ข้ามไปเนื้อหา

อักษรกลาโกลิติก

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
กลาโกลิติก
ตัวอย่างข้อความจาก "หนังสือสวดมนต์เคียฟ" และ "พระวรสารแร็งส์"
ชนิด
ผู้ประดิษฐ์นักบุญซีริลแห่งเทสซาโลนีกา
ช่วงยุค
ค.ศ. 862/863 ถึงสมัยกลาง
ทิศทางซ้ายไปขวา Edit this on Wikidata
ภาษาพูดสลาวอนิกคริสตจักรเก่า (แบบกลม), โครเอเชีย (แบบเหลี่ยม)
อักษรที่เกี่ยวข้อง
ระบบแม่
ISO 15924
ISO 15924Glag (225), ​Glagolitic
ยูนิโคด
ยูนิโคดแฝง
Glagolitic
ช่วงยูนิโคด
 บทความนี้ประกอบด้วยสัญกรณ์การออกเสียงในสัทอักษรสากล (IPA) สำหรับคำแนะนำเบื้องต้นเกี่ยวกับสัญลักษณ์ IPA โปรดดู วิธีใช้:สัทอักษรสากล สำหรับความแตกต่างระหว่าง [ ], / / และ ⟨ ⟩ ดูที่ สัทอักษรสากล § วงเล็บเหลี่ยมและทับ

อักษรกลาโกลิติก (อังกฤษ: Glagolitic script, ⰃⰎⰀⰃⰑⰎⰉⰜⰀ, glagolitsa) เป็นอักษรสลาฟที่เก่าที่สุดเท่าที่รู้จัก ยอมรับกันโดยทั่วไปว่านักบุญซีริล นักบวชชาวบัลแกเรียจากเทสซาโลนีกา ประดิษฐ์ขึ้นในคริสต์ศตวรรษที่ 9 โดยมร ค.ศ. 863 จักรพรรดิมิคาเอลที่ 3 แห่งไบแซนไทน์ส่งตัวเขากับนักบุญเมโธเดียสไปที่เกรตโมเรเวีย เพื่อเผยแผ่ศาสนาคริสต์แก่ชาวสลาฟตะวันตกในบริเวณนั้น ทั้งสองจึงตัดสินใจแปลหนังสือพิธีกรรมไปเป็นภาษาสลาฟร่วมสมัยที่ประชากรทั่วไปเข้าใจ (ปัจจุบันรู้จักกันในชื่อภาษาสลาวอนิกคริสตจักรเก่า) และซีริลตัดสินใจประดิษฐ์อักษรใหม่ที่มีชื่อว่า กลาโกลิติก ซึ่งอิงจากสำเนียงท้องถิ่นของชนเผ่าสลาฟจากรอบเทสซาโลนีกา หลังจากซีริลและเมโธเดียสเสียชีวิต จึงยกเลิกการใช้งานอักษรกลาโกลิติกในโมเรเวียเพื่อความต้องการทางการเมืองหรือศาสนา

ใน ค.ศ. 886 ลูกศิษย์ของซีริลและเมโธเดียสถูกขับออกจากประเทศ และย้ายไปที่จักรวรรดิบัลแกเรียที่ 1 แทน อักษรซีริลลิกที่พัฒนาในช่วงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 9 รวมอักษรบางส่วนที่น่าจะมาจากอักษรกลาโกลิติก ทั้งอักษรกลาโกลิติกและซีริลลิกยังคงมีผู้ใช้งานในบัลแกเรียจนกระทั่งคริสต์ศตวรรษที่ 13–14

เมื่อประเทศที่พูดภาษากลุ่มสลาฟหันมาใช้อักษรละตินและอักษรซีริลลิกในสมัยใหม่ตอนต้น อักษรกลาโกลิติกยังคงมีผู้ใช้งานจำกัดเพียงในด้านศาสนา และเลิกใช้งานในคริสต์ศตวรรษที่ 19 ตั้งแต่นั้นมา อักษรนี้ก็กลายเป็นหัวข้อที่น่าสนใจทางวิชาการ หลังมีการค้นพบทางโบราณคดีหลายครั้ง

ชื่อและศัพทมูลวิทยา

[แก้]

คำว่า กลาโกลิติก มาจากภาษาละตินใหม่ glagoliticus และภาษาโครเอเชีย glagoljica ซึ่งมาจากภาษาสลาวอนิกคริสตจักรเก่า ⰳⰾⰰⰳⱁⰾⱏ (glagolŭ) ที่หมายถึง "การเปล่งเสียง" หรือ "คำศัพท์"[2]

ชื่อ glagolitsa คาดว่าพัฒนาขึ้นในประเทศโครเอเชียประมาณคริสต์ศตวรรษที่ 14 และมีที่มาจากศัพท์ glagoljati ที่แยกเป็น "รูปกริยา (glagol) โดยใช้ (jati)" หมายถึงมิสซาในพิธีสวดของสลาวอนิกคริสตจักรเก่า[3][4]

อักษร

[แก้]
คำอธิษฐานขององค์พระผู้เป็นเจ้าในอักษร กลาโกลิติก (จากซ้าย) แบบกลม แบบเหลี่ยม และแบบตัวเขียน
ยูนิโคด แบบกลม แบบเหลี่ยม อักษรซีริลลิก เสียง ชื่อในOCS ชื่อในCS ความหมาย ต้นตอ
Ⰰ Azu Azu А /ɑ/ Azъ Az ฉัน/ผม อักษรฟินิเชีย aleph 𐤀‎ หรือเครื่องหมายกางเขน[5]
Ⰱ Bouky Bouky Б /b/ Buky Buky ตัวอักษร ไม่ทราบ,[5] น่าจะมาจากอักษรฮีบรู bet בּ‎[6] หรือแอราเมอิก bīt ܒ‎[7]
Ⰲ Vede Vede В /ʋ/ Vědě Vedi (คุณ/เขา/เธอ/มัน) รู้ น่าจะอักษรละติน V[5] หรือ dobro กลับหัว Ⰴ[8]
Ⰳ Glagolu Glagolu Г, Ґ /ɡ/ Glagoli Glagoli พูด (อดีตหรือมาลาสั่ง) น่าจะอักษรกรีก gamma แบบเขียน[5]
Ⰴ Dobro Dobro Д /d/ Dobro Dobro ความเมตตา/ดี อักษรกรีก delta Δ[5]
Ⰵ Jestu Jestu Є, Е, Э, Ё /ɛ/ Jestъ Yest คือ/มีอยู่ น่าจะอักษรซามาริทัน īy ࠄ‎ หรือกรีก sampi ϡ[5]
Ⰶ Zhivete Zhivete Ж /ʒ/ Živěte Zhivete ชีวิต/อาศัย
(มาลาสั่งพหุพจน์บุรุษที่ 2) 		ไม่ทราบ[5] น่าจะคอปติก janja ϫ[ต้องการอ้างอิง] หรือสัญลักษณ์โหราศาสตร์ของราศีมีน ♓︎
Ⰷ Dzelo Dzelo Ѕ /d͡z/ Dzělo Zelo มาก ไม่ทราบ[5] น่าจะอักษรอาร์มีเนีย ja Ձ[9]
Ⰸ Zemlja Zemlja З /z/ Zemlja Zeml(j)a โลก/พื้น/ดิน น่าจะเป็นอักษรกรีก theta θ อีกรูปแบบ[5]
Ⰹ, Ⰺ I, Izhe Izhe Ι, Ї /i/, /j/ Iže Izhe ซึ่งคือ น่าจะอักษรกรีก upsilon Y[10] หรืออักษรกรีก iota ที่มีเครื่องหมายเหนือสระตัวที่สอง ϊ[5]
Ⰻ I I И /i/, /j/ I/ižei I/izhey และ น่าจะเลียนแบบรูปปลา[10]
Ⰼ Gjerv Gjerv Ꙉ, Ћ, Ђ /dʑ/, /tɕ/ Djervь, ǵervь Cherv, Djerv ต้นไม้/ไม้ ไม่ทราบ[5]
Ⰽ К /k/ Kako Kako อย่างไร/เช่น อักษรฮีบรู qoph ק‎‎[5]
Ⰾ Ljudie , Ljudie Ljudie Л, Љ /l/, /ʎ/ Ljudie Lyudi ผู้คน น่าจะอักษรกรีก lambda λ[5]
Ⰿ Myslite Myslite М /m/ Myslite Mislete คิด (พหุพจน์บุรุษที่ 2) อักษรกรีก mu μ[5] ส่วนในแบบเหลี่ยมถูกแทนที่ด้วยรูปที่คล้ายกับอักษรละติน/ซีริลลิก ส่วนหนึ่งเนื่องจากความซับซ้อน[11]
Ⱀ Našь, Nashi Nashi Н, Њ /n/, /ɲ/ Našь Nash ของเรา [ไม่ทราบ][5]
Ⱁ Onu Onu О /ɔ/ Onъ On เขา, นั่น [ไม่ทราบ][5]
Ⱂ Pokoi Pokoi П /p/ Pokoj Pokoy ความสงบ น่าจะอักษรกรีกตอนต้น pi อีกรูปแบบ[5]
Ⱃ Rici Rici Р /r/ Rьci Rtsi จงพูด!/จงสะกด! น่าจะอักษรกรีก rho ρ[5]
Ⱄ Slovo Slovo С /s/ Slovo Slovo คำศัพท์/คำพูด
Ⱅ Tvrido Tvrido Т /t/ Tvrьdo Tverdo แข็ง/ยาก/แน่ใจ อาจากมาจากแถบของอักษรกรีก tau τ[5]
Ⱆ Uku Uku У, Ѹ /u/ Ukъ Uk การสอน ตัวแฝดของอักษร onъ Ⱁ กับ izhitsa Ⱛ[5]
Ⱇ Fritu Fritu Ф /f/ Frьtъ Fert อักษรกรีก phi φ อีกแบบ[5]
Ⱈ Heru Heru Х /x/ Xěrъ Kher [ไม่ทราบ] (คล้ายกับ glagoli Ⰳ และอักษรละติน h)[5]
Ⱉ Out Out Ѡ /ɔ/ Otъ Oht, Omega จาก ตัวแฝดของอักษร onъ Ⱁ กับภาพกระจกเงา[5]
Ⱋ Shta Shta Щ /tʲ/, /ʃ͡t/ Šta/Šča Shta/Shcha ตัวแฝดของอักษร sha Ⱎ เหนืออักษร tvrьdo Ⱅ[5]
Ⱌ Ci Ci Ц /t͡s/ Ci Tsi รูปท้ายของอักษรฮีบรู tsade ץ‎[5]
Ⱍ Chrivi Chrivi Ч, Џ /t͡ʃ/ Črьvъ Cherv หนอน [ไม่ทราบ] (คล้ายกับอักษร shta Ⱋ;[5] อาจเป็นอักษรฮีบรูที่ไม่ใช้รูปท้าย tsade צ‎)
Ⱎ Sha Sha Ш /ʃ/ Ša Sha ความเงียบ/เงียบ อักษรฮีบรู shin ש‎‎[5]
Ⱏ, Ⱜ Jeru, Jerъ Jeru, Shtapic Ъ /ŭ/, /ʊ/ Jerъ Yer, Yor น่าจะเป็นอักษรดัดแปลงของ onъ Ⱁ.[5] แบบ 'shtapic' อาจมาจากอักขระอะพอสทรอฟี[12]
ⰟⰊ Jery Ы /ɯ/ Jery Yerɨ ตัวแฝด; ทวิอักษรของอักษร yer (Ⱏ) หรือ yerь (Ⱐ) กับอักษร izhe (Ⰹ, Ⰺ) หรือ i (Ⰻ).[5]
Ⱐ Jeri, Jerь Jeri Ь /ĭ/, /ɪ/ Jerь Yer` น่าจะเป็นอักษรดัดแปลงของ onъ Ⱁ[5]
Ⱑ Jati Jati Ѣ, Я /æ/, /jɑ/ Jatь Yat, Ya น่าจะเป็นอักษรกรีก alpha แบบสลัก Α[5]
Ⱖ Ё /jo/ ไม่ทราบ:[5] สันนิษฐานว่าเป็นรูปประสมของ jonsь Ⱙ ข้างใต้; ในเวลานั้นออกเสียง /jo/ ไม่ได้
Ⱓ Jou Ю /ju/ Ju Yu ไม่ทราบ[5]
Ⱔ Ensu (small jousu) Ѧ /ɛ̃/ [Ensь] [yus เล็ก] อักษร epsilon ε และยังใช้ระบุเสียงนาสิก[5]
Ⱗ Jensu (small jousu) Ѩ /jɛ̃/ [Jensь] [iotated yus เล็ก] ตัวแฝดของอักษร jestъ Ⰵ กับ ensь Ⱔ สำหรับเสียงนาสิก[5]
Ⱘ Onsu (big jousu) Ѫ /ɔ̃/ [Onsь] [yus ใหญ่] ตัวแฝดของอักษร onъ Ⱁ กับ ensь Ⱔ สำหรับเสียงนาสิก[5]
Ⱙ Jonsu (big jousu) Ѭ /jɔ̃/ [Jonsь] [iotated yus ใหญ่] ตัวแฝดของอักษรที่ไม่ทราบกับ ensь Ⱔ สำหรับเสียงนาสิก[5]
Ⱚ Thita Ѳ /θ/ [Thita] Fita Theta อักษรกรีก theta θ[5]
Ⱛ Yzhica Ѵ /ʏ/, /i/ Ižica Izhitsa

ในวัฒนธรรมร่วมสมัย

[แก้]

อักษรกลาโกลิติกเป็นระบบการเขียนที่ใช้ในโลกซีรีส์หนังสือและวิดีโอเกม เดอะวิตเชอร์[13]

ดูเพิ่ม

[แก้]

อ้างอิง

[แก้]
  1. ↑ Schenker, Alexander M. (1995), The Dawn of Slavic: An Introduction to Slavic Philology, New Haven: Yale University Press, p. 179, ISBN 0-300-05846-2
  2. ↑ "glagolitic". Dictionary.com Unabridged. Random House. สืบค้นเมื่อ April 21, 2021.
  3. ↑ Corbett, Greville G.; Comrie, Bernard (2003). The Slavonic Languages. Milton Park, UK: Routledge. p. 29. ISBN 978-1-136-86137-6. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-04-20. สืบค้นเมื่อ 2021-04-20.
  4. ↑ "Hrvatski jezični portal" [Croatian language portal]. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ April 22, 2021. สืบค้นเมื่อ April 22, 2021.
  5. ↑ 5.00 5.01 5.02 5.03 5.04 5.05 5.06 5.07 5.08 5.09 5.10 5.11 5.12 5.13 5.14 5.15 5.16 5.17 5.18 5.19 5.20 5.21 5.22 5.23 5.24 5.25 5.26 5.27 5.28 5.29 5.30 5.31 5.32 5.33 5.34 5.35 5.36 5.37
    Schenker, Alexander M. (1995). "Early writing". The Dawn of Slavic: An introduction to Slavic philology. New Haven, CT/London, UK: Yale University Press. pp. 168–172. ISBN 978-0-300-05846-8.
  6. ↑ Ilievski, Petar H.R. (2002). "Glagolica: An iconic script for visual evangelic preaching". Illinois Classical Studies. 27–28: 153–164. ISSN 0363-1923. JSTOR 23065457. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-10-03. สืบค้นเมื่อ 2020-08-26.
  7. ↑ Jung, Hakyung (January 2013). "On the origin of the Glagolitic alphabet". Scripta (ภาษาอังกฤษ). 5: 105–130. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-10-07. สืบค้นเมื่อ 2020-08-26.
  8. ↑ Uspenskij, Boris (2013). "Glagolitic script as a manifestation of sacred knowledge". Studi Slavistici (ภาษาอังกฤษ) (online ed.). Firenze University Press. 10: 7–27, 358. ISSN 1824-7601. ProQuest 1550519312.
  9. ↑ "Wiener slawistischer Almanach". periodika.digitale-sammlungen.de. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-10-03. สืบค้นเมื่อ 2020-08-26.
  10. ↑ 10.0 10.1 Kuznetsov, Anatoly Mikhailovich (2012). ""Бывают странные сближенья…": греческий юпсилон и глаголица". Slavistica Vilnensis (ภาษารัสเซีย). 57: 7–14. ISSN 2351-6895. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-10-03. สืบค้นเมื่อ 2020-08-26.
  11. ↑ Čunčić, Marica (1999). "Duktus tipaua glagoljskoga pisma" [Ductus of the types of Glagolitic script]. Filologija (ภาษาCroatian). Zagreb: Staroslavenski institut. 32: 33. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-04-14. สืบค้นเมื่อ 2021-02-27.{{cite journal}}: CS1 maint: unrecognized language (ลิงก์)
  12. ↑ Žagar, Mateo (2003). "Osnovni procesi konstituiranja ustavne glagoljice". ใน Božilova, Rumjana (บ.ก.). B'lgari i H'rvati prez vekovete. Sofija. pp. 31–42. สืบค้นเมื่อ 3 January 2024.
  13. ↑ "Wiedźmiński alfabet – o czym informują nas plakaty w grze Wiedźmin 3: Dziki Gon?". www.grynieznane.pl. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-08-27. สืบค้นเมื่อ 2018-08-26.

แหล่งข้อมูลอื่น

[แก้]
วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ อักษรกลาโกลิติก

แม่แบบ:Americana Poster

เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=อักษรกลาโกลิติก&oldid=12007380"