ข้ามไปเนื้อหา

จังหวัดสระบุรี

พิกัด: 14°32′N 100°53′E / 14.53°N 100.88°E / 14.53; 100.88
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
จังหวัดสระบุรี
จังหวัด
การถอดเสียงอักษรโรมัน
 • อักษรโรมันChangwat Saraburi
(ตามเข็มนาฬิกาจากบนซ้าย) วัดพระพุทธบาท สัญลักษณ์ประจำจังหวัด, สถานีรถไฟชุมทางแก่งคอย สถานีรถไฟหลักของจังหวัด, กะหรี่ปั๊บ ของดีประจำจังหวัด, ถนนมิตรภาพบริเวณมวกเหล็ก, ย่านการค้าเก่ามวกเหล็ก, น้ำตกเจ็ดสาวน้อย
ธงของจังหวัดสระบุรี
ธง
ตราอย่างเป็นทางการของจังหวัดสระบุรี
ตรา
คำขวัญ: 
พระพุทธบาทสูงค่า เขื่อนป่าสักชลสิทธิ์
ฐานผลิตอุตสาหกรรม เกษตรนำล้ำแหล่งเที่ยว
หนึ่งเดียวกะหรี่ปั๊บนมดี ประเพณีตักบาตรดอกไม้งาม
เหลืองอร่ามทุ่งทานตะวัน ลือลั่นเมืองชุมทาง
แผนที่ประเทศไทย จังหวัดสระบุรีเน้นสีแดงประเทศมาเลเซียประเทศพม่าประเทศลาวประเทศเวียดนามประเทศกัมพูชาจังหวัดนราธิวาสจังหวัดยะลาจังหวัดปัตตานีจังหวัดสงขลาจังหวัดสตูลจังหวัดตรังจังหวัดพัทลุงจังหวัดกระบี่จังหวัดภูเก็ตจังหวัดพังงาจังหวัดนครศรีธรรมราชจังหวัดสุราษฎร์ธานีจังหวัดระนองจังหวัดชุมพรจังหวัดประจวบคีรีขันธ์จังหวัดเพชรบุรีจังหวัดราชบุรีจังหวัดสมุทรสงครามจังหวัดสมุทรสาครกรุงเทพมหานครจังหวัดสมุทรปราการจังหวัดฉะเชิงเทราจังหวัดชลบุรีจังหวัดระยองจังหวัดจันทบุรีจังหวัดตราดจังหวัดสระแก้วจังหวัดปราจีนบุรีจังหวัดนครนายกจังหวัดปทุมธานีจังหวัดนนทบุรีจังหวัดนครปฐมจังหวัดกาญจนบุรีจังหวัดสุพรรณบุรีจังหวัดพระนครศรีอยุธยาจังหวัดอ่างทองจังหวัดสิงห์บุรีจังหวัดสระบุรีจังหวัดลพบุรีจังหวัดนครราชสีมาจังหวัดบุรีรัมย์จังหวัดสุรินทร์จังหวัดศรีสะเกษจังหวัดอุบลราชธานีจังหวัดอุทัยธานีจังหวัดชัยนาทจังหวัดอำนาจเจริญจังหวัดยโสธรจังหวัดร้อยเอ็ดจังหวัดมหาสารคามจังหวัดขอนแก่นจังหวัดชัยภูมิจังหวัดเพชรบูรณ์จังหวัดนครสวรรค์จังหวัดพิจิตรจังหวัดกำแพงเพชรจังหวัดตากจังหวัดมุกดาหารจังหวัดกาฬสินธุ์จังหวัดเลยจังหวัดหนองบัวลำภูจังหวัดหนองคายจังหวัดอุดรธานีจังหวัดบึงกาฬจังหวัดสกลนครจังหวัดนครพนมจังหวัดพิษณุโลกจังหวัดอุตรดิตถ์จังหวัดสุโขทัยจังหวัดน่านจังหวัดพะเยาจังหวัดแพร่จังหวัดเชียงรายจังหวัดลำปางจังหวัดลำพูนจังหวัดเชียงใหม่จังหวัดแม่ฮ่องสอน
แผนที่ประเทศไทย จังหวัดสระบุรีเน้นสีแดง
แผนที่ประเทศไทย จังหวัดสระบุรีเน้นสีแดง
ประเทศ ไทย
การปกครอง
 • ผู้ว่าราชการ บัญชา เชาวรินทร์[1]
(ตั้งแต่ พ.ศ. 2566)
พื้นที่[2]
 • ทั้งหมด3,576.486 ตร.กม. (1,380.889 ตร.ไมล์)
อันดับพื้นที่อันดับที่ 56
ประชากร
 (พ.ศ. 2566)[3]
 • ทั้งหมด638,826 คน
 • อันดับอันดับที่ 39
 • ความหนาแน่น178.62 คน/ตร.กม. (462.6 คน/ตร.ไมล์)
 • อันดับความหนาแน่นอันดับที่ 17
รหัส ISO 3166TH-19
ชื่อไทยอื่น ๆหระรี, ปากเพรียว, เมืองเพรียว
สัญลักษณ์ประจำจังหวัด
 • ต้นไม้ตะแบกนา
 • ดอกไม้สุพรรณิการ์
 • สัตว์น้ำปูน้ำตกสระบุรี
ศาลากลางจังหวัด
 • ที่ตั้งภายในศูนย์ราชการจังหวัดสระบุรี เลขที่ 123 หมู่ที่ 6 ตำบลตะกุด อำเภอเมืองสระบุรี จังหวัดสระบุรี 18000
เว็บไซต์http://www.saraburi.go.th/
สารานุกรมประเทศไทย ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

สระบุรี เป็นจังหวัดหนึ่งในภาคกลางของประเทศไทย ตั้งอยู่ทางตะวันออกของภาคกลาง นับเป็นเสมือนด่านผ่านระหว่างภาคกลางกับภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มีแหล่งท่องเที่ยวมากมายทั้งทางประวัติศาสตร์และแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ และยังเป็นจังหวัดที่มีความสำคัญต่อภาคอุตสาหกรรมลำดับต้น ๆ ของประเทศไทย

สภาพภูมิศาสตร์ของจังหวัดสระบุรี นับว่าเป็นทำเลแห่งการเพาะปลูก ได้รับความอุดมสมบูรณ์จากแม่น้ำสายหลัก คือแม่น้ำป่าสัก และสภาพโดยทั่วไปเป็นที่ราบลุ่ม

ประวัติศาสตร์

[แก้]

สระบุรีเป็นเมืองสำคัญเมืองหนึ่งแต่โบราณ สันนิษฐานว่าตั้งขึ้นเมื่อประมาณปี พ.ศ. 2092 ในรัชสมัยสมเด็จพระมหาจักรพรรดิ การตั้งเมืองนี้สันนิษฐานว่า พระองค์โปรดเกล้าฯ ให้แบ่งเขตพื้นที่บางส่วนของเมืองลพบุรี เมืองนครนายก และเมืองนครราชสีมา มารวมกันตั้งขึ้นเป็นเมืองสระบุรี ทั้งนี้เพื่อต้องการให้เป็นศูนย์ระดมพลเมืองในยามศึกสงคราม เพราะฉะนั้นตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นต้นมา จึงมักพบเรื่องราวของจังหวัดสระบุรีเกี่ยวกับการศึกสงครามอยู่เสมอ

ชื่อจังหวัด

[แก้]

สำหรับที่มาของคำว่า "สระบุรี" สันนิษฐานว่า เพราะเหตุที่ทำเลที่ตั้งครั้งแรกมีบึงอยู่ใกล้ คือ "บึงหนองโง้ง" เมื่อตั้งเมืองขึ้นจึงได้นำเอาคำว่า "สระ" มารวมเข้ากันกับคำว่า "บุรี" เป็นชื่อเมือง "สระบุรี"

ภูมิศาสตร์

[แก้]

ภูมิประเทศ

[แก้]

สภาพภูมิประเทศโดยทั่วไปมีลักษณะ ดังนี้ ตอนเหนือ ตะวันออก และตอนกลางของจังหวัดเป็นป่ามีเนินเขาสลับที่ราบสูง ซึ่งเหมาะในการปลูกพืชไร่ ตอนใต้และตะวันตกส่วนใหญ่เป็นพื้นที่ราบเหมาะในการทำนา แม่น้ำที่สำคัญมีเพียงสายเดียว คือ แม่น้ำป่าสัก ซึ่งนับว่าเป็นเส้นเลือดใหญ่ของจังหวัดสระบุรี โดยอาศัยน้ำใช้ในการเกษตร และประโยชน์อย่างอื่น แม่น้ำป่าสักไหลผ่านอำเภอมวกเหล็ก อำเภอแก่งคอย อำเภอเมืองสระบุรี อำเภอเสาไห้ ไปบรรจบกับแม่น้ำเจ้าพระยาที่จังหวัดพระนครศรีอยุธยา คิดเป็นความยาวประมาณ 105 กิโลเมตร นอกจากนั้นสระบุรียังมีคลองที่สำคัญ ๆ หลายสาย เช่น คลองรพีพัฒน์ คลองเริงราง คลองวิหารแดง และคลองเพรียว เป็นต้น

ภูมิอากาศ

[แก้]

สภาพโดยทั่วไปมีภูมิอากาศแบบร้อนชื้น อยู่ภายใต้อิทธิพลของลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้และลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ และยังได้รับอิทธิพลจากพายุดีเปรสชันและพายุไต้ฝุ่นอีกด้วย โดยเฉพาะในช่วงเดือนสิงหาคมถึงเดือนกันยายนมีอุณหภูมิเฉลี่ย 28.3 องศาเซลเซียส มีปริมาณน้ำฝนเฉลี่ยปีละประมาณ 1147.6 มิลลิเมตร มีฤดูต่าง ๆ 3 ฤดูคือ

  1. ฤดูร้อน ระหว่างเดือนมีนาคม-พฤษภาคม อากาศร้อนและแห้งแล้ง
  2. ฤดูฝน ระหว่างเดือนมิถุนายน-ตุลาคม อากาศจะชุ่มชื้นในเดือนกันยายน
  3. ฤดูหนาว ระหว่างเดือนพฤศจิกายน-กุมภาพันธ์ อากาศจะหนาวเย็นสลับกับอากาศร้อน

อุทยานแห่งชาติ

[แก้]

สัญลักษณ์ประจำจังหวัด

[แก้]
ธงประจำจังหวัดสระบุรี พื้นธงแถบสี แดง-ขาว-แดง ยาวเท่ากันทุกแถบ ตรากลางเป็นตราประจำจังหวัดสระบุรี

การเมืองการปกครอง

[แก้]

รายชื่อผู้ว่าราชการจังหวัด

[แก้]

การปกครองส่วนภูมิภาค

[แก้]
แผนที่อำเภอในจังหวัดสระบุรี

การปกครองแบ่งออกเป็น 13 อำเภอ 111 ตำบล 965 หมู่บ้าน

  1. อำเภอเมืองสระบุรี
  2. อำเภอแก่งคอย
  3. อำเภอหนองแค
  4. อำเภอวิหารแดง
  5. อำเภอหนองแซง
  6. อำเภอบ้านหมอ
  7. อำเภอดอนพุด
  8. อำเภอหนองโดน
  9. อำเภอพระพุทธบาท
  10. อำเภอเสาไห้
  11. อำเภอมวกเหล็ก
  12. อำเภอวังม่วง
  13. อำเภอเฉลิมพระเกียรติ

การปกครองส่วนท้องถิ่น

[แก้]

จังหวัดสระบุรีมีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นจำนวนทั้งสิ้น 109 แห่ง แบ่งออกเป็น องค์การบริหารส่วนจังหวัด 1 แห่ง คือ องค์การบริหารส่วนจังหวัดสระบุรี, เทศบาลเมือง 4 แห่ง, เทศบาลตำบล 34 แห่ง และองค์การบริหารส่วนตำบล 71 แห่ง โดยเทศบาลสามารถจำแนกได้ตามพื้นที่ดังนี้

ประชากร

[แก้]
สถิติประชากรตามทะเบียนราษฎรจังหวัดสระบุรี
ปีประชากร±%
2553 617,384—    
2554 620,454+0.5%
2555 625,689+0.8%
2556 629,261+0.6%
2557 633,460+0.7%
2558 637,673+0.7%
2559 640,065+0.4%
2560 642,040+0.3%
2561 645,024+0.5%
2562 645,911+0.1%
2563 643,828−0.3%
2564 643,963+0.0%
2565 638,582−0.8%
2566 638,826+0.0%
อ้างอิง:กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย

การศึกษา

[แก้]
ดูเพิ่ม: รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดสระบุรี
ระดับอุดมศึกษา

สถานที่ท่องเที่ยว

[แก้]
สถานที่ท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์
สถานที่ท่องเที่ยวทางธรรมชาติ
น้ำตกเจ็ดสาวน้อย อำเภอมวกเหล็ก

การขนส่ง

[แก้]

เส้นทางคมนาคมทางถนนที่สำคัญของจังหวัดสระบุรี คือ

จากกรุงเทพมหานครมีรถโดยสารประจำทางทั้งรถธรรมดาและรถปรับอากาศของ บริษัท ขนส่ง จำกัด ออกจากสถานีขนส่งหมอชิต ถนนกำแพงเพชร 2 วันละ 28 เที่ยว

ส่วนการขนส่งทางราง จากสถานีรถไฟกรุงเทพ มีบริการเดินรถไฟไปจังหวัดสระบุรีทุกวัน วันละหลายขบวน ใช้เวลาเดินทางประมาณ 2 ชั่วโมง และบางขบวนยังสามารถแวะลงได้ที่สถานีรถไฟชุมทางแก่งคอย และสถานีรถไฟมวกเหล็กได้ด้วย นอกจากนี้ ยังมีทางรถไฟสายเหนือผ่านที่อำเภอบ้านหมอและอำเภอหนองโดนด้วยอีกเช่นกัน

บุคคลที่มีชื่อเสียง

[แก้]
ด้านศาสนา
ด้านวงการบันเทิง
ด้านกีฬา
ด้านการเมือง

อ้างอิง

[แก้]
  1. ↑ ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งข้าราชการพลเรือนสามัญ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 140 ตอนพิเศษ 245 ง หน้า 4 วันที่ 2 ตุลาคม 2566
  2. ↑ ศูนย์สารสนเทศเพื่อการบริหารและงานปกครอง. กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "ข้อมูลการปกครอง." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://www.dopa.go.th/padmic/jungwad76/jungwad76.htm เก็บถาวร 2016-03-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน [ม.ป.ป.]. สืบค้น 18 เมษายน 2553.
  3. ↑ กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "ประกาศสำนักทะเบียนกลาง กรมการปกครอง เรื่อง จำนวนราษฎรทั่วราชอาณาจักร แยกเป็นกรุงเทพมหานครและจังหวัดต่าง ๆ ตามหลักฐานการทะเบียนราษฎร ณ พ.ศ. 2566." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://stat.bora.dopa.go.th/stat/pk/pk_66.pdf 2566. สืบค้น 30 มีนาคม 2567.
  4. ↑ "สถานที่ตั้งสถาบันอุดมศึกษาในสังกัดสำนักงานคณะกรรมการอุดมศึกษา". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-11-08. สืบค้นเมื่อ 2010-12-26.

ดูเพิ่ม

[แก้]

แหล่งข้อมูลอื่น

[แก้]

14°32′N 100°53′E / 14.53°N 100.88°E / 14.53; 100.88

เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=จังหวัดสระบุรี&oldid=11846873"