สงครามโลก
สงครามโลก (อังกฤษ: World War) เป็นความขัดแย้งระดับนานาชาติที่เกี่ยวข้องกับมหาอำนาจโลกส่วนใหญ่หรือทั้งหมด[1] ตามแบบแผน คำนี้สงวนไว้สำหรับความขัดแย้งระหว่างประเทศที่สำคัญที่เกิดขึ้นในช่วงครึ่งแรกของคริสต์ศตวรรษที่ 20 สองครั้ง คือ สงครามโลกครั้งที่หนึ่ง (1914–1918) และสงครามโลกครั้งที่สอง (1939–1945) แม้ว่านักประวัติศาสตร์บางคนจะอธิบายความขัดแย้งระดับโลกอื่น ๆ ว่าเป็นสงครามโลกด้วย เช่น สงครามเก้าปี สงครามสืบราชบัลลังก์สเปน สงครามเจ็ดปี สงครามสหสัมพันธมิตร สงครามเย็น และสงครามต่อต้านการก่อการร้าย
ความขัดแย้งระดับโลกอื่น ๆ
[แก้]นักประวัติศาสตร์บางส่วนระบุว่าการล่มสลายปลายยุคสัมฤทธิ์ได้รับการอธิบายว่าเป็น "สงครามโลกครั้งที่ศูนย์"[2][3]
นักประวัติศาสตร์บางส่วนพิจารณาให้สงครามเจ็ดปี (1756–1763) เป็นสงครามโลก ริชาร์ด เอฟ. แฮมิลตัน กับHolger H. Herwig นักประวัติศาสตร์ รวมสงครามนี้เข้าในรายการสงครามโลกทั้ง 8 ครั้ง ซึ่งรวมสงครามโลกที่ได้รับการยอมรับทั่วไป 2 ครั้ง แล้วเพิ่มสงครามอีก 6 อัน ได้แก่: สงครามเก้าปี (1689–1697) สงครามสืบราชบัลลังก์สเปน (1701–1714) สงครามสืบราชบัลลังก์ออสเตรีย (1740–1748) สงครามเจ็ดปี (1756–1763) สงครามปฏิวัติฝรั่งเศส (1792–1802) และสงครามนโปเลียน (1803–1815)[4] จอห์น รอเบิร์ต ซีลีย์ (John Robert Seeley) นักประวัติศาสตร์ชาวบริติช ตั้งชื่อสงครามทั้งหมดระหว่างฝรั่งเศสและบริเตนใหญ่ (ต่อมาคือสหราชอาณาจักร) ระหว่าง ค.ศ. 1689 ถึง 1815 (รวมสงครามปฏิวัติอเมริกาใน ค.ศ. 1775–1783) เป็นสงครามร้อยปีครั้งที่สอง ซึ่งสะท้อนถึงความขัดแย้งระหว่างฝรั่งเศสและอังกฤษในยุคก่อนหน้าที่มีชื่อว่าสงครามร้อยปี (1337–1453)[5] ถึงแม้ว่าในยุคนั้นมีสงครามสี่สัมพันธมิตร (1718–1720) ที่ฝรั่งเศสกับบริเตนใหญ่อยู่ในฝ่ายเดียวกัน นักเขียนบางส่วนกล่าวถึงสงครามปฏิวัติอเมริกาอย่างเดียวเป็นสงครามโลก[5]
นักประวัติศาสตร์อีกส่วนหนึ่งเสนอแนะความขัดแย้งก่อนหน้านั้นให้เป็นสงครามโลก เช่น L. N. Gumilyov นักชาติพันธุ์วิทยาชาวรัสเซีย เรียกสงครามไบแซนไทน์–ซาเซเนียนใน ค.ศ. 602–628 เป็น "สงครามโลกในคริสต์ศตวรรษที่ 7" เนื่องจากเป็นสงครามที่พัฒนาเป็นสงคราม 4 พันธมิตร (ระหว่างจีนสมัยราชวงศ์ถัง รัฐข่านเติร์กตะวันตก คาซาร์ และจักรวรรดิไบแซนไทน์) ปะทะสามสหภาพ (ระหว่างจักรวรรดิซาเซเนียน อาวาร์ และรัฐข่านเติร์กตะวันออก) โดยมีสงครามตัวแทนในทวีปแอฟโฟร-ยูเรเชีย (อย่างสงครามอักซุม–เปอร์เซีย) และทั่วโลกเก่า[6] ในขณะที่บางส่วนถือให้การเผชิญหน้าระหว่างออตโตมัน–โปรตุเกสกับสงครามออตโตมัน–ฮาพส์บวร์คเป็นความขัดแย้งระดับโลกที่เป็นต้นแบบ "เดอะเกรตเกม" ในยูเรเชียกับลัทธิอาณานิคมในทวีปแอฟริกา แต่อยู่ในระหว่างกลุ่มอำนาจหลักและกลุ่มศาสนาสองกลุ่ม นั่นคือ จักรวรรดิออตโตมันในฐานะเคาะลีฟะฮ์ของมุสลิม และราชวงศ์ฮาพส์บวร์คในฐานะจักรพรรดิแห่งโลกคริสเตียน[7][8]
อย่างไรก็ตาม ทวีปอเมริกาและโอเชียเนียไม่ได้มีส่วนเกี่ยวข้องในความขัดแย้งเหล่านี้ ในกรณีนี้ นักประวัติศาสตร์ส่วนหนึ่งพิจารณาให้สงครามสามสิบปีและสงครามแปดสิบปีเป็นความขัดแย้งระดับโลกครั้งแรก โดยจัดให้จักรวรรดิสเปนกับจักรวรรดิโปรตุเกสปะทะกับจักรวรรดิอาณานิคมฝรั่งเศส จักรวรรดิดัตช์ จักรวรรดิบริติช และพันธมิตร (ส่วนใหญ่เป็นโปรเตสแตนต์) ทั่ว 5 ทวีป[9][10][11][12]
ตัวอย่างสงครามที่เป็นไปได้อีกอันคือสงครามคองโกครั้งที่สอง (1998–2003) แม้ว่าจะรบกันในทวีปเดียว แต่มีชาติที่เกี่ยวข้องถึง 9 ชาติ และนำไปสู่ความขัดแย้งที่มีความรุนแรงต่ำ แม้จะมีการสงบศึกอย่างเป็นทางการและมีการเลือกตั้งตามระบอบประชาธิปไตยครั้งแรกใน ค.ศ. 2006 สงครามนี้มักถูกเรียกเป็น "สงครามโลกของแอฟริกา"[13]
ดูเพิ่ม
[แก้]หมายเหตุ
[แก้]- ↑
- "Human Cost of Post-9/11 Wars: Direct War Deaths in Major War Zones, Afghanistan & Pakistan (Oct. 2001 – Aug. 2021); Iraq (March 2003 – Aug. 2021); Syria (Sept. 2014 – May 2021); Yemen (Oct. 2002–Aug. 2021) and Other Post-9/11 War Zones". The Costs of War (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 10 September 2021.
- "Latest Figures | Costs of War". The Costs of War (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 1 September 2021.</ref>
- "Summary". Costs of War. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 17 June 2023.
- Berger, Miriam (15 May 2023). "Post-9/11 wars have contributed to some 4.5 million deaths, report suggests". The Washington Post. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 29 May 2023.
- Savell, Stephanie (15 May 2023). "How Death Outlives War: The Reverberating Impact of the Post-9/11 Wars on Human Health" (PDF). Costs of War. Watson Institute of International & Public Affairs. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 9 June 2023.
อ้างอิง
[แก้]- ↑ Webster, Merriam-. "World War". Merriam-Webster.com. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 11 December 2019. สืบค้นเมื่อ 11 November 2019.
- ↑ "World War Zero brought down mystery civilisation of 'sea people'". New Scientist. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-04-21. สืบค้นเมื่อ 2018-04-21.
- ↑ "Why the first world war wasn't really". The Economist. 2014-07-01. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-05-30. สืบค้นเมื่อ 2018-05-29.
- ↑ 4.00 4.01 4.02 4.03 4.04 4.05 4.06 4.07 4.08 4.09 Hamilton, Richard F.; Herwig, Holger H. (24 February 2003). "Chapter 1: World Wars: Definition and Causes". ใน Richard F. Hamilton; Holger H. Herwig (บ.ก.). The Origins of World War I. Cambridge University Press. pp. 4–9. ISBN 978-1-107-39386-8. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 21 January 2022. สืบค้นเมื่อ 21 January 2022.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 David K. Allison; Larrie D. Ferreiro, บ.ก. (6 November 2018). The American Revolution: A World War. Smithsonian Institution. p. 16. ISBN 978-1-58834-659-9. OCLC 1061862132. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 21 January 2022. สืบค้นเมื่อ 21 January 2022.
- ↑ Gumilyov L. N. Ancient Turks. Chapter XV. World War VII. - M. : Iris-Press, 2009. - 560 p. — (Library of history and culture). ISBN 978-5-8112-3742-5
- ↑ Crowley, Roger Empires of the Sea: The siege of Malta, the battle of Lepanto and the contest for the center of the world, Random House, 2008
- ↑ "The Ottoman 'Discovery' of the Indian Ocean in the Sixteenth Century: The Age of Exploration from an Islamic Perspective | History Cooperative" (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). 2021-08-22. สืบค้นเมื่อ 2023-05-04.
- ↑ "Trettioåriga kriget". Historiska Media (ภาษาสวีเดน). สืบค้นเมื่อ 2023-03-27.
- ↑ Written by Felix Velazquez Lopez. With the collaboration of several academics from universities in Spain. Produced by Premium Cinema. (2010). «The History of the Greatest Empire Ever Known: Chapter 5, Felipe III (Los Austrias)».
- ↑ Pike, John (2023-01-16). The Thirty Years War, 1618 - 1648: The First Global War and the End of Habsburg Supremacy (ภาษาอังกฤษ). Pen & Sword Books Limited. ISBN 978-1-5267-7575-7.
- ↑ "Globalizing the Thirty Years War: Early German Newspapers and their Geopolitical Perspective on the Atlantic World". academic.oup.com. สืบค้นเมื่อ 2023-04-04.
- ↑ Prunier, Gerard (2014). Africa's World War: Congo, the Rwandan Genocide, and the Making of a Continental Catastrophe. Barnes & Noble. ISBN 9780195374209. สืบค้นเมื่อ 20 October 2014.
- ↑ John Charles Roger Childs; John Childs (1991). The Nine Years' War and the British Army, 1688–1697: The Operations in the Low Countries. Manchester University Press. p. 5. ISBN 978-0-7190-3461-9. OCLC 1166971747. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2022-01-21. สืบค้นเมื่อ 2022-01-21.
- ↑ 15.0 15.1 Eliot A. Cohen (13 November 2012). Conquered Into Liberty: Two Centuries of Battles Along the Great Warpath that Made the American Way of War. Simon and Schuster. p. 339. ISBN 978-1-4516-2411-3. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 21 January 2022. สืบค้นเมื่อ 21 January 2022.
- ↑ Alexander Gillespie (14 January 2021). The Causes of War: Volume IV: 1650 – 1800. Bloomsbury Publishing. p. 452. ISBN 978-1-5099-1218-6. OCLC 1232140043. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 21 January 2022. สืบค้นเมื่อ 21 January 2022.
- ↑ Urlanis, Boris Cezarevič (1971). Wars and Population. Progress Publishing. p. 187.
- ↑ Levy, Jack (2014). War in the Modern Great Power System: 1495 to 1975. University of Kentucky. p. 90. ISBN 978-0813163659.
- ↑ John A. Lynn (19 December 2013). The Wars of Louis XIV 1667–1714. Routledge. p. 261. ISBN 978-1-317-89951-8. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 21 January 2022. สืบค้นเมื่อ 21 January 2022.
- ↑ 20.0 20.1 "WW1: Was it really the first world war?". BBC News. 28 June 2014. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 20 January 2022. สืบค้นเมื่อ 20 January 2022.
- ↑ Hodgson, Quentin E (2001). "The First Global War". SAIS Review. 21 (1): 291–294. doi:10.1353/sais.2001.0016. ISSN 1945-4724. S2CID 154584277. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-06-01. สืบค้นเมื่อ 2022-01-20.
- ↑ White, Matthew (2012). The Great Big Book of Horrible Things: The Definitive Chronicle of History's 100 Worst Atrocities. W. W. Norton. pp. 529–530. ISBN 978-0-393-08192-3.
- ↑ "1812: The First World War". Age of Revolution. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 20 January 2022. สืบค้นเมื่อ 20 January 2022.
- ↑ Charles Esdaile "Napoleon's Wars: An International History".
- ↑ Willmott 2003, p. 307
- ↑ "Emerging Infectious Diseases journal – CDC". www.cdc.gov. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2009-10-06. สืบค้นเมื่อ 2017-09-18.
- ↑ Wallechinsky, David (1996-09-01). David Wallechinskys 20th Century: History With the Boring Parts Left Out. Little Brown. ISBN 978-0-316-92056-8.
- ↑ Fink, George: Stress of War, Conflict and Disaster
- ↑
- "Human Cost of Post-9/11 Wars: Direct War Deaths in Major War Zones, Afghanistan & Pakistan (Oct. 2001 – Aug. 2021); Iraq (March 2003 – Aug. 2021); Syria (Sept. 2014 – May 2021); Yemen (Oct. 2002–Aug. 2021) and Other Post-9/11 War Zones". The Costs of War (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 10 September 2021.
- "Latest Figures | Costs of War". The Costs of War (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 1 September 2021.
- "Summary". Costs of War. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 17 June 2023.
- Berger, Miriam (15 May 2023). "Post-9/11 wars have contributed to some 4.5 million deaths, report suggests". The Washington Post. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 29 May 2023.
- Savell, Stephanie (15 May 2023). "How Death Outlives War: The Reverberating Impact of the Post-9/11 Wars on Human Health" (PDF). Costs of War. Watson Institute of International & Public Affairs. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 9 June 2023.
บรรณานุกรม
[แก้]- Shapiro, Fred R.; Epstein, Joseph (2006). The Yale Book of Quotations. Yale University Press. ISBN 978-0-300-10798-2.
- Willmott, H.P. (2003). World War I. Dorling Kindersley. ISBN 978-0-7894-9627-0. OCLC 52541937.