ข้ามไปเนื้อหา

ราชวงศ์พระร่วง

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
ราชวงศ์พระร่วง
ตราแผ่นดินในสมัยสุโขทัย
พระราชอิสริยยศ
ปกครอง
สาขาราชวงศ์สุโขทัย
จำนวนพระมหากษัตริย์19 พระองค์
ประมุขพระองค์แรกพ่อขุนศรีอินทราทิตย์
ประมุขพระองค์สุดท้าย
ช่วงระยะเวลา
  • สุโขทัย
    • ครั้งที่ 1 : พ.ศ. 1781–1981
    • ครั้งที่ 2 : พ.ศ. 2011–2017
  • พะเยา : พ.ศ. 1994–2022
  • พิษณุโลก : พ.ศ. 2091–2148
  • อยุธยา : พ.ศ. 2112–2173
สถาปนาพ.ศ. 1781
ล่มสลายพ.ศ. 2172

ราชวงศ์พระร่วง เป็นราชวงศ์ที่ปกครองอาณาจักรสุโขทัยซึ่งเคยมีอำนาจครอบคลุมพื้นที่ลุ่มแม่น้ำยม แม่น้ำน่าน แม่น้ำปิง แม่น้ำเจ้าพระยา แม่น้ำน้อย แม่น้ำเมย แม่น้ำป่าสัก แม่น้ำโขง และ จรดชายฝั่งทะเลทั้งสองด้าน

ศูนย์กลางของราชวงศ์พระร่วงอยู่ที่เมืองสุโขทัยและเมืองศรีสัชนาลัยในลุ่มแม่น้ำยม อันเป็นเมืองศูนย์กลางราชธานีของราชอาณาจักรสุโขทัยในพุทธศตวรรษที่ 19 ก่อนย้ายราชธานีไปยังเมืองสองแควหรือพิษณุโลกในพุทธศตวรรษที่ 20

ราชวงศ์พระร่วงนับจากรัชกาลพ่อขุนศรีอินทราทิตย์จนถึงรัชกาลพระมหาธรรมราชาที่ 4 ได้ปกครองราชอาณาจักรสุโขทัยอย่างต่อเนื่องโดยการสืบราชสันตติวงศ์เกือบ 200 ปี ก่อนที่จะมีการยกเลิกไปเมื่อสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถแห่งกรุงศรีอยุธยาเสด็จขึ้นมาครองอยู่ที่เมืองพิษณุโลก

พระมหากษัตริย์ราชวงศ์พระร่วงมีหลายพระองค์แต่ที่ทรงมีชื่อเสียงมีพระบรมเดชานุภาพมากและพระเกียรติคุณเป็นที่ปรากฏไปยังแว่นแคว้นดินแดนต่างๆมีอยู่ 2 พระองค์ คือพ่อขุนรามคำแหงมหาราชและพระมหาธรรมราชาที่ 1 (พญาลิไทย) ซึ่งเป็นสองรัชสมัยที่ทำให้ราชอาณาจักรสุโขทัยมีความเจริญรุ่งเรืองทางด้านต่าง ๆ เป็นอันมากทั้งการปกครอง การสร้างบ้านแปงเมือง การแผ่ขยายดินแดน การส่งเสริมศาสนา การเกษตร อักษรศาสตร์ ขนบธรรมเนียมจารีตประเพณี เศรษฐกิจการค้า การทูตการต่างประเทศ ศิลปกรรม วัฒนธรรม และอื่นๆ ซึ่งทำให้ความเป็นอยู่ของอาณาประชาราษฎรในราชอาณาจักรสุโขทัยยุคนั้นสมบูรณ์พูลสุขเป็นอย่างยิ่ง จึงทรงเป็นที่เคารพเทิดทูนบูชากันสืบมา

รายพระนามพระมหากษัตริย์

[แก้]
ลำดับ พระบรมรูปหรือตราแผ่นดิน พระนาม พระราชสมภพ เริ่มครองราชย์ สิ้นรัชกาล สวรรคต ระยะเวลาครองราชย์
1 พ่อขุนศรีอินทราทิตย์
พระนามเดิม(พ่อขุนบางกลางหาว)
(กมรเตงอัญศรีอินทรบดินทราทิตย์)
พ.ศ. 1731 พ.ศ. 1781 พ.ศ. 1811
(พระชนมายุ 80 พรรษา)
30 ปี
2 ตราแผ่นดินของอาณาจักรสุโขทัย พ่อขุนบานเมือง ไม่ปรากฏ พ.ศ. 1822 พ.ศ. 1822
(พระชนมายุ 42 พรรษา)
11 ปี
3 พ่อขุนรามคำแหงมหาราช
พระนามเดิม(ขุนรามราช)
(พระบาทกมรเตงอัญศรีรามราช)
พ.ศ. 1782 พ.ศ. 1822 พ.ศ. 1842
(พระชนมายุ 60 พรรษา)
20 ปี
4 ตราแผ่นดินของอาณาจักรสุโขทัย พระยาเลอไทย พ.ศ. 1805 พ.ศ. 1842 พ.ศ. 1866
(พระชนมายุ 61 พรรษา)
24 ปี
5 ตราแผ่นดินของอาณาจักรสุโขทัย พระยางั่วนำถุม ไม่ปรากฏ พ.ศ. 1866 พ.ศ. 1890 24 ปี
6 พระมหาธรรมราชาที่ 1
พระนามเดิม(ลิไทย)
(พระบาทกมรเตงอัญศรีสุริยพงศ์รามมหาราชาธิราช)
พ.ศ. 1843 พ.ศ. 1890 1911
(พระชนมายุ 68 พรรษา)
21 ปี
ภายใต้การปกครองของอาณาจักรอยุธยา(พ.ศ.1921)
7 ตราแผ่นดินของอาณาจักรสุโขทัย พระมหาธรรมราชาที่ 2
พระนามเดิม(ลือไทย)
พ.ศ. 1901 พ.ศ. 1911 พ.ศ. 1942 พ.ศ. 1952
(พระชนมายุ 51 พรรษา)
31 ปี
8 ตราแผ่นดินของอาณาจักรสุโขทัย พระมหาธรรมราชาที่ 3
พระนามเดิม(ไสลือไทย)
พ.ศ. 1923 พ.ศ. 1943 พ.ศ. 1962
(พระชนมายุ 39 พรรษา)
19 ปี
9 ตราแผ่นดินของอาณาจักรสุโขทัย พระมหาธรรมราชาที่ 4
พระนามเดิม(บรมปาล)
พ.ศ. 1944 พ.ศ. 1962 พ.ศ. 1981
(พระชนมายุ 37 พรรษา)
19 ปี
สิ้นสภาพการปกครองตนเองถูกรวมเป็นหนึ่งอาณาจักรอยุธยา(พ.ศ.1981)

พระราชพงศาวลี

[แก้]

พ่อขุนศรีอินทราทิตย์

นางเสือง
พระราชโอรส
(สิ้นพระชนม์ตั้งแต่ทรงพระเยาว์)

พ่อขุนบานเมือง

พ่อขุนรามคำแหงมหาราช
พระราชธิดา 2 พระองค์

พระยางั่วนำถุม

พระยาเลอไทย
พญาไสสงครามแม่นางเทพสุดาสร้อยดาว
สมเด็จพระราชชนนีศรีธรรมราชมาดา
พระมหาธรรมราชาที่ 1

สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1
พระมหาเทวีแม่นางตะปี
สมเด็จพระราชเทวีศรีจุฬาลักษณ์
พระมหาธรรมราชาที่ 2
พระนางสาขาพระยาศรีเทพาหูราช
สมเด็จรามราชาธิราชพระยาศรีธรรมาโศกราช
พระมหาธรรมราชาที่ 3

สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2
พระราชเทวี
พระมหาธรรมราชาที่ 4

สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ

พระยายุทธิษเฐียร

อ้างอิง

[แก้]
  • ภาสกร วงศ์ตาวันเรื่องเล่าครั้งกรุงเก่า ตอน ยึดบ้านครองเมือง สร้างขื่อแปในจารึกสยาม. กรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ์ สยามบันทึก, พ.ศ. 2551.
  • ศรีศักร วัลลิโภดมสยามประเทศ. กรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ์มติชน, พ.ศ. 2547 พิมพ์ครั้งที่ 3. ISBN 974-3232-76-1
  • สุจิตต์ วงษ์เทศกรุงสุโขทัย มาจากไหน?. กรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ์มติชน, พ.ศ. 2548. ISBN 974-323-517-5
ก่อนหน้า ราชวงศ์พระร่วง ถัดไป
ราชวงศ์ศรีนาวนำถุม ราชวงศ์ที่ปกครองสยาม
(พ.ศ. 1781 - 1981)
ราชวงศ์สุพรรณภูมิ
(ปกครองกรุงศรีอยุธยา)