อักษรไทอาหม
| อักษรไทอาหม 𑜒𑜑𑜪𑜨 | |
|---|---|
 'อาหม' ในอักษรไทอาหม | |
| ชนิด | |
ช่วงยุค | คริสต์ศตวรรษที่ 13–19 |
| ทิศทาง | ซ้ายไปขวา  |
| ภาษาพูด | ภาษาอาหม, ภาษาอัสสัม (แทบไม่ใช้)[1] |
| อักษรที่เกี่ยวข้อง | |
ระบบแม่ | |
ระบบพี่น้อง | ไทใต้คง, คำตี้ |
| ISO 15924 | |
| ISO 15924 | Ahom (338), Ahom, Tai Ahom |
| ยูนิโคด | |
ยูนิโคดแฝง | Ahom |
ช่วงยูนิโคด | U+11700–U+1173F |
อักษรไทอาหม หรือ อักษรอาหม เป็นอักษรสระประกอบที่ใช้เขียนภาษาอาหม ภาษากลุ่มไทที่ตายแล้วที่กำลังอยู่ในช่วงฟื้นฟูผู้พูดในชาวอาหมจนถึงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 18 ซึ่งสถาปนาอาณาจักรอาหมและปกครองส่วนตะวันออกของหุบเขาพรหมบุตรในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 13 ถึง 18[4] ภาษาอาหมเก่าในปัจจุบันยังคงเหลือรอดในเอกสารตัวเขียนหลายแห่งที่เขียนด้วยอักษรนี้ ซึ่งอยู่ในความครอบครองของสถาบันและเอกชน
ประวัติ
[แก้]![[icon]](/wiki/%E0%B9%84%E0%B8%9F%E0%B8%A5%E0%B9%8C:Wiki_letter_w_cropped.svg){kind=small} | ส่วนนี้รอเพิ่มเติมข้อมูล คุณสามารถช่วยเพิ่มข้อมูลส่วนนี้ได้ |
ลักษณะ
[แก้]แต่ละอักษรมีสระ /a/ ข้างในเหมือนกับอักษรสระประกอบส่วนใหญ่[5] สระอื่น ๆ ระบุด้วยการใช้เครื่องหมายเสริมสัทอักษรที่สามารถปรากฏได้ทั้งด้านบน ล่าง ซ้าย หรือขวาพยัญชนะ แต่อักษรนี้ไม่ได้ระบุเสียงวรรณยุกต์ที่ใช้ในภาษานี้[6] อักษรไทอาหมมีความซับซ้อนมากขึ้นเนื่องจากมีความไม่สอดคล้องในการใช้งาน เช่น พยัญชนะอาจเขียนได้ครั้งละหนึ่งคำ แต่ออกเสียงสองครั้ง คำทั่วไปอาจเขียนสั้นลง และคำต่อเนื่องกันที่มีพยัญชนะต้นเดียวกันอาจย่อได้[6]
พยัญชนะ
[แก้]𑜀 ka IPA: /ka/
|
𑜁 kha IPA: /kʰa/
|
𑜕𑜖 ga IPA: /ɡa/
|
𑜗 gha IPA: /ɡʱa/
|
𑜂 nga IPA: /ŋa/
|
𑝀 ca IPA: /ca/
|
𑜋 cha IPA: /cʰa/
|
𑜊 ja IPA: /ɟa/
|
𑜙 jha IPA: /ɟʱa/
|
𑜐 nya IPA: /ɲa/
|
𑝁 ṭa IPA: /ʈa/
|
𑝂 ṭha IPA: /ʈʰa/
|
𑝃 ḍa IPA: /ɖa/
|
𑝄 ḍha IPA: /ɖʱa/
|
𑝅 ṇa IPA: /ɳa/
|
𑜄𑜅 ta IPA: /ta/
|
𑜌 tha IPA: /tʰa/
|
𑜓 da IPA: /da/
|
𑜔 dha IPA: /dʱa/
|
𑜃 na IPA: /na/
|
𑜆 pa IPA: /pa/
|
𑜇 pha IPA: /pʰa/
|
𑜈𑜚 ba IPA: /ba/
|
𑜘 bha IPA: /bʱa/
|
𑜉 ma IPA: /ma/
|
𑜍 ra IPA: /ra/
|
𑜎 la IPA: /la/
|
𑝆 ḷa IPA: /ɭa/
|
𑜏 sa IPA: /sa/
|
𑜑 ha IPA: /ha/
|
𑜒 a
|
เครื่องหมายเสริมสัทอักษรพยัญชนะกลางด้านล่างใช้ในรูปพยัญชนะควบกล้ำกับ /l/ และ /r/ เช่น /kl/ และ /kr/
◌𑜝 la กลาง IPA: /l/
|
◌𑜞 ra กลาง IPA: /r/
|
◌𑜟 IPA: /r/ ra เชื่อมกลาง
|
สระ
[แก้]เครื่องหมายเสริมสัทอักษรสระด้านล่างเพิ่มไว้ในพยัญชนะต้น:
𑜠 a IPA: /a/
|
𑜡 aa IPA: /a:/
|
◌𑜢 i IPA: /i/
|
◌𑜣 ii IPA: /i:/
|
◌𑜤 u IPA: /u/
|
◌𑜥 uu IPA: /u:/
|
𑜦 e IPA: /e/
|
◌𑜩 ai IPA: /ai/
|
◌𑜨 o IPA: /o/
|
◌𑜧 aw IPA: /aw/
|
◌𑜪 am IPA: /am/
|
ถ้าจะเขียนพยัญชนะโดยไม่มีสระ จะต้องใช้สัญลักษณ์วิรามะ ⟨◌𑜫⟩[7]
เครื่องหมายวรรคตอน
[แก้]ตัวอักษรที่ใช้เป็นเครื่องหมายวรรคตอน มีดังนี้:[7]
𑜼 แยก
ส่วนเล็ก |
𑜽 แยก
ส่วน |
𑜾 ระบุ
ย่อหน้า |
𑜿 เครื่องหมาย
อัศเจรีย์ |
ตัวเลข
[แก้]อักษรไทอาหมมีตัวเลขเป็นของตนเอง:[7]
0 𑜰
|
1 𑜱
|
2 𑜲
|
3 𑜳
|
4 𑜴
|
5 𑜵
|
6 𑜶
|
7 𑜷
|
8 𑜸
|
9 𑜹
|
10 𑜺
|
20 𑜻
|
อ้างอิง
[แก้]- ↑ "SEAlang Library Ahom Lexicography". sealang.net.
- ↑ Diringer, David (1948). Alphabet a key to the history of mankind. p. 411.
- ↑ Daniels 2012, p. 170-171.
- ↑ Diller, A. (1993). Tai Languages. In International Encyclopedia of Linguistics (Vol. 4, pp. 128-131). Oxford, UK: Oxford University Press.
- ↑ Hosken, Martin; Morey, Stephen (2012-10-23). "N4321R: Revised Proposal to add the Ahom Script in the SMP of the UCS" (PDF). ISO/IEC JTC1/SC2/WG2.
- ↑ 6.0 6.1 อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ
<ref>ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อStars - ↑ 7.0 7.1 7.2 Morey, Stephen; Hosken, Martin (2012). "Revised Proposal to add the Ahom Script in the SMP of the UCS" (PDF).
{{cite journal}}: Cite journal ต้องการ|journal=(help)
ข้อมูล
[แก้]- Terwiel, B J; Wichasin, R (1992). Tai Ahoms and the stars: three ritual texts to ward off danger. Ithaca, NY: SEAP Publications. ISBN 9780877277095.
- Daniels, Christian (2012). "Script without buddhism: burmese influence on the tay (shan) script of mäng2 maaw2 as seen in a chinese scroll painting of 1407".
{{cite journal}}: Cite journal ต้องการ|journal=(help)
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]- Entry on Ahom at Omniglot.com -- A guide to writing systems
- Pali Tripitaka in Ahom Script by Sajjhaya foundation [1]
