ปางทรงพระสุบิน

พระไสยา โรงเรียนวัดราชาธิวาส พระพุทธรูปปางทรงพระสุบิน

ปางทรงพระสุบิน เป็นพระพุทธรูปอยู่ในอิริยาบถบรรทม (นอน) ตะแคงขวา พระหัตถ์ซ้ายทอดไปตามพระวรกาย พระพาหา (ต้นแขน) ขวาแนบกับพื้น ยกหลังพระหัตถ์ขึ้นแนบพระหนุ (คาง) งอนิ้วพระหัตถ์แนบกับพระปราง (แก้ม) หลับพระเนตร พระเศียรหนุนพระเขนย เป็นกิริยาบรรทมหลับในลักษณะสีหไสยาสน์ พระปางไสยาสน์ ลักษณะเช่นเดียวกับปางปรินิพพาน และปางโปรดอสุรินทราหู

ประวัติ

เมื่อพระบรมโพธิสัตว์ทรงเลิกบำเพ็ญทุกรกิริยา เพราะทรงเห็นว่าไม่ใช่หนทางแห่งพระโพธิญาณ จึงทรงเปลี่ยนมาดำเนินปฏิบัติทางสายกลาง (มัชฌิมาปฏิปทา) โดยเสด็จออกบิณฑบาตและเสวยพระกระยาหารดังเดิม ทำให้ปัญจวัคคีย์ ทั้ง 5 เข้าใจว่าพระบรมโพธิสัตว์ได้ละความเพียรแล้วหันมาบริโภคอาหารดังเดิม ไหนเลยจะสามารถพบธรรมวิเศษได้ จึงพากันเดินทางจากไป พระบรมโพธิสัตว์ทรงบำเพ็ญเพียรทางจิตมา จนถึงวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 6 ขณะบรรทมทรงปัญจมหาสุบิน (ฝัน) เป็นบุพนิมิตรมหามงคล 5 ประการ เมื่อตื่นบรรทมพระบรมโพธิสัตว์ทรงทำนายมหาสุบินนิมิตรด้วยพระองค์เอง ทรงทราบว่าจะได้ตรัสรู้เป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า

ความเชื่อและคตินิยม

• เป็นพระประจำวันเกิดของคนเกิดวันอังคาร
• พระคาถา นิยมสวดบท ยัสสานุสสะระเณนาปิ อันตะลิก เขปิ ปาณิโน ปะติฏฐะมะธิ คัจฉันติ ภูมิยัง วิยะ สัพพะทา สัพพูปัททะวะชาลัมหา ยักขะโจราทิ สัมภะวา คะณะนานะ จะ มุตตานัง ปะริตตันตัมภะณามะ เห สวด 8 จบ

อ้างอิง

• สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ. ตำนานพุทธเจดีย์. ธนบุรี  : โรงพิมพ์รุ่งวัฒนา, 2513.
• เรื่องพระพุทธรูปปางต่างๆ หลวงบริบาลบุรีรัตน์ และนายเกษม บุญศรี (พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พิมพ์ขึ้นเพื่อพระราชทานในงานพระราชกุศลราชคฤหมงคลขึ้นพระตำหนักจิตรลดารโหฐาน เมื่อวันที่ 31 ตุลาคม พ.ศ. 2500)
• สกุลศิลปพระพุทธรูปในประเทศไทย อาจารย์จิตร บัวบุศย์
• ศิลปในประเทศไทย ศาสตราจารย์ หม่อมเจ้าสุภัทรดิศ ดิสกุล