พงษ์ศักดิ์ จันทรุกขา
พงษ์ศักดิ์ จันทรุกขา | |
|---|---|
| เกิด | 21 ธันวาคม พ.ศ. 2479 พงษ์ศักดิ์ จันทรุกขา |
| เสียชีวิต | 1 กันยายน พ.ศ. 2558 (78 ปี) โรงพยาบาลสรรพสิทธิประสงค์ จังหวัดอุบลราชธานี |
| คู่สมรส | จิตประไพ จันทรุกขา |
| ปีที่แสดง | พ.ศ. 2510-2549 |
| ศิลปินแห่งชาติ | พ.ศ. 2557 - สาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีไทยลูกทุ่ง) |
| สุพรรณหงส์ | ประเภทผู้ประพันธ์เพลงยอดเยี่ยม “ก่องข้าวน้อยฆ่าแม่” |
พงษ์ศักดิ์ จันทรุกขา (21 ธันวาคม พ.ศ. 2479 – 1 กันยายน พ.ศ. 2558) เป็นศิลปินผู้ประพันธ์เพลงชาวไทย ได้รับยกย่องให้เป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีไทยลูกทุ่ง) ประจำ พ.ศ. 2557 และรางวัลอื่น ๆ อีกจำนวนมาก
ประวัติ
[แก้]พงษ์ศักดิ์ จันทรุกขา (ชื่อเดิม นายสงคราม) เกิดเมื่อวันที่ 21 ธันวาคม พ.ศ. 2479 ที่บ้านดอนใหญ่ อำเภอศรีเมืองใหม่ จังหวัดอุบลราชธานี เป็นบุตรนายสุขุม - นางแดง จันทรุกขา จบประถมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนอุบลวิทยากร อำเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี มัธยมศึกษาปีที่ 6 โรงเรียนอุบลวิทยากร (วัดมณีวนาราม) อำเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี ได้รับปริญญามหาบัณฑิตกิตติมศักดิ์ ศิลปะศาสตร์มหาบัณฑิต สาขา ดนตรีศึกษา จากมหาวิทยาลัยราชภัฎอุบลราชธานี
ประสบการทำงาน
[แก้]โรงเรียนอุบลวิทยากร พ.ศ. 2498-2500 ประพันธ์เพลง ตั้งแต่ พ.ศ. 2510 ในนาม พงษ์ศักดิ์ จันทรุกขา นักพากย์ภาพยนตร์ ในนาม “เทพสงคราม” ตั้งแต่ พ.ศ. 2502-2512
นักเขียนบทละครวิทยุ เล่นละครวิทยุ ให้กับคณะมิตรมงคลของครูสวาศดิ์ ไชยนันท์ พ.ศ. 2502 สร้างภาพยนตร์ กำกับภาพยนตร์ และเขียนบทภาพยนตร์ เรื่อง มนต์รักลำน้ำพอง, ก่องข้าวน้อยฆ่าแม่ พ.ศ. 2519-2523 กำกับภาพยนตร์และเขียนภาพยนตร์ เรื่อง มนต์รักแม่น้ำมูล, มนต์รักลูกทุ่ง นักโหราศาสตร์ (หมอดู) ในนาม “ธณวัฒน์” พ.ศ. 2502–ปัจจุบัน นักแสดงภาพยนตร์ เรื่องฟ้าสางที่ฝั่งโขง ประธานชมรม “ศรีเมืองใหม่รวมน้ำใจเอื้ออาทร” ผู้ก่อตั้ง “ลานบ้านลานธรรม” พ.ศ. 2540 นักร้องเพลงธรรม ในนาม “เฒ่า ธุลีธรรม” พ.ศ. 2540 กรรมการตัดสินการประกวดลำหมอลำซิ่ง ได้รับการยกย่องเป็น “ครูภูมิปัญญาไทย” รุ่นที่ 4 จากสำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ ปี พ.ศ. 2548
บั้นปลายชีวิต
[แก้]ยามบ่ายคล้อยของชีวิต อาจารย์พงษ์ศักดิ์ จันทรุกขา เลือกกลับไปพำนักที่บ้านเกิดอำเภอศรีเมืองใหม่ จังหวัดอุบลราชธานี อุทิศชีวิตให้กับงานพระพุทธศาสนา ทำกิจกรรมทางสังคม ลานบ้านลานธรรม ทำลานบ้านให้เป็นลานธรรม เขียนเพลงเป็นพุทธบูชา โดยใช้บริเวณบ้านของท่านเป็นลานบ้านลานธรรม เป็นสถานที่ศึกษาและปฏิบัติธรรม เป็นแหล่งเรียนรู้ด้านศาสนา ศิลปะ และวัฒนธรรม จัดกิจกรรมเผยแผ่พระธรรมคำสอนพระพุทธศาสนาแก่เด็ก ๆ และคนทั่วไป ให้รู้จักใช้ธรรมะเป็นที่พึ่งทางใจ โดยมี แต๋ว จิตประไพ จันทรุกขา ผู้เป็นภรรยาคู่ทุกข์คู่ยากเคียงข้างเสมอมา
การสร้างสรรค์ผลงาน
[แก้]ผลงานการประพันธ์เพลงที่ได้รับความนิยมระดับชาติ หลายเพลง เช่น สาละวันลำวง สาวชุมแพ ตะวันรอนที่หนองหาน รักร้าวหนาวรม ทุ่งรัก สาวอุบลรอรัก อีสานบ้านเฮา รอรักที่ต้นกระโดน ด่วน บ.ข.ส. ดอกจานบาน ฯลฯ ซึ่ง เพลงเหล่านี้ได้สร้างนักร้องโด่งดังระดับประเทศ เช่น ไพรวัลย์ ลูกเพชร, ศรคีรี ศรีประจวบ, รุ่งเพชร แหลมสิงห์, สนธิ สมมาตร, ไวพจน์ เพชรสุพรรณ เป็นต้น
เกียรติคุณที่ได้รับ
[แก้]รางวัลสุพรรณหงส์ทองคำ ประเภทผู้ประพันธ์เพลงยอดเยี่ยมเรื่อง “ก่องข้าวน้อยฆ่าแม่” จากสมาคมภาพยนตร์ไทย รางวัลเพลงลูกทุ่งดีเด่น “กึ่งศตวรรษลูกทุ่งไทย” จากเพลง สาละวันลำวง จากสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
รางวัลเพลงลูกทุ่งดีเด่นส่งเสริมวัฒนธรรมไทย งานกึ่งศตวรรษเพลงลูกทุ่งสืบสานคุณค่าวัฒนธรรมไทย จากเพลงสาละวันลำวง ศิลปินดีเด่นสาขา ศิลปะการแสดง จังหวัดอุบลราชธานี ปริญญาศิลปศาสตร์มหาบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาดนตรี (การแต่งเพลง) จากมหาวิทยาลัยราชภัฎอุบลราชธานี
ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีไทยลูกทุ่ง) พ.ศ. 2557
ผลงานแต่งเพลง
[แก้]- สดใส รุ่งโพธิ์ทอง
- สาระวันเล่นน้ำ
- สันติ ดวงสว่าง
- น้ำตาแกล้มเบียร์
- ไพรวัลย์ ลูกเพชร
- มนต์รักแม่น้ำมูล
- สายัณห์ สัญญา
- นางกวักมหาเสน่ห์
- ขยะสังคม
- แม่เดือนแรม
- รักร้าวหนาวลม
- ยอดรัก สลักใจ
- มีแฟนหรือยัง
- นักร้องคนจน
- ศรเพชร ศรสุพรรณ
- ตัดใจไม่ลง
- เทพพร เพชรอุบล
- อีสานบ้านเฮา
- ก่องข้าวน้อยฆ่าแม่
- ไวพจน์ เพชรสุพรรณ
- สาละวันรำวง
- เซิ้งเฮือส่วง
- แม่สาวคนโก้
- สาวชุมแพ
- เวียงจันทน์บ้านก่า
- สนธิ สมมาตร
- ด่วน บขส.
- ดอกอ้อริมโขง
- ดอกจานบาน
- สั่งสาวลาแฟน
- รักร้าวหนาวลม
- ความรักขึ้นสนิท
- แคร์ด้วยหรือน้อง
- ดาว บ้านดอน
- รอรักใต้ต้นกระโดน
- ข้าวเม่าข้าวฮ่าง
- ไมค์ ภิรมย์พร
- บายศรีคนเศร้า
- ด้วยมือของแม่
- โขง ซี มูล ที่รัก
- รอรักใต้ต้นกระโดน
- ทัวร์เที่ยวสุดท้าย
- พี สะเดิด
- ถล่มหัวใจ
- ลูกแพร & ไหมไทย
- สุขเถิดสองเจ้า
- ตำราจีบสาว
- รักใครกันแน่
- หัวใจใยยอมแพ้
- ไม่คิดว่าเธอมีคาว
- ฟ้าเป็นพยาน
- สาวยีนส์ขาดเข่า
- หัวใจเป็นบ้า
- ความรักให้เขาความเศร้าให้พี่
- ฝนครวญใจคราง
- ขอเป็นเช่นพี่ชาย
- หวังสุดท้ายที่ใจน้อง
- หน้าต่างน้ำตา
- รักบนรอยทราย
- สัมปทานหัวใจ
- หัวใจที่ถูกประหาร
- รอรักใต้ต้นกระโดน
- อีสานบ้านเฮา
ผลงานแสดงภาพยนตร์
[แก้]- ไอ้หนังเหนียว (2523) รับบท พ่อของบรรพต
- ฟ้าสางที่ฝั่งโขง (2532) รับบท พ่อของเข้ม
- เพลิงอารมณ์ (2533) รับบท พ่อของอนุวัตร
- แว่วเสียงแคน (2537) รับบท พ่อของหำ
- หมากเตะรีเทิร์น (2549) รับบท คนขายกาแฟ
ผลงานกำกับภาพยนตร์
[แก้]- มนต์รักแม่น้ำมูล (2520)
- ลูกทุ่งเพลงสวรรค์ (2521)
- ก่องข้าวน้อยฆ่าแม่ (2523)
- มนต์รักลำน้ำพอง (2525)
- ราชินีดอกหญ้า (2529)
บทภาพยนตร์
[แก้]- ตะวันรอนที่หนองหาร (2517)
- มนต์รักแม่น้ำมูล (2520)