ข้ามไปเนื้อหา

อักษรไทเวียด

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
สำหรับบล็อกยูนิโคด ดูที่ ไทเวียด (บล็อกยูนิโคด)
อักษรไทเวียด
ชนิด
ช่วงยุค
คริสต์ศตวรรษที่ 16 - ปัจจุบัน[1]
ทิศทางซ้ายไปขวา Edit this on Wikidata
ภาษาพูดไทดำ, ไทแดง, ไทขาว, ไทโซ่ง และไทเติ๊ก
อักษรที่เกี่ยวข้อง
ระบบแม่
ISO 15924
ISO 15924Tavt (359), ​Tai Viet
ยูนิโคด
ยูนิโคดแฝง
Tai Viet
ช่วงยูนิโคด
U+AA80–U+AADF
 บทความนี้ประกอบด้วยสัญกรณ์การออกเสียงในสัทอักษรสากล (IPA) สำหรับคำแนะนำเบื้องต้นเกี่ยวกับสัญลักษณ์ IPA โปรดดู วิธีใช้:สัทอักษรสากล สำหรับความแตกต่างระหว่าง [ ], / / และ ⟨ ⟩ ดูที่ สัทอักษรสากล § วงเล็บเหลี่ยมและทับ

อักษรไทเวียด (ไทดำ: ꪎꪳꪼꪕ; เวียดนาม: Chữ Thái Việt) เป็นอักษรพราหมีที่ใช้โดยชาวไทดำและชาวไทอื่น ๆ ในประเทศเวียดนาม[2]

ประวัติ

[แก้]

นักเขียนชาวไทยรายงานว่า ระบบการเขียนนี้น่าจะสืบมาจากตัวเขียนภาษาไทยแบบเก่าในอาณาจักรสุโขทัย[3] มีผู้แนะนำว่าอักษรไทยฝักขามเป็นต้นกำเนิดของระบบการเขียนของไทดอน, ไทดำ และไทแดงใน ซึ่งมีผู้พูดในมณฑลยูนนานตะวันออก, ภาคเหนือของลาว และประเทศเวียดนาม[4]

รายละเอียด

[แก้]
ข้อความในอักษรไทเวียด

อักษรนี้มี 31 พยัญชนะและ 14 สระ[3] ซึ่งไม่มีสระลดรูป (inherent vowel) เหมือนอักษรสระประกอบหรืออักษรพราหมีอื่น ๆ และสระทุกตัวต้องมีสัญลักษณ์ระบุสระ โดยเครื่องหมายเสริมสัทอักษรของสระจะตั้งอยู่ข้างบน ข้างล่าง หรือด้านซ้ายและ/หรือขวาของพยัญชนะ[1] บางสระมีพยัญชนะสุดท้ายแบบลดรูป เช่น /-aj/, /-am/, /-an/ และ /-əw/[5]

อักษรนี้ใช้เครื่องหมายวรรคตอนของอักษรละติน และเพิ่มอักษรพิเศษ 5 ตัว ตัวหนึ่งระบุบุคคล ตัวหนึ่งระบุเลข "หนึ่ง" ตัวหนึ่งระบุเป็นตัวบอกซ้ำคำก่อนหน้า ตัวหนึ่งตั้งเป็นจุดเริ่มต้นข้อความ และตัวหนึ่งตั้งอยู่ที่ท้ายข้อความ[5]

ในอดีตจะไม่มีการเว้นช่องระหว่างคำ จนกระทั่งในคริสต์ทศวรรษ 1980 ที่เริ่มมีการเว้นช่องระหว่างคำ[5]

พยัญชนะ

[แก้]
อักษร ชื่อ เสียง[6]
ต่ำ สูง
ꪀ ꪁ ko /k/
ꪂ ꪃ kho /kʰ/
ꪄ ꪅ khho /x/
ꪆ ꪇ go /g/
ꪈ ꪉ ngo /ŋ/
ꪊ ꪋ co /tɕ/
ꪌ ꪍ cho /tɕʰ/
ꪎ ꪏ so /s/
ꪐ ꪑ nyo /ɲ/
ꪒ ꪓ do /d/
ꪔ ꪕ to /t/
ꪖ ꪗ tho /tʰ/
อักษร ชื่อ เสียง[6]
ต่ำ สูง
ꪘ ꪙ no /n/
ꪚ ꪛ bo /b/
ꪜ ꪝ po /p/
ꪞ ꪟ pho /pʰ/
ꪠ ꪡ fo /f/
ꪢ ꪣ mo /m/
ꪤ ꪥ yo /j/
ꪦ ꪧ ro /r/
ꪨ ꪩ lo /l/
ꪪ ꪫ vo /v/
ꪬ ꪭ ho /h/
ꪮ ꪯ o /ʔ/
พยัญชนะไทเวียด

สระ

[แก้]
สระไทเวียด

ตำแหน่งพยัญชนะระบุด้วยรูปวงกลม: ◌.

สระ ชื่อ เสียง[7][6]
◌ꪰ mai kang /a/
◌ꪱ aa /aː/
◌ꪲ i /i/
◌ꪳ ue /ɨ/
◌ꪴ u /u/
ꪵ◌ ee /ɛ/
ꪶ◌ o /o/
◌ꪷ mai khit /ɔ/*
สระ ชื่อ เสียง[7][6]
◌ꪸ ia /iə̯/
ꪹ◌ uea /ɨə̯/
◌ꪺ ua /uə̯/
ꪻ◌ aue /əw/
ꪼ◌ ay /aj/
◌ꪽ an /an/
◌ꪾ am /am/
  • เมื่อเสียง /ɔ/ เป็นเสียงท้าย จะใช้รูป ◌ꪮ นี้แทน

บางสระเขียนด้วยการผสมรูปสระสองอัน ตารางด้านล่างมีรูปสระผสม 4 แบบ:

สระ เสียง[7][6]
ꪹ◌ꪸ /e/
ꪹ◌ꪷ /ə/
ꪹ◌ꪱ /aw/
◌ꪚꪾ /ap/

บางเสียงในภาษาไทดำสะกดต่างจากภาษาไทขาว:[8]

อักษร เทียบกับไทดำ เสียง[8]: 17–20 
◌ꪸ ꪹ◌ꪸ /e/
◌ꪷ ꪹ◌ꪷ /ə/
◌ꪺ ꪶ◌ /o/
◌ꪮ ◌ꪷ /ɔ/
(ในพยางค์เปิด)
ꪶ◌ꪉ ◌ꪴꪉ /uŋ/
ꪶ◌ꪣ ◌ꪴꪣ /um/
◌ꪝꪾ ◌ꪾ /am/

วรรณยุกต์

[แก้]

เดิมทีอักษรนี้ไม่มีสัญลักษณ์วรรณยุกต์และจะแสดงเฉพาะพยัญชนะเสียงสูง/ต่ำ ทำให้ผู้อ่านต้องคาดเดาเสียงวรรณยุกต์และความหมายของคำในรายละเอียด ในคริสต์ทศวรรษ 1970 มีการเพิ่มรูปวรรณยุกต์สองแบบคือ mai nueng และ mai song[1] วรรณยุกต์ 1 เขียนเฉพาะที่พยัญชนะเสียงต่ำ วรรณยุกต์ 4 เขียนเฉพาะที่พยัญชนะเสียงสูง วรรณยุกต์ 2 เขียนด้วยรูปวรรณยุกต์ 1 ตั้งที่พยัญชนะเสียงต่ำ วรรณยุกต์ 5 เขียนด้วยรูปวรรณยุกต์ 1 ตั้งที่พยัญชนะเสียงสูง วรรณยุกต์ 3 เขียนด้วยรูปวรรณยุกต์ 2 ตั้งที่พยัญชนะเสียงต่ำ และวรรณยุกต์ 6 เขียนด้วยวรรณยุกต์ 2 ตั้งที่พยัญชนะเสียงสูง[9][5]

วรรณยุกต์ ชื่อ เสียงต่ำ ระดับเสียงวรรณยุกต์ต่ำ เสียงสูง ระดับเสียงวรรณยุกต์สูง
◌ – 1 ˨ 4 ˥
◌꪿ mai ek 2 5
◌꫁ mai tho 3 6 ˧˩
◌ꫀ mai nueng 2 5
◌ꫂ mai song 3 6

ยูนิโคด

[แก้]
บทความหลัก: ไทเวียด (บล็อกยูนิโคด)

มีการเสนอเข้ารหัสอักษรไทเวียดในยูนิโคดใน ค.ศ. 2006[10] จากนั้นจึงถูกเพิ่มในยูนิโคดมาตรฐานในเดือนตุลาคม ค.ศ. 2009 ในรุ่น 5.2.

บล็อกยูนิโคดของไทเวียดคือ U+AA80–U+AADF:

Tai Viet[1][2]
Official Unicode Consortium code chart (PDF)
  0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A B C D E F
U+AA8x ꪀ ꪁ ꪂ ꪃ ꪄ ꪅ ꪆ ꪇ ꪈ ꪉ ꪊ ꪋ ꪌ ꪍ ꪎ ꪏ
U+AA9x ꪐ ꪑ ꪒ ꪓ ꪔ ꪕ ꪖ ꪗ ꪘ ꪙ ꪚ ꪛ ꪜ ꪝ ꪞ ꪟ
U+AAAx ꪠ ꪡ ꪢ ꪣ ꪤ ꪥ ꪦ ꪧ ꪨ ꪩ ꪪ ꪫ ꪬ ꪭ ꪮ ꪯ
U+AABx ꪰ ꪱ ꪲ ꪳ ꪴ ꪵ ꪶ ꪷ ꪸ ꪹ ꪺ ꪻ ꪼ ꪽ ꪾ ꪿
U+AACx ꫀ ꫁ ꫂ
U+AADx ꫛ ꫜ ꫝ ꫞ ꫟
Notes
1.^ As of Unicode version 13.0
2.^ Grey areas indicate non-assigned code points

อ่านเพิ่ม

[แก้]

อ้างอิง

[แก้]
  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 "Tai Viet". สืบค้นเมื่อ 15 July 2020.
  2. ↑ Bảng chữ cái tiếng Thái (Việt Nam), các quy tắc cơ bản เก็บถาวร 2021-02-26 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. Lịch sử văn hóa Thái, 26/06/2018. In vietnamese.
  3. ↑ 3.0 3.1 Bankston, Carl L. "The Tai Dam: Refugees from Vietnam and Laos". Passage: A Journal of Refugee Education. 3 (Winter 1987): 30–31.
  4. ↑ Hartmann, John F. (1986). "THE SPREAD OF SOUTH INDIC SCRIPTS IN SOUTHEAST ASIA". {{cite journal}}: Cite journal ต้องการ |journal= (help)
  5. ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 Brase, Jim (2007-02-20). "N3220: Proposal to encode the Tai Viet script in the UCS" (PDF). Working Group Document, ISO/IEC JTC1/SC2/WG2. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2015-07-12. สืบค้นเมื่อ 2015-05-31.
  6. ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 6.4 Brase, Jim (5 May 2008). "Writing Tai Don". สืบค้นเมื่อ 28 April 2015.
  7. ↑ 7.0 7.1 7.2 Brase, Jim (27 January 2006). "Towards a Unicode Proposal for the Unified Tai Script". สืบค้นเมื่อ 28 April 2015.
  8. ↑ 8.0 8.1 Brase, J. (2008). Writing Tai Don: Additional characters needed for the Tai Viet script. https://www.unicode.org/L2/L2008/08217-tai-don.pdf
  9. ↑ "Tai Dam alphabet". สืบค้นเมื่อ 15 July 2020.
  10. ↑ Ngô, Việt Trung; Brase, Jim (2006-01-30). "L2/06-041: Unified Tai Script for Unicode" (PDF). Working Group Document, ISO/IEC JTC1/SC2/WG2. สืบค้นเมื่อ 2015-05-31.

แหล่งข้อมูลอื่น

[แก้]
Stub icon

บทความภาษานี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=อักษรไทเวียด&oldid=11896686"