เจ้าพระยาสุรวงษ์วัฒนศักดิ์ (โต บุนนาค)
เจ้าพระยาสุรวงษ์วัฒนศักดิ์ (โต บุนนาค) | |
---|---|
เกิด | 25 มิถุนายน พ.ศ. 2395 |
ถึงแก่กรรม | 8 ตุลาคม พ.ศ. 2452 (57 ปี) เมืองเพชรบุรี |
ตำแหน่ง | สมุหราชองครักษ์ |
ภรรยาเอก | ท่านผู้หญิงตลับ สุรวงษ์วัฒนศักดิ์ (สกุลเดิม โอสถานนท์) |
บุตร | พระยาสุริยานุวงศ์ประวัติ (เต็น บุนนาค) ฯลฯ |
บิดามารดา |
|
ตระกูล | บุนนาค |
ยศทหาร | พลโท |
นายพลโท เจ้าพระยาสุรวงษ์วัฒนศักดิ์ (นามเดิม: โต บุนนาค; 25 มิถุนายน พ.ศ. 2395 – 8 ตุลาคม พ.ศ. 2452) เป็นบุตรของเจ้าพระยาสุรวงษ์ไวยวัฒน์ (วร บุนนาค) กับท่านผู้หญิงอ่วม สุรวงษ์ไวยวัฒน์ จบการศึกษาวิชาทหารปืนใหญ่จากประเทศอังกฤษ
ประวัติ
[แก้]เริ่มรับราชการเมื่อ พ.ศ. 2421 ในรัชกาลที่ 5 เป็นที่พระอมรวิสัยสรเดช ผู้บังคับการกองทหารปืนใหญ่ และ เป็นผู้บังคับการโรงเรียนนายร้อยทหารบก ต่อมาเป็นราชองครักษ์ประจำพระองค์พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้รับโปรดเกล้าฯ เลื่อนบรรดาศักดิ์เป็น พระยาสีหราชเดโชชัย ถือศักดินา 10000 พร้อมกับรับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ชั้น ทุติยจุลจอมเกล้า เมื่อ พ.ศ. 2431 จากนั้นในวันที่ 9 เมษายน พ.ศ. 2432 จึงได้รับพระราชทานยศทหารเป็น พลตรี [1]
ต่อมาในปี พ.ศ. 2443 ได้รับสถาปนาเป็น เจ้าพระยาสุรวงษ์วัฒนศักดิ์ อรรคยโสดมบรมนารถ วรุตมามาตยมหาเสนาบดี ยุทธวิธีสมันตเวท อนีกเดชกิติกำจร สุจริตสาธรมหาสวามิภักดิ ราชานุรักษธุรนิพัทธ ศรีรัตนไตรยสรณธาดา อุดมเมตยาชวาไศรย อภัยพิริยบรากรมพาหุ[2] ดำรงตำแหน่งสุดท้ายที่สมุหราชองครักษ์และยศสุดท้ายทางทหารที่ พลโท[3]
เจ้าพระยาสุรวงษ์วัฒนศักดิ์ มีบุตรธิดารวม 27 คน
เจ้าพระยาสุรวงษ์วัฒนศักดิ์ ป่วยเป็นโรคหัวใจอ่อนมาหลายเดือน ถึงวันที่ 26 กันยายน พ.ศ. 2452 ระหว่างตามเสด็จฯ เมืองเพชรบุรี ท่านเกิดอาการแน่นหน้าอก แพทย์ชาวตะวันตกจึงจัดยารักษา อาการก็สงบลง แล้วกลับกำเริบขึ้นเป็นระยะ จนเมื่อวันที่ 8 ตุลาคม พ.ศ. 2452 เวลา 7 ทุ่ม 15 นาที อาการกลับทรุดลงอีก ถึงแก่อสัญกรรมเมื่อเวลา 7 ทุ่ม 40 นาที สิริอายุได้ 58 ปี วันต่อมาจึงเคลื่อนย้ายศพทางรถไฟกลับไปตั้งบำเพ็ญกุศลที่ของท่าน สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราวุธ สยามมกุฎราชกุมาร เสด็จฯ มาพระราชทานน้ำหลวงอาบศพ ได้รับพระราชทานโกศแปดเหลี่ยมบรรจุศพ[4] และมีพิธีพระราชทานเพลิงศพเมื่อวันที่ 28 เมษายน พ.ศ. 2455 ณ วัดประยุรวงศาวาสวรวิหาร[5]
ยศและบรรดาศักดิ์
[แก้]เกียรติยศ
[แก้]เครื่องยศ
[แก้]เจ้าพระยาสุรวงษ์วัฒนศักดิ์ (โต บุนนาค) ได้รับพระราชทานเครื่องยศ ดังต่อไปนี้
- โต๊ะกาทอง
- พานทอง
- เต้านํ้า
- หีบหมากไม้แดงหุ้มทองคำลงยา[8]
- ตราอักษรพระนาม จ.ป.ร. หีบ[8]
- มาลาเครื่องทองคำ[8]
- สำรับ กระบี่ฝักทองคำ[8]
เครื่องราชอิสริยาภรณ์
[แก้]เจ้าพระยาสุรวงษ์วัฒนศักดิ์ (โต บุนนาค) ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เหรียญ และเข็มของไทยและเครื่องราชอิสริยาภรณ์จากต่างประเทศ ชั้นสูงสุดตระกูลต่างๆ ดังนี้
เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย
[แก้]- พ.ศ. 2443 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 1 ปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.) (ฝ่ายหน้า)[9]
- พ.ศ. 2442 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)[10]
- พ.ศ. 2440 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)[11]
- พ.ศ. 2441 – เหรียญปราบฮ่อ (ร.ป.ฮ.)[12]
- พ.ศ. 2440 – เหรียญดุษฎีมาลา เข็มราชการในพระองค์ (ร.ด.ม.(พ))[13]
- พ.ศ. 2436 – เหรียญจักรมาลา (ร.จ.ม.)[14]
- พ.ศ. 2445 – เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)[15]
- พ.ศ. 2447 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 4 ชั้นที่ 5 (ม.ป.ร.5)[16]
- พ.ศ. 2451 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 5 ชั้นที่ 2 (จ.ป.ร.2)[17]
- พ.ศ. 2436 – เหรียญรัชฎาภิเศกมาลา (ร.ศ.)
- พ.ศ. 2440 – เหรียญประพาสมาลา (ร.ป.ม.)
- พ.ศ. 2440 – เหรียญราชินี (ส.ผ.)
- พ.ศ. 2446 – เหรียญทวีธาภิเศก (ท.ศ.)
- พ.ศ. 2450 – เหรียญรัชมงคล (ร.ร.ม.)
- พ.ศ. 2451 – เหรียญรัชมังคลาภิเศก รัชกาลที่ 5 (ร.ม.ศ.5)
- พ.ศ. 2450 - เข็มอักษรเสด็จพระราชดำเนินประพาสยุโรปสองคราว (เข็มเงิน)[18]
เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ
[แก้]- ญี่ปุ่น :
- พ.ศ. 2430 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์อาทิตย์อุทัย ชั้นที่ 3[19]
- พ.ศ. 2433 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์มงคลรัตน์ ชั้นที่ 2[20]
- เดนมาร์ก :
- พ.ศ. 2440 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์แดนเนอโบร ชั้นที่ 1
- นอร์เวย์ :
- พ.ศ. 2450 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์นักบุญโอลาฟ ชั้นที่ 1[21]
- เนเธอร์แลนด์ :
- พ.ศ. 2440 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์ออเรนจ์-นัสเซา ชั้นที่ 1
- แกรนด์ดัชชีบาเดิน :
- พ.ศ. 2440 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์ซริงเกน ไลออน ชั้นที่ 1
- พ.ศ. 2450 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์เบอโทลด์ ชั้นที่ 1[22]
- ดัชชีเบราน์ชไวค์ :
- พ.ศ. 2450 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไฮนริคเดอเรอเวน ชั้นที่ 1[21]
- ปรัสเซีย :
- พ.ศ. 2450 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์นกอินทรีย์แดง ชั้นที่ 1[21]
- ฝรั่งเศส :
- พ.ศ. 2440 - เครื่องอิสริยาภรณ์เลฌียงดอเนอร์ ชั้นที่ 2
- รัสเซีย :
- พ.ศ. 2440 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์นกอินทรีย์ขาว ชั้นที่ 1
- สเปน :
- พ.ศ. 2440 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์อิซเบลลาแห่งคาทอลิก ชั้นที่ 1
- ออสเตรีย-ฮังการี :
- พ.ศ. 2440 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์ฟรันทซ์ โยเซ็ฟ ชั้นที่ 1
- อิตาลี :
- พ.ศ. 2450 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์นักบุญมอริซและลาซารัส ชั้นที่ 1
- วาติกัน :
- พ.ศ. 2450 - เครื่องอิสริยาภรณ์ปิอุสที่ 9 ชั้นที่ 1
อ้างอิง
[แก้]- กิตติพงษ์ วิโรจน์ธรรมากูร, 100 ปีภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ในงานพระพุทธชินราชประจำปี วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนาราม รัตนโกสินทรศก 123, ดำรงวิทยา, 2548 ISBN 974-93740-5-3
- ↑ "พระราชทานสัญญาบัตรพลเรือนและทหาร (หน้า 10)" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2020-07-01. สืบค้นเมื่อ 2020-07-01.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ เลื่อนกรมแลตั้งกรมพระองค์เจ้า เจ้าพระยา เก็บถาวร 2016-08-15 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม 17, ตอนที่ 35, 25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2443, หน้า 481
- ↑ "พระราชทานสัญญาบัตรทหารบก" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2020-01-26. สืบค้นเมื่อ 2020-04-05.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ข่าวอสัญกรรม, เล่ม 26, ตอนที่ 0 ง, 17 ตุลาคม พ.ศ. 2452, หน้า 1561-3
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ข่าวพระราชทานเพลิงศพ นายพลโท เจ้าพระยาสุรวงษ์วัฒนศักดิ์, เล่ม 29, ตอนที่ ง, 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2455, หน้า 277-9
- ↑ พระราชทานสัญญาบัตรข้าราชการฝ่ายทหารและพลเรือน (หน้า 163)
- ↑ การพิธีฉัตรมงคล และพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ (หน้า 311)
- ↑ 8.0 8.1 8.2 8.3 ราชกิจจานุเบกษา, เครื่องยศที่พระราชทานในเวลารับ พระสุพรรณบัตรและสุพรรณบัตร, เล่ม ๑๗ ตอนที่ ๓๕ หน้า ๔๙๙, ๒๕ พฤศจิกายน ๑๑๙
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ จุลจอมเกล้า ฝ่ายหน้า และ ฝ่ายใน, เล่ม ๑๗ ตอนที่ ๓๕ หน้า ๕๐๐, ๒๕ พฤศจิกายน ๑๑๙
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๑๖ ตอนที่ ๒๖ หน้า ๓๖๒, ๒๔ กันยายน ๑๑๘
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๑๔ ตอนที่ ๒ หน้า ๓๙, ๑๑ เมษายน ๑๑๖
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญปราบฮ่อ, เล่ม ๑๕ ตอนที่ ๒๖ หน้า ๒๘๒, ๒๕ กันยายน ๑๑๗
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์และเหรียญดุษฎีมาลาที่ประเทศยุโรป เก็บถาวร 2018-02-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๑๔ ตอนที่ ๓๑ หน้า ๔๖๓, ๓๑ ตุลาคม ๑๑๖
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เก็บถาวร 2020-07-03 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๑๐ ตอนที่ ๔๑ หน้า ๔๕๔, ๗ มกราคม ๑๑๒
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญจักรพรรดิมาลา, เล่ม ๑๙ ตอนที่ ๒๘ หน้า ๕๗๗, ๑๒ ตุลาคม ๑๒๑
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ ๔ เก็บถาวร 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๒๑ ตอนที่ ๓๒ หน้า ๕๖๗, ๖ พฤศจิกายน ๑๒๓
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์รัชกาลปัจจุบันฝ่ายหน้า, เล่ม ๒๕ ตอนที่ ๓๕ หน้า ๑๐๑๒, ๒๙ พฤศจิกายน ๑๒๗
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเข็มอักษรเสด็จพระราชดำเนินประพาสยุโรป, เล่ม ๒๔ ตอนที่ ๓๔ หน้า ๘๔๔, ๒๔ พฤศจิกายน ๑๒๖
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระบรมราชานุญาต, เล่ม ๔ ตอนที่ ๔๗ หน้า ๓๖๑, ๑๑ มีนาคม ๑๒๔๙
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระบรมราชานุญาตเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม ๗ ตอนที่ ๓๖ หน้า ๓๑๖, ๘ ธันวาคม ๑๐๙
- ↑ 21.0 21.1 21.2 ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระบรมราชานุญาตเครื่องราชอิสริยาภรณ์และเหรียญต่างประเทศ, เล่ม ๒๔ ตอนที่ ๓๘ หน้า ๑๐๐๘, ๒๒ ธันวาคม ๑๒๖
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระบรมราชานุญาตเครื่องราชอิสริยาภรณ์และเหรียญต่างประเทศ, เล่ม ๒๔ ตอนที่ ๓๘ หน้า ๑๐๐๗, ๒๒ ธันวาคม ๑๒๖
- บุคคลที่เกิดในปี พ.ศ. 2395
- บุคคลที่เสียชีวิตในปี พ.ศ. 2452
- สมุหราชองครักษ์
- ทหารบกชาวไทย
- บรรดาศักดิ์ชั้นเจ้าพระยา
- สกุลบุนนาค
- ผู้ได้รับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ป.จ. (ฝ่ายหน้า)
- ผู้ได้รับเหรียญรัตนาภรณ์ ม.ป.ร.5
- ผู้ได้รับเหรียญจักรพรรดิมาลา
- บุคคลในประวัติศาสตร์กรุงรัตนโกสินทร์
- ขุนนางในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์
- บทความเกี่ยวกับ ชีวประวัติ ที่ยังไม่สมบูรณ์