ที่มาของประชากรลาว

ที่มาของประชากรลาว (Peopling of Laos) หมายถึงการที่กลุ่มชาติพันธุ์ต่าง ๆ ในลาวเกิดขึ้นเป็นชุมชนในประเทศลาวปัจจุบัน โดยเชื่อว่าประชากรลาวในปัจจุบันมีความเกี่ยวพันกับกลุ่มประชากรที่มีดีเอ็นเอในโครโมโซมวายแบบฮาโลกรุป O ซึ่งมีความใกล้เคียงกับชนกลุ่มน้อยในจีนเมื่อ 35,000 ปีที่ผ่านมา ซึ่งต่อมากลุ่มชนดังกล่าวได้แพร่กระจาย จนบางส่วนเข้ามาอยู่ในดินแดนที่เป็นประเทศลาวในปัจจุบัน

การมาถึงของชาวขมุ

แผนที่แสดงการกระจายของผู้พูดภาษาในตระกูลออสโตรเอเชียติกในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

กลุ่มชนที่พูดกลุ่มภาษาขมุจัดเป็นกลุ่มชาติพันธุ์กลุ่มแรก ๆ ที่มีหลักฐานว่าเข้ามาถึงดินแดนที่เป็นประเทศลาวในปัจจุบัน ต่อมาได้กลมกลืนไปกับกลุ่มชาติพันธุ์ที่พูดภาษาในกลุ่มภาษามอญ-เขมรที่เข้ามาภายหลัง รวมทั้งกลุ่มชนที่พูดภาษาไท เชื่อกันว่าชาวขมุเหล่านี้ อพยพจากจีนเข้าสู่ดินแดนที่เป็นประเทศลาวในทุกวันนี้เมื่ออย่างน้อย 4,000 ปีที่ผ่านมา กลุ่มชนนี้เคยเป็นส่วนหนึ่งของบรรพบุรุษที่พูดภาษาออสโตรเชียติกดั้งเดิม ที่มีบ้านเกิดตามแนวชายแดนจีนในปัจจุบันเมื่อราว 10,000 ปีที่ผ่านมา จากการวิเคราะห์ดีเอ็นเอในโครโมโซมวายแบบฮาโลกรุป O บรรพบุรุษเหล่านี้ มีต้นกำเนิดร่วมกับกลุ่มขนที่พูดภาษาจีน-ทิเบตดั้งเดิมและภาษาม้ง-เมี่ยนดั้งเดิม

จำนวนประชากรในกลุ่มที่พูดภาษากลุ่มขมุในลาว ได้แก่

• ชาวขมุ 389,694 คน
• ชาวเคือน 8,000 คน
• ชาวมัล 23,193 คน
• ชาวมลาบรีหรือผีตองเหลือง 24 คน บางครั้งเรียกชาวยัมบรี
• ชาวโอดู
• ชาวไพ 15,000 คน
• ชาวซิญมุล 3,164 คนรวมชาวพองเคนียงและพวกด้วย

การอพยพมาตามแนวชายฝั่งของกลุ่มที่พูดภาษามอญ-เขมร

เช่นเดียวกับชาวขมุ กลุ่มชาติพันธุ์ที่พูดภาษากลุ่มมอญ-เขมร เป็นชนกลุ่มแรก ๆ ที่เข้ามาตั้งหลักแหล่งในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ชนกลุ่มนี้คาดว่าแพร่กระจายเข้ามาในลาวในยุคโลหะ โดยมีเอกลักษณ์คือปลูกข้าว ตีโลหะ เลี้ยงสัตว์และพูดภาษากลุ่มมอญ-เขมร โดยเริ่มแพร่กระจายจากชายฝั่งตะวันออกไปตะวันตก แล้วจึงอพยพเข้าไปในแผ่นดิน คาดว่าขนกลุ่มนี้เข้าสู่ลาวทางตะวันตก โดยผ่านไทยและกัมพูชาเข้าไป

กลุ่มชาติพันธุ์ที่พูดภาษากลุ่มมอญ-เขมรในลาวได้แก่

• ชาวอะเฮว 1,770 คนในแขวงจำปาศักดิ์
• ชาวอาลัก 4,000 คนทางภาคใต้ของลาว
• ชาวอะเรมประมาณ 500 คน
• ชาวบอ 2,950 คน
• ชาวบรู 69,000 คน
• ชาวชัต 450 คนในแขวงคำม่วน
• ชาวฮลังดวนในแขวงอัตตะปือ และบนที่ราบสูงกัสเซง
• ชาวฮุง 2,000 คนในแขวงบอลิคำไซและแขวงคำม่วน
• ชาวอิร 4,420 คนในแขวงสาละวัน
• ชาวเจ๊ะห์ 8,013 คนในภาคใต้ของลาว
• ชาวเจ็ง 7,320 คนในแขวงอัตตะปือ
• ชาวกัสเซง 6,000 คนในภาคใต้ของลาว
• ชาวกาตัง 107,350 คนในลาว
• ชาวกะตู 14,700 คน
• ชาวคลอร์ 6,000 คน
• ชาวเขมร 10,400 คน
• ชาวคัว 2,000 คน
• ชาวกรี ชาวกุย 51,180 คน
• ชาวลาแวหรือชาวเบรา
• ชาวลาเว 12,750 คน
• ชาวลาเว็น 40,519 คน
• ชาวลาวี
• ชาวมาเล็ง 800 คน
• ชาวมอญ
• ชาวแง 12,189 คน
• ชาวเงือน
• ชาวญาเฮือน
• ชาวโอง
• ชาวโอย
• ชาวปาโกะห์
• ชาวพอง
• ชาวซาดัง
• ชาวซาลัง
• ชาวซาปวน
• ชาวซิงมุน
• ชาวมากอง
• ชาวโสก
• ชาวซู
• ชาวซูเอย
• ชาวตาเลียง
• ชาวตะโอย
• ชาวแท
• ชาวตุม
• ชาวเวียดนาม 76,000 คน
• ชาวแยะ

การมาถึงของชาวปะหล่องจากพม่า

กลุ่มชนที่พูดภาษาในกลุ่มภาษาปะหล่อง เป็นชนพื้นเมืองในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เชื่อว่าจุดกำเนิดของชนเหล่านี้อยู่ในพม่าใกล้กับแนวชายแดนจีน ชาวปะหล่องมีความสัมพันธุ์ใกล้ชิดกับชาวขมุ โดยเป็นกลุ่มชนที่พูดภาษาตระกูลออสโตรเอเชียติกในพม่า กลุ่มชนที่พูดภาษากลุ่มปะหล่องในลาว ได้แก่

• ชาวบิต 1,530 คน ยังเป็นที่โต้แย้งว่าเป็นชาวปะหล่องหรือชาวขมุ
• ชาวกอน 1,000 คนในแขวงหลวงน้ำทา
• ชาวสามเตา 2,359 คน
• ชาวละเม็ต 16,740 คน

การอพยพของชาวไทจากจีน

การอพยพของกลุ่มชนที่พูดภาษาตระกูลไทจากเขตภูเขาทางเหนือเข้าสู่ดินแดนที่เป็นประเทศลาวในปัจจุบันเกิดขึ้นอย่างช้า ๆ โดยเข้ามาตามที่ราบลุ่มแม่น้ำทางเหนือ เข้ามาอาศัยในที่ราบลุ่ม และเข้ามาแทนที่หรืออยู่ร่วมกับกลุ่มชนที่พูดภาษาในตระกูลออสโตร-เอเชียติก ภาษาและวัฒนธรรมของชาวไทเป็นวัฒนธรรมที่โดดเด่นในประเทศไทยและลาวในปัจจุบัน จุดกำเนิดของกลุ่มชนที่พูดภาษาตระกูลขร้า-ไทมีต้นกำเนิดทางตอนใต้ของจีนและมีบรรบุรุษร่วมกับกลุ่มชนที่พูดภาษาออสโตรนีเซียนดั้งเดิม

กลุ่มชนที่พูดภาษาตระกูลขร้า-ไทในลาวได้แก่

• ชาวลาว 3,000,000 คน
• ชาวไทแดง
• ชาวไทดำ
• ชาวไทกะปง
• ชาวไทเฮ
• ชาวไทคัง 47,636 คน
• ชาวไทขาว
• ชาวกงสัต
• ชาวกวน 2,500 คน
• ชาวไทลาน
• ชาวไทเมี่ยน
• ชาวไทล้านนา
• ชาวไทลอย
• ชาวไทลอง
• ชาวได 134,100 คน
• ชาวไทอีสาน
• ชาวไทเหนือ
• ชาวนุง
• ชาวย้อ
• ชาวไทเปา
• ชาวไทเปือง
• ชาวพวน 106,099 คน
• ชาวผู้ไท 154,400 คน
• ชาวพูโก
• ชาวเรียน
• ชาวแสก
• ชาวไทซัม
• ชาวไทโย
• ชาวไทเยน
• ชาวย้อย
• ชาวไทยภาคกลาง
• ชาวจ้วง
• ชาวไทใหญ่
• ชาวยาง

การอพยพของชาวม้ง-เมี่ยนจากจีน

ชาวม้ง-เมี่ยนอพยพจากจีนเข้าสู่ลาวในช่วงเวลาที่กว้าง ยกเว้นชาวลูเมี่ยนที่อพยพจากจีนเข้าสู่เวียดนามในพุทธศตวรรษที่ 18 แล้วจึงเข้าสู่ลาว จุดกำเนิดของชาวม้งเมี่ยนคาดว่าอยู่ที่ Kweichow ในมณฑลยูนนาน เมื่อราว 2000 ปีที่แล้ว ชาวม้งกลุ่มต่าง ๆ ในลาวได้แก่

• ชาวม้งดอ 169,800 คน
• ชาวม้งจัวะ 145,600 คน
• ชาวลูเมี่ยนหรือเย้า 20,250 คน
• ชาวกิมมุน 4,500 คน

การอพยพอย่างต่อเนื่องของกลุ่มที่พูดภาษาจีน

การอพยพของชาวจีนเข้าสู่ลาวเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องมาหลายศตวรรษ โดยกลุ่มชาวจีนที่พบมากในลาวมักมาจากทางภาคใต้ของจีน

การอพยพของชาวโลโลจากทิเบตผ่านพม่า

กลุ่มชนที่พูดภาษากลุ่มโลโลนี้คาดว่าเป็นลูกหลานของชาวเกวียงโบราณในจีนตะวันตก ซึ่งเป็นบรรพบุรุษของชาวทิเบต ชาวหน่าซีและชาวเกวียงในปัจจุบัน ชาวโลโลหรือชาวอี้อพยพมาจากทางตะวันออกเฉียงใต้ของทิเบตเข้าสู่เสฉวน ยูนนาน บางส่วนเข้าสู่พม่า และมายังลาว

กลุ่มชาติพันธุ์ในกลุ่มนี้ได้แก่

• ชาวก้อหรือชาวอาข่า 58,000 คน
• ชาวฮานี 1,122 คนในแขวงพงสาลี
• ชาวกะดัว 5,000 คน
• ชาวลาหู่ 8,702 คน
• ชาวลาหู่ชิ 3,240 คน
• ชาวพนา
• ชาวผู้น้อย
• ชาวซีลา

การอพยพของชาวกะโดจากจีน

นอกจากกลุ่มที่พูดภาษากลุ่มโลโลแล้ว ชาวกะโดเป็นกลุ่มชาติพันธุ์ที่พูดภาษากลุ่มทิเบต-พม่าอีกกลุ่มหนึ่งในลาว มี 225 คนในแขวงพงสาลี คาดว่าอพยพมาจากจีน พูดภาษาในกลุ่มพม่า-ทิเบตเช่นเดียวกับชาวโลโล