ตำนานหนังสือสามก๊ก

ตำนานหนังสือสามก๊ก
หน้าปกหนังสือตำนานหนังสือสามก๊กตีพิมพ์ในปี พ.ศ. 2471
ผู้ประพันธ์	สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ
ประเทศ	สยาม
ภาษา	ไทย
หัวเรื่อง	สามก๊ก
ประเภท	สารคดี
สำนักพิมพ์	โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร
วันที่พิมพ์	พ.ศ. 2471
ชนิดสื่อ	สิ่งพิมพ์

ตำนานหนังสือสามก๊ก เป็นพระนิพนธ์เชิงสารคดีในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงพระนิพนธ์เป็นภาคผนวกประกอบหนังสือสามก๊ก ฉบับเจ้าพระยาพระคลัง (หน) ที่ตรวจชำระโดยราชบัณฑิตยสภาและตีพิมพ์เป็นของประทานในงานพระราชทานเพลิงพระศพสมเด็จพระปิตุจฉาเจ้า สุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวีในปี พ.ศ. 2471 ตำนานหนังสือสามก๊กมีเนื้อหาเกี่ยวกับประวัติการประพันธ์นวนิยายสามก๊ก (ซานกั๋วเหยี่ยนอี้) ประวัติการแปลเป็นภาษาไทย และประวัติการตีพิมพ์ในประเทศสยาม

ประวัติ

สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้า สุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวี พระมเหสีในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว สิ้นพระชนม์ด้วยพระโรคพระปับผาสะพิการเมื่อวันเสาร์ที่ 9 กรกฎาคม พ.ศ. 2470 พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดฯ ให้สร้างพระเมรุที่ท้องสนามหลวง มีกำหนดจะพระราชทานเพลิงพระศพในช่วงต้นปี พ.ศ. 2471

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต พระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระปิตุจฉาเจ้า สุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวี ทรงพระปรารภจะบำเพ็ญพระกุศลสนองพระคุณพระชนนี จึงทรงปรึกษากับสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพซึ่งเวลานั้นทรงดำรงตำแหน่งนายกราชบัณฑิตยสภาถึงเรื่องหนังสือที่จะตีพิมพ์เป็นของประทานในงานพระราชทานเพลิงพระศพ โดยสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิตทรงพระดำริจะให้ตีพิมพ์เรื่องสามก๊ก ฉบับเจ้าพระยาพระคลัง (หน) จึงทรงมอบหมายให้ราชบัณฑิตยสภารับหน้าที่ชำระต้นฉบับและตีพิมพ์

ภายหลังจากที่สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพกราบทูลรับการมอบหมายจากสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต พระองค์ทรงพิจารณาถึงเรื่องการเขียนคำนำสำหรับหนังสือสามก๊ก ทรงเห็นว่าการเขียนความรู้เกี่ยวกับสามก๊กนั้นมีมากเกินกว่าจะเขียนในคำนำ แล้วทรงรำลึกถึงเมื่อครั้งที่พระองค์พระนิพนธ์ตำนานละครอิเหนาเป็นภาคผนวกของบทละครเรื่องอิเหนาพระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยที่ตีพิมพ์เนื่องในวโรกาสที่สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้า สุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวีทรงบำเพ็ญพระกุศลฉลองพระชันษาครบ 60 พรรษาเมื่อปี พ.ศ. 2465 จึงทรงพระดำริจะทรงพระนิพนธ์ตำนานหนังสือสามก๊กเป็นภาคผนวกให้หนังสือสามก๊กเหมือนอย่างที่เคยทรงพระนิพนธ์ตำนานละครอิเหนาเป็นภาคผนวกของบทละครเรื่องอิเหนา

ตำนานหนังสือสามก๊กได้รับการตีพิมพ์ครั้งแรกโดยโรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากรในปี พ.ศ. 2471

เนื้อหา

1. ว่าด้วยหนังสือสามก๊ก
2. ว่าด้วยแปลหนังสือสามก๊ก
3. ว่าด้วยสำนวนแปลหนังสือสามก๊ก
4. ว่าด้วยพิมพ์หนังสือสามก๊กภาษาไทย
5. ว่าด้วยรูปเรื่องสามก๊ก
6. ว่าด้วยวินิจฉัยเรื่องสามก๊ก
7. รูปภาพสามก๊ก
8. ว่าด้วยแผนที่สามก๊ก

ส่วนท้ายของหนังสือตำนานสามก๊กเป็นรายชื่อภูมิประเทศในเรื่องสามก๊กซึ่งจัดทำโดยพระเจนจีนอักษร (สุดใจ ตัณฑากาศ)

ดูเพิ่ม

• สามก๊ก
• สามก๊ก ฉบับเจ้าพระยาพระคลัง (หน)

แหล่งข้อมูลอื่น

• วิกิซอร์ซมีงานที่เกี่ยวข้องกับ ตำนานหนังสือสามก๊ก โดยสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ
• ตำนานหนังสือสามก๊ก ที่เว็บไซต์ห้องสมุดดิจิทัลวัชรญาณ