ยุทธการที่เบอร์ลิน

ยุทธการที่เบอร์ลิน
ส่วนหนึ่งของ แนวรบด้านตะวันออกในสงครามโลกครั้งที่สอง
ภาพการรบที่กรุงเบอร์ลินของสหภาพโซเวียตในภาพยนตร์สารคดีเรื่อง เบียร์ลิน - 1945 ผลิดโดย CSDF
วันที่ 16 เมษายน – 2 พฤษภาคม ค.ศ. 1945 สถานที่ เบอร์ลิน 52°31′N 13°23′E ผล โซเวียตชนะอย่างเด็ดขาด อดอล์ฟ ฮิตเลอร์และข้าราชการนาซีระดับสูงคนอื่นก่ออัตวินิบาตกรรม ทหารประจำที่ตั้งนครเบอร์ลินยอมจำนนอย่างไม่มีเงื่อนไขเมื่อวันที่ 2 พฤษภาคม กำลังเยอรมันที่ยังสู้รบนอกเบอร์ลินยอมจำนนเมื่อวันที่ 8/9 พฤษภาคม (หลังการยอมจำนนอย่างไม่มีเงื่อนไขของกำลังเยอรมันทั้งหมด) ดินแดน เปลี่ยนแปลง นาซีเยอรมนีล่มสลาย โซเวียตยึดครองพื้นที่ซึ่งต่อมาเป็นประเทศเยอรมนีตะวันออก
คู่สงคราม
สหภาพโซเวียต โปแลนด์	นาซีเยอรมนี
ผู้บังคับบัญชาและผู้นำ
แนวรบเบียโลรัสเซียที่ 1:  เกออร์กี จูคอฟ  วาซีลี ชุยคอฟ แนวรบเบียโลรัสเซียที่ 2:  คอนสตันติน โรคอสซอฟสกี แนวรบยูเครนที่ 1: อีวาน โคเนฟ	กองทัพกลุ่มวิสตูลา: กอททาร์ด ไฮน์รีซี คูร์ท ฟอน ทิพเพลสเคียร์ช (แทนคูร์ท ซทูเดนท์) (ยอมจำนน) กองทัพกลุ่มกลาง: แฟร์ดีนันท์ เชอร์เนอร์ พื้นที่ป้องกันเบอร์ลิน: เฮลมุท เรย์มันน์, แล้ว เฮลมุท ไวด์ลิง (แทนแอนสท์ เคแทร์) (ยอมจำนน)
กำลัง
กำลังทั้งหมด: 196 กองพล ทหาร 2,500,000 นาย (กองทัพโปแลนด์ 155,900 – ประมาณ 200,000 นาย) รถถังและปืนอัตตาจร 6,250 คัน อากาศยาน 7,500 ลำ ปืนใหญ่ 41,600 กระบอก สำหรับการล้อมและการโจมตีพื้นที่ป้องกันเบอร์ลิน: ทหาร 1,500,000 นาย	กำลังทั้งหมด: 36 กองพล ทหาร 766,750 นาย พาหนะต่อสู้ยานเกราะ 1,519 คัน อากาศยาน 2,224 ลำ ปืนใหญ่ 9,303 กระบอก ในพื้นที่ป้องกันเบอร์ลิน: ทหารราว 45,000 นาย, สนับสนุนโดยกำลังตำรวจ ยุวชนฮิตเลอร์และโฟล์คสซทูร์ม 40,000 คน
ความสูญเสีย
การวิจัยจดหมายเหตุ (รวมปฏิบัติการ) เสียชีวิตหรือสูญหาย 81,116 นาย ป่วยหรือได้รับบาดเจ็บ 280,251 นาย รถถัง 1,997 คัน ปืนใหญ่ 2,108 กระบอก อากาศยาน 917 ลำ	จำนวนสูญเสียไม่ทราบแน่ชัด ประเมิน: เสียชีวิต 92,000–100,000 นาย ได้รับบาดเจ็บ 220,000 นาย เป็นเชลย 480,000 นาย ในพื้นที่ป้องกันเบอร์ลิน: ทหารเสียชีวิตราว 22,000 นาย พลเรือนเสียชีวิตราว 22,000 คน

ยุทธการที่เบอร์ลิน หรือที่สหภาพโซเวียตตั้งชื่อว่า ปฏิบัติการรุกทางยุทธศาสตร์เบอร์ลิน (รัสเซีย: Битва за Берлин, Берлинская наступательная операция, Штурм Берлина) เป็นการรุกใหญ่ในช่วงปลายเขตสงครามยุโรปในสงครามโลกครั้งที่สอง

เริ่มจากวันที่ 12 มกราคม ค.ศ. 1945 กองทัพแดงเจาะแนวรบเยอรมันหลังการรุกวิสตูลา–โอเดอร์และรุกมาทางทิศตะวันตกไกลถึง 40 กิโลเมตรต่อวันผ่านปรัสเซียตะวันออก โลว์เออร์ไซลีเชีย พอเมอราเนียตะวันออกและอัปเปอร์ไซลีเชีย และหยุดชั่วคราวตรงเส้น 60 กิโลเมตรทางตะวันออกของกรุงเบอร์ลินตามแม่น้ำโอเดอร์ เมื่อการรุกเริ่มขึ้นอีกครั้ง สองแนวรบ (กลุ่มกองทัพ) ของโซเวียตเข้าตีกรุงเบอร์ลินจากทางตะวันออกและใต้ ขณะที่แนวรบที่สามบุกกำลังเยอรมันซึ่งตั้งอยู่ทางเหนือของเบอร์ลิน ยุทธการในเบอร์ลินกินเวลาระหว่างวันที่ 20 เมษายนถึงเช้าวันที่ 2 พฤษภาคม

มีการเตรียมตั้งรับที่ชานกรุงเบอร์ลินครั้งแรกเมื่อวันที่ 20 มีนาคม เมื่อผู้บัญชาการกองทัพกลุ่มวิสตูลาซึ่งได้รับแต่งตั้งใหม่ พลเอก กอททาร์ด ไฮน์รีซี คาดเดาได้ถูกต้องว่าโซเวียตจะผลักดันข้ามแม่น้ำวิสตูลาเป็นหลัก ก่อนการยุทธ์หลักในกรุงเบอร์ลินจะเริ่มขึ้น ฝ่ายโซเวียตจัดการล้อมนครอันเป็นผลจากความสำเร็จในยุทธการที่ราบสูงซีโลว์และที่ฮัลเบอ วันที่ 20 เมษายน ค.ศ. 1945 แนวรบเบลารุสเซียที่ 1 นำโดย จอมพล เกออร์กี จูคอฟ เริ่มระดมยิงใจกลางนคร ขณะที่แนวรบยูเครนที่ 1 ของจอมพล อีวาน โคเนฟ ผลักดันจากทางใต้ผ่านแนวสุดท้ายของกองทัพกลุ่มกลาง การตั้งรับของเยอรมนีส่วนใหญ่มีเฮลมุท ไวด์ลิงเป็นผู้นำ และประกอบด้วยกองพลเวร์มัคท์และวัฟเฟน-เอสเอสที่อ่อนกำลังและมียุทโธปกรณ์จำกัด ซึ่งวัฟเฟน-เอสเอสมีอาสาสมัครต่างด้าวเอสเอสจำนวนมาก ตลอดจนสมาชิกโฟล์คสชทูร์มและยุวชนฮิตเลอร์ที่ได้รับการฝึกฝนอย่างจำกัด ภายในไม่กี่วัน ฝ่ายโซเวียตรุกผ่านนครและถึงใจกลางนครซึ่งมีการต่อสู้แบบประชิด

ก่อนยุทธการสิ้นสุด ฟือแรร์ อดอล์ฟ ฮิตเลอร์และผู้ติดตามจำนวนหนึ่งก่ออัตวินิบาตกรรม ผู้ป้องกันนครยอมจำนนในวันที่ 2 พฤษภาคม ทว่า การสู้รบยังดำเนินต่อไปทางตะวันตกเฉียงเหนือ ตะวันตกและตะวันตกเฉียงใต้ของนครจนสงครามโลกครั้งที่สองในทวีปยุโรปยุติลงในวันที่ 8 พฤษภาคม (หรือ 9 พฤษภาคมในสหภาพโซเวียต) เพราะหน่วยเยอรมนีต่อสู้และหนีไปทางตะวันตกเพื่อยอมจำนนต่อฝ่ายสัมพันธมิตรตะวันตก แทนที่จะยอมจำนนต่อโซเวียต

ภูมิหลัง

วันที่ 12 มกราคม ค.ศ. 1945 กองทัพแดงได้เริ่มต้นการรุกวิสตูลา–โอเดอร์ข้ามแม่น้ำนาแรฟ และจากวอร์ซอ ปฏิบัติการเพียงแค่สามวันในแนวรบกว้าง ซึ่งรวมถึงแนวหน้าของกองทัพทั้งสี่ ในวันที่สี่ กองทัพแดงได้เริ่มเคลื่อนพลไปทางตะวันตก เป็นระยะทาง 30 ถึง 40 กิโลเมตร (19 ถึง 25 ไมล์) ต่อวัน โดยยึดครองปรัสเซียตะวันออก ดันท์ซิช และปอซนัญ ซึ่งได้วาดเส้นแบ่งทางตะวันออกของเบอร์ลินเพียงระยะทาง 60 กิโลเมตร ( 37 ไมล์) ไปตามแม่น้ำโอเดอร์

กองทัพกลุ่มวิสตูลาที่เพิ่งก่อตั้งขึ้นมาใหม่ ภายใต้บัญชาการของไรชส์ฟือเรอร์-เอ็สเอ็ส ไฮน์ริช ฮิมเลอร์ ได้พยายามโจมตีตอบโต้กลับ แต่กลับล้มเหลวในวันที่ 24 กุมภาพันธ์ กองทัพแดงได้รุกไปยังพอเมอราเนีย กวาดล้างทางฝั่งขวาของแม่น้ำโอเดอร์ และเข้าสู่ไซลีเซีย

ในทางตอนใต้ กองทัพโซเวียตและโรมาเนียได้ปิดล้อมบูดาเปสต์ ความพยายามของกองพลเยอรมันทั้งสามในการคลายวงล้อมเมืองหลวงของฮังการีได้ล้มเหลว และบูดาเปสต์ก็ตกอยู่ภายใต้การปกครองของโซเวียตในวันที่ 13 กุมภาพันธ์ อดอล์ฟ ฮิตเลอร์ยืนกรานที่จะโจมตีตอบโตกลับเพื่อยึดดินแดนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำเดรอู-ดานูบกลับคืนมา เป้าหมายคือปกป้องพื้นที่แหล่งบ่อน้ำมันของเมือง Nagykanizsa และพื้นที่แม่น้ำดานูบเพื่อใช้สำหรับปฏิบัติการในอนาคต แต่กองกำลังเยอรมันที่อ่อนกำลังกลับได้รับมอบหมายภารกิจที่แทบจะเป็นไปไม่ได้ ในวันที่ 16 มีนาคม การรุกที่ทะเลสาบบาลาตันของเยอรมันได้ล้มเหลวและกองทัพแดงได้โจมตีตอบโต้กลับจนสามารถยึดกลับคืนมาได้ภายใน 24 ชั่วโมง ซึ่งเยอรมันต้องใช้เวลาถึง 10 วัน ในวันที่ 30 มีนาคม โซเวียตได้เข้าสู่ออสเตรีย และในการรุกเวียนนา พวกเขาสามารถยึดครองกรุงเวียนนาในวันที่ 13 เมษายน

ในวันที่ 12 เมษายน ค.ศ. 1945 ก่อนหน้านี้ ฮิตเลอร์ได้ตัดสินใจที่จะอยู่ในเมืองซึ่งขัดแย้งกับความต้องการของเหล่าที่ปรึกษาของเขา ที่ได้ยินข่าวว่าประธานาธิบดีสหรัฐ แฟรงคลิน ดี. โรเซอเวลต์ ได้ถึงแก่อสัญกรรม เหตุการณ์นี้ทำให้เกิดความหวังลม ๆ แล้ง ๆ ในฟือเรอร์บังเกอร์ว่าเหล่าประเทศในฝ่ายสัมพันธมิตรอาจจะเกิดความขัดแย้งกันเองและเบอร์ลินจะรอดพ้นในวินาทีสุดท้าย ดังเช่นที่เคยเกิดขึ้นครั้งหนึ่งก่อนหน้านี้ เมื่อเบอร์ลินถูกคุกคาม(ปาฏิหาริย์แห่งราชวงศ์บรันเดินบวร์ค)

ฝ่ายสัมพันธมิตรตะวันตกไม่ได้มีการวางแผนที่จะยึดเมืองนี้ด้วยปฏิบัติการทางภาคพื้นดิน ผู้บัญชาการทหารสูงสุดแห่งกองบัญชาการสูงสุดกำลังรบนอกประเทศสัมพันธมิตร(ตะวันตก) นายพลไอเซนฮาวร์ได้เลิกให้ความสนใจในการแข่งขันมุ่งสู่เบอร์ลินและไม่เห็นถึงความจำเป็นที่จะต้องมีการสูญเสียชีวิตอีกต่อไปโดยการโจมตีเมืองที่อยู่ในขอบเขตอิทธิพลของโซเวียตหลังสงคราม โดยคาดการณ์ว่าจะเกิดการยิงกันเองมากเกินไป หากกองทัพทั้งสองฝ่ายได้พยายามที่จะยึดครองเมืองในคราวเดียว การสนับสนุนหลักของฝ่ายสัมพันธมิตรตะวันตกในการสู้รบครั้งนี้คือการทิ้งระเบิดเบอร์ลินในช่วง ค.ศ. 1945 ในช่วงปี ค.ศ. 1945 กองทัพอากาศทหารบกสหรัฐได้เปิดฉากการโจมตีโฉบฉวยกรุงเบอร์ลินเป็นวงกว้างในเวลากลางวัน และติดต่อกันเป็นเวลา 36 คืน ฝูงเครื่องบินมัสคีโตของกองทัพอากาศหลวงจำนวนมากได้ทิ้งระเบิดใส่เมืองหลวงของเยอรมนี โดยสิ้นสุดลงในคืนวันที่ 20-21 เมษายน ค.ศ. 1945 ก่อนที่กองทัพโซเวียตจะเข้าสู่เมือง

อ่านเพิ่ม

• Antill, P., Battle for Berlin: April – May 1945 — Includes the Order of Battle for the Battle for Berlin (Le Tissier, T. (1988), The Battle of Berlin 1945, London: Jonathan Cape)
• Durie, W. (2012), The British Garrison Berlin 1945–1994: No Where to Go, Berlin: Vergangenheits/Berlin, ISBN 978-3-86408-068-5
• Empric, Bruce E. (2017), Onward to Berlin! Red Army Valor in World War II - The Full Cavaliers of the Soviet Order of Glory, Teufelsberg Press, ISBN 978-1973498605
• Erickson, John (1983), The Road to Berlin: Continuing the History of Stalin's War with Germany, Westview Press, ISBN 978-0-89158-795-8
• Anonymous; A Woman in Berlin: Six Weeks in the Conquered City Translated by Anthes Bell, ISBN 978-0-8050-7540-3
• Kuby, Erich (1968), The Russians and Berlin, 1945, Hill and Wang
• Moeller, Robert G. (1997), West Germany Under Construction, University of Michigan Press, ISBN 978-0-472-06648-3
• Naimark, Norman M. (1995), The Russians in Germany: A History of the Soviet Zone of Occupation, 1945–1949, Cambridge: Belknap, ISBN 978-0-674-78405-5
• Read, Anthony; Fisher, David (1993), The Fall of Berlin, London: Pimlico, ISBN 978-0-7126-0695-0
• Sanders, Ian J., Photos of World War 2 Berlin Locations today, คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 14 October 2007
• Shepardson, Donald E. (1998), "The Fall of Berlin and the Rise of a Myth", The Journal of Military History, 62 (1): 135–153
• Tilman, Remme, The Battle for Berlin in World War Two, BBC
• White, Osmar, By the eyes of a war correspondent, คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 18 March 2007 — Alternative account of crimes against civilians
• RT (TV network), (official channel on YouTube). "Fall of Berlin: Stopping the Nazi Heart" ที่ยูทูบ. 27 June 2010. 26-minute video.