ข้ามไปเนื้อหา

ภาษาของชาวยิว

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
งานเขียนอายุราวพุทธศตวรรษที่ 21 ของ Elia Levita แสดงจากขวาไปซ้าย ภาษายิดดิช - ภาษาฮีบรู - ภาษาละติน - ภาษาเยอรมัน

ภาษาของชาวยิว (อังกฤษ: Jewish languages) เป็นกลุ่มของภาษาและสำเนียงที่พัฒนาในชุมชนชาวยิวทั่วโลกทั้งในยุโรป เอเชียและแอฟริกาเหนือ พัฒนาการของภาษาเหล่านี้เกิดขึ้นโดยการเพิ่มศัพท์ภาษาฮีบรูเพื่อใช้อธิบายแนวคิดเฉพาะของชาวยิวเข้าสู่ภาษาท้องถิ่น ส่วนใหญ่เขียนด้วยอักษรฮีบรู[1] การอยู่เป็นกลุ่มก้อนอย่างเป็นเอกเทศของชาวยิว ทำให้ภาษาเหล่านี้รักษาคำศัพท์และลักษณะดั้งเดิมของภาษาที่เป็นภาษาต้นกำเนิดได้ภาษาของชาวยิวที่มีผู้พูดมากที่สุดคือภาษายิดดิช ซึ่งเคยมีผู้พูดมากที่สุดในอดีต ภาษาลาดิโนที่เป็นภาษาของชาวยิวเซฟาร์ดีมากว่า 5 ศตวรรษและภาษาอาหรับของชาวยิวที่ใช้พูดในบริเวณที่มีผู้พูดภาษาอาหรับมากว่าพันปี

ภาษาฮีบรูเป็นภาษาทางศาสนาของศาสนายูดาย และเคยใช้เป็นภาษาพูดมาก่อน จนราว พ.ศ. 43 ภาษาอราเมอิกซึ่งเป็นภาษาใกล้เคียงได้เข้ามาเป็นภาษาพูดในยูเดีย[2] จน พ.ศ. 243 ชาวยิวที่แพร่กระจายไปหันไปพูดภาษากรีกโบราณ ภาษาฮีบรูถูกรื้อฟื้นเป็นภาษาพูดอีกครั้งโดย เอลีเซอร์ เบน เยฮูดา ผู้มาถึงปาเลสไตน์เมื่อพ.ศ. 2424 ภาษาฮีบรูสมัยใหม่ในปัจจุบันเป็นภาษาราชการของประเทศอิสราเอล ก่อนพุทธศตวรรษที่ 21 ภาษาฮีบรูใช้ในบทสวดและคัมภีร์ทางศาสนายูดายเท่านั้น[3] ชาวยิวทั่วโลกจึงพูดภาษาท้องถิ่นที่ตนไปอาศัยอยู่ และพัฒนาสำเนียงเฉพาะของตนเองขึ้นมา และได้แยกออกมาเป็นภาษาเฉพาะ ภาษายิดดิชเป็นภาษาเยอรมันของชาวยิว พัฒนาโดยชาวยิวอาซเกนาซีที่อพยพไปสู่ยุโรปกลาง และภาษาลาดิโนหรือภาษาจูเดสโม หรือภาษามูเอสตรา สปันยอล เป็นภาษาสเปนของชาวยิวเซฟาร์ดีที่อยู่ในคาบสมุทรไอบีเรีย จากปัจจัยหลายๆอย่าง รวมทั้งอิทธิพลของฮอลโลคอตส์ในยุโรป ชาวยิวออกจากดินแดนอาหรับและแพร่กระจายไปทั่วโลก มีภาษาของชาวยิวที่แตกต่างไปในแต่ละชุมชน บางภาษาเป็นภาษาตายไปแล้ว เช่น ภาษากรูซินิก ภาษาอาหรับของชาวยิว ภาษาเบอร์เบอร์ของชาวยิว ภาษาเครียมชาก ภาษามลยาฬัมของชาวยิว และอื่นๆ ภาษาที่ใช้พูดในหมู่คนยิวทุกวันนี้ได้แก่ ภาษาอังกฤษ ภาษาฮีบรู และภาษารัสเซีย รวมทั้งภาษากลุ่มโรมานซ์บางภาษาเช่นภาษาฝรั่งเศสและภาษาสเปน [4] ภาษาของชาวยิวที่มีผู้พูดมากที่สุดในประวัติศาสตร์คือภาษายิดดิช ซึ่งมีจำนวนใกล้เคียงกับชาวยิวที่พูดภาษาอังกฤษและภาษาฮีบรู เคยมีคนพูดภาษานี้ถึง 13 ล้านคนใน พ.ศ. 2482 การลดลงของผู้พูดภาษายิดดิชหลังเหตุการณ์ฮอลโลคอตส์ทำให้ชาวยิวหันไปพูดภาษาอื่นมากขึ้น ปัจจุบันชาวยิวที่พูดภาษาฮีบรูหรืออังกฤษมีมากกว่าภาษายิดดิช

ภูมิหลัง

[แก้]
ตานัขอายุราวพุทธศตวรรษที่ 16 เป็นฉบับภาษาอราเมอิกที่แปลจากภาษาฮีบรู (หรือที่เรียกว่าตาร์คุม)

หนังสือที่เก่าที่สุดของชาวยิวคือโตราห์และตานัข เขียนด้วยภาษาฮีบรูไบเบิลเกือบทั้งหมด โดยมีภาษาอราเมอิกไบเบิลเล็กน้อย ซึ่งเคยใช้ในหมู่ชาวยิวอย่างกว้างขวางตลอดช่วงประวัติศาสตร์ ชาวยิวรักษาความเชื่อที่ว่าภาษาฮีบรูเป็นภาษาของพระเจ้าโดยถือว่าพระเจ้าใช้ภาษาฮีบรูในโตราห์ จารึกภาษาฮีบรูที่เก่าที่สุดที่เหลืออยู่คือปฏิทินกีเซอร์อายุราว 457 ปีก่อนพุทธศักราช เขียนด้วยอักษรปาเลียว-ฮีบรู และใช้มาตลอดยุคของโซโลมอน จนเปลี่ยนมาใช้อักษรแบบทรงเหลี่ยมเมื่ออพยพไปอยู่บาบิโลเนีย ในช่วงนี้มีการเปลี่ยนแปลงรูปแบบของภาษาไปเป็นภาษาฮีบรูมิซนะห์ ชาวยิวส่วนใหญ่พูดภาษาฮีบรูในอิสราเอลและยูเดีย นอกจากนั้นเริ่มเปลี่ยนมาพูดภาษาอราเมอิกและเปลี่ยนเป็นภาษากรีก เมื่อเกิดการแพร่กระจายของชาวยิว ช่วงนี้จึงเริ่มแปลไบเบิลเป็นภาษาอราเมอิกและภาษากรีก เมื่อชาวยิวอพยพไปยังประเทศที่ห่างไกล พวกเขาหันมาปรับภาษาในท้องถิ่นและพูดภาษาที่เป็นสำเนียงของภาษาท้องถิ่นนั้น

Aleppo Codex ไบเบิลฉบับภาษาฮีบรูอายุราวพุทธศตวรรษที่ 15 จุดกำเนิดอยู่ที่จะวันออกกลาง หน้าในภาพเป็นหนังสือของ Deuteronomy

ตลอดยุคกลางตอนต้น ภาษาอราเมอิกเป็นภาษาที่สำคัญในหมู่ชาวยิว ตัลมุดส่วนใหญ่เขียนด้วยภาษาอราเมอิก ช่วงยุคกลางตอนปลายชาวยิวส่วนใหญ่หันมาพูดภาษาอาหรับของชาวยิว โดยเขียนด้วยอักษรฮีบรู

เมื่อเวลาผ่านไป สำเนียงของชาวยิวเหล่านี้ได้ต่างจากภาษาเดิมที่เป็นภาษาแม่มากขึ้นจนกลายเป็นภาษาใหม่ โดยมากจะมีอิทธิพลจากภาษาฮีบรูและภาษาอราเมอิกมากและสร้างสิ่งใหม่ๆขึ้นในภาษานั้น มีภาษาใหม่ๆเกิดขึ้นในหมู่ชาวยิวมาก เช่น ภาษายิดดิชในยุโรป (มาจากภาษาเยอรมัน)และภาษาลาดิโน (มาจากภาษาสเปน)ที่แพร่กระจายไปทั่วยุโรปหลังการขับชาวยิวออกจากประเทศสเปนเมื่อ พ.ศ. 2035 ชาวยิวหลังการแพร่กระจายมีแนวโน้มที่จะอยู่เป็นสังคมเดี่ยวๆ ทำให้รักษาวัฒนธรรมของตนไว้ได้ และพัฒนาภาษาที่เป็นเอกเทศออกมา

ในช่วงกลางพุทธศตวรรษที่ 24 ภาษายิดดิชเป็นภาษาหลักของชาวยิวในยุโรปตะวันออก ส่วนภาษาลาดิโนแพร่กระจายไปในมักเรบ ตุรกี บัลแกเรียและกรีซ มีกลุ่มเล็กๆในยุโรปที่พูดภาษาอิตาลีของชาวยิว ภาษาเยวานิกหรือภาษาการิม ชาวยิวในอาหรับพูดภาษาอาหรับของชาวยิว ในอิหร่านพูดภาษาเปอร์เซียซิดี กลุ่มที่เล็กกว่าพูดภาษาเบอร์เบอร์ของชาวยิว ภาษายิวตัต ในเคอร์ดิสถานมีภาษาอราเมอิกของชาวยิว ในอินเดียมีผู้พูดภาษามลยาฬัมของชาวยิว

การเปลี่ยนแปลง

[แก้]

ภาพกว้างๆเหล่านี้เปลี่ยนไปในอีก 100 ปีต่อมา การอพยพของชาวยิวจากยุโรปไปอเมริกาเหนือ ทำให้ชาวยิวที่พูดภาษาอังกฤษมากขึ้น การจัดตั้งอาณานิคมในมักเรบเปลี่ยนให้ชาวยิวในบริเวณนั้นมาพูดภาษาฝรั่งเศสหรือภาษาสเปน ขบวนการไซออนนิสต์ฟื้นฟูภาษาฮีบรูมาใช้เป็นภาษาพูด โดยเพิ่มคำศัพท์และทำให้ระบบเสียงง่ายขึ้น การฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ชาวยิวลดจำนวนผู้พูดภาษายิดดิชและภาษาเยอรมันลดลง ความขัดแย้งระหว่างยิวกับอาหรับทำให้ชาวยิวส่วนใหญ่ออกจากดินแดนอาหรับไปสู่ประเทศอื่น

ชาวยิวในปัจจุบันพูดภาษาที่ต่างกันมากขึ้นกับประเทศที่ตนอาศัยอยู่ ภาษาที่ชาวยิวพูดมากที่สุดคือภาษาอังกฤษ ชุมชนชาวยิวที่ใหญ่เป็นอันดับสองของโลกคือสหรัฐและแคนาดา (ชาวยิวในแคนาดาพูดภาษาอังกฤษไม่ใช่ภาษาฝรั่งเศส) สหราชอาณาจักร ออสเตรเลีย และแอฟริกาใต้ ไอร์แลนด์และนิวซีแลนด์มีชุมชนชาวยิวขนาดเล็ก

ภาษาที่มีผู้พูดรองลงมาคือภาษาฮีบรูสมัยใหม่ ซึ่งเป็นภาษาพูดในอิสราเอลและผู้ที่อพยพออกจากอิสราเอล รองลงไปคือภาษารัสเซียซึ่งมีชาวยิว 2 ล้านคนในอดีตสหภาพโซเวียต ในอิสราเอลมีผู้พูดภาษารัสเซียราว 1 ล้านคน รองลงไปอีกเป็นภาษาฝรั่งเศส ภาษาสเปน ภาษาโปรตุเกส และภาษายิดดิช ภาษาฝรั่งเศสใช้พูดในหมู่ชาวยิวในฝรั่งเศสและควิเบก ส่วนใหญ่อพยพมาจากแอฟริกาเหนือซึ่งเดิมพูดภาษาอาหรับมักเรบหรือภาษาลาดิโนมาก่อน ภาษาสเปนและภาษาโปรตุเกสใช้พูดในกลุ่มชาวยิวในอเมริกากลางและอเมริกาใต้ โดยบูเอโนสไอเรสมีชุมชนชาวยิวชขนาดใหญ่ ภาษายิดดิชใช้ในกลุ่มชาวยิวสูงอายุและเริ่มมีการฟื้นฟูโดยคนรุ่นหนุ่มสาว ภาษาของชาวยิวหลายภาษา เช่น ภาษาอราเมอิกของชาวยิวและภาษาลาดิโนจัดเป็นภาษาที่ใกล้ตาย

การออกอากาศทางวิทยุ

[แก้]

สถานีวิทยุในอิสราเอลยังคงมีข่าวสั้นประจำวันในภาษาของชาวยิวที่หลากหลาย ทั้งภาษาอาหรับอิรักของชาวยิว ภาษายิดดิช ภาษาลาดิโน ภาษาอาหรับโมร็อกโกของชาวยิว ภาษาบูคาเรีย และภาษายิวตัต มีผู้ฟังทั้งในและต่างประเทศ ในเยเมนมีการออกอากาศเป็นภาษาอาหรับเยเมนของชาวยิว ในสหรัฐและในบิโรบิดซานของรัสเซีย มีการออกอากาศด้วยภาษายิดดิช

อักษร

[แก้]

ใช้อักษรฮีบรูเป็นหลักในการเขียนภาษาของชาวยิวหลายภาษาเช่น ภาษาอาหรับ ภาษาอังกฤษ ภาษาฝรั่งเศส ภาษาลาดิโน ภาษายิดดิช และภาษากรีก ภาษาลาดิโนในตุรกีเปลี่ยนมาเขียนด้วยอักษรละตินเมื่อ พ.ศ. 2463 ตามแบบที่ใช้เขียนภาษาตุรกี ผู้พูดภาษายิดดิชเริ่มใช้อักษรละตินแทนที่อักษรฮีบรูเช่นกันโดยเฉพาะในอินเทอร์เน็ต

ป้ายบอกทางในอิสราเอลแสดงทิศทางด้วยภาษาฮีบรู ภาษาอาหรับและภาษาอังกฤษ
ป้ายเขียนด้วยภาษาอังกฤษและแสดงการออกเสียงด้วยการออกเสียงของภาษายิดดิชในบริเวณที่เป็นชุมชนชาวยิวในนิวยอร์ก

รายชื่อภาษาของชาวยิว

[แก้]

อ้างอิง

[แก้]
  1. ↑ Zuckermann, Ghil'ad (กิลอัด สุขเคอร์แมน) (ed.) 2014. Jewish Language Contact (International Journal of the Sociology of Language, vol. 226).
  2. ↑ Grintz, Jehoshua M. "Hebrew as the Spoken and Written Language in the Last Days of the Second Temple." Journal of Biblical Literature. March, 1960.
  3. ↑ Parfitt, T. V. "The Use of Hebrew in Palestine 1800–1822." Journal of Semitic Studies , 1972.
  4. ↑ "Jewish Languages". Beth Hatefutsoth, The Nahum Goldmann Museum of the Jewish Diaspora. สืบค้นเมื่อ 2008-07-03.

แหล่งข้อมูลอื่น

[แก้]
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=ภาษาของชาวยิว&oldid=10359972"