vajirayana.org/%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%9E%E0%B8%87%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%B2%E0%B8%A3-%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%B8%E0%B8%87%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%99%E0%B9%82%E0%B8%81%E0%B8%AA%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B8%A3%E0%B9%8C-%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%8A%E0%B8%8A%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A5%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88-%E0%B9%94/%E0%B9%91%E0%B9%98%E0%B9%93-%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%99%E0%B8%A1%E0%B9%80%E0%B8%AB%E0%B8%A8%E0%B8%A7%E0%B8%A3%E0%B8%A8%E0%B8%B4%E0%B8%A7%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%A5%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%AA%E0%B8%B4%E0%B9%89%E0%B8%99%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%8A%E0%B8%99%E0%B8%A1%E0%B9%8C
- ↑ 2.00 2.01 2.02 2.03 2.04 2.05 2.06 2.07 2.08 2.09 2.10 นราธิปประพันธ์พงศ์, กรมพระ, 2404-2474, ผู้รวบรวม. บาญชีมหามกุฏราชสันตติวงศ์ พุทธศก 2468 พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ ทรงรวบรวม. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร, พ.ศ. 2468. 167 หน้า.
- ↑ ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จฯ กรมพระยา, ตำนานเครื่องราชอิศริยาภรณ์สยาม, พระนคร, โสภณพิพรรฒธนากร, 2468.
- Jeffary Finestone. สมุดพระรูปพระราชโอรส พระราชธิดาและพระราชนัดดาในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว. กรุงเทพ : บริษัทกู๊ดวิว เพรส จำกัด, พ.ศ. 2543. 394 หน้า. ISBN 974-87148-8-8
- สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา. มหามกุฎราชสันตติวงศ์ พระนามพระราชโอรสธิดา พระราชนัดดา. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์บรรณกิจ, พ.ศ. 2547. 657 หน้า. ISBN 9742729115