ตราหน้าหมวก

ตราหน้าหมวกกองทัพบก (ซ้าย) และกองทัพเรือ (ขวา) ของไทย และกองทัพบกสหรัฐ (กลาง)

ตราหน้าหมวก (อังกฤษ: cap badge, head badge หรือ hat badge) คือ ตราที่ใช้ติดบนหมวกของเครื่องแบบ และใช้เพื่อแยกแยะสัญชาติและ/หรือองค์กรของผู้สวมใส่ การประดับตราหน้าหมวกเป็นธรรมเนียมปฏิบัติที่พบได้ทั่วไปในหมู่กองกำลังทางทหารและตำรวจ รวมถึงกลุ่มพลเรือนในเครื่องแบบ เช่น การลูกเสือ องค์การป้องกันพลเรือน บริการรถพยาบาล (เช่น กองพลน้อยรถพยาบาลเซนต์จอห์น) บริการศุลกากร บริการดับเพลิง เป็นต้น

ตราหน้าหมวกเป็นรูปแบบใหม่ของตรามุทราศาสตร์ และการออกแบบมักจะรวมเอาอุปกรณ์ที่เป็นสัญลักษณ์ขั้นสูง ตราบางประเภทที่มีรูปสิงโตหรือแมวตัวอื่น ๆ มักเรียกกันอย่างไม่เป็นทางการว่าตราแมว (cat badge)

กองทัพ

ขณะที่ตราหน้าหมวกที่ใช้โดยกองทัพเรือ (และกะลาสีเรือพาณิชย์) ทั่วโลกมักจะทำตามรูปแบบที่กองทัพเรือสหราชอาณาจักรใช้ ซึ่งก็คือรูปสมอหรือบางครั้งก็เป็นตราสัญลักษณ์ที่ล้อมรอบด้วยงานปักรูปใบไม้สีทอง และมักมีมงกุฎหรือสัญลักษณ์อื่น ๆ อยู่ด้านบน อาจประดับบนหมวกทรหม้อตาลหรือหมวกทรงอ่อน สำหรับจ่าทหารเรือ อาจไม่มีตรานี้หรือเปลี่ยนเป็นตรารูปวงแหวนสีทองแทน

แคนาดา

กองทัพแคนาดาใช้ตราหน้าหมวกโลหะและผ้าหลากหลายชนิดประดับบนศีรษะ และหลาย ๆ กรมก็ทำตามประเพณีของอังกฤษในการประดับเพิ่มเติม เช่น ด้านหลังเป็นผ้าและโลหะสีดำสำหรับกองทหารไรเฟิล ตราหน้าหมวกแต่ละใบจะระบุเหล่าบริการบุคลากรของสมาชิก หรือในกรณีของทหารราบและทหารยานเกราะ จะระบุสังกัดกองทหาร หน่วยบางหน่วยยังแยกแยะสมาชิกชั้นประทวนจากนายทหารด้วยวัสดุของหมวก (ตัวอย่างเช่น นายทหารปืนใหญ่สวมผ้าปักลายลวดทองแทนทองเหลือง ส่วนนายทหารม้าลอร์ดสตราธโคนา Lord Strathcona's Horse จะประดับสีเงินแทนทองเหลือง)

• 
  ตราหน้าหมวกของนายธงบนหมวกทรงหม้อตาลของกองทัพเรือแคนาดา
• 
  หมวกทรงหม้อตาลมีตรายศนายทหารยศพันจ่าโทอาวุโส
• 
  เครื่องหมายหมวกของนายพลกองทัพอากาศแคนาดา บนหมวกทรงอ่อน
• 
  หมวกทรงลิ่มสีน้ำเงินของกองทัพอากาศแคนาดา พร้อมตราหน้าหมวก
• 
  ตราหน้าหมวกของกรมทหารที่ 22 แห่งกองทัพบกแคนาดา

ไทย

ในกองทัพไทย กองบัญชาการกองทัพไทยในฐานะของหน่วยบัญชาการหลักของกองทัพไทยไม่ได้มีการกำหนดรูปแบบของตราหน้าหมวกอย่างเป็นทางการ จึงใช้งานตราหน้าหมวกและเครื่องแบบตามเหล่าเดิมของเจ้าหน้าที่ที่มาปฏิบัติงานที่กองบัญชาการ

กองทัพบก

กองทัพบกไทย ใช้ตราหน้าหมวกเป็นรูปจักรอุณาโลม อยู่ภายใต้พระมหามงกุฎประดับแถบ 2 ข้าง มีช่อชัยพฤกษ์อยู่ใต้จักร ส่วนปลายของช่อชัยพฤกษ์โค้งมีด้วยกัน 3 ขนาด คือ

• ขนาดใหญ่ ทำจากโลหะสีทอง ความกว้าง 7.5 เซนติเมตร ความสูง 8.5 เซนติเมตร มีสาบสีแดง
• ขนาดกลาง ความกว้าง 6 เซนติเมตร ความสูง 7.5 เซนติเมตร มี 2 รูปแบบคือ
  • นายทหารสัญญาบัตร นายทหารประทวนชั้นนายดาบ นักเรียนนายร้อย นักเรียนแพทย์ นักเรียนทหารแผนที่ และนักเรียนนายร้อยสำรอง ปักด้วยดิ้นทองบนหมอบสักหลาดสีดำ เว้นขอบจักรปักหรือทำบนสักหลาดสีแดง
  • นายทหารประทวน นักเรียนนายสิบ และพลทหาร ทำด้วยโลหะสีทอง มีสาบสีแดง
• ขนาดเล็ก ทำจากโลหะสีทอง ความกว้าง 3 เซนติเมตร ความสูง 4 เซนติเมตร สีสาบสีแดง

จะประดับตราหน้าหมวกกับหมวกประเภทต่าง ๆ ได้แก่

นายทหารหญิงไทยส่วมหมวกแก๊ปที่ประดับตราหน้าหมวกแบบปักระหว่างการฝึกคอบร้าโกลด์ 2011

• หมวกหนีบสีกากีแกมเขียว มีสาบโดยรอบ ใช้ตราหน้าหมวกขนาดเล็ก
• หมวกแก๊ปทรงอ่อนสีกากีแกมเขียว ใช้ตราหน้าหมวกขนาดเล็ก
• หมวกทรงอ่อนสีดำ ใช้ตราหน้าหมวกขนาดกลาง
• หมวกทรงหม้อตาลสีกากีแกมเขียว ใช้ตราหน้าหมวกขนาดกลาง
• หมวกทรงหม้อตาลสีขาว ใช้ตราหน้าหมวกขนาดกลาง
• หมวกทรงหม้อตาลสีน้ำเงินดำ ใช้ตราหน้าหมวกขนาดกลาง
• หมวกทรงหม้อตาลสีดำ ใช้ตราหน้าหมวกขนาดกลาง
• หมวกทรงหม้อตาลสีฟ้าหม่น ใช้ตราหน้าหมวกขนาดกลาง
• หมวกทรงหม้อตาลสีเทา ใช้ตราหน้าหมวกขนาดกลาง
• หมวกทรงอ่อนสีเลือดหมู ใช้ตราหน้าหมวกขนาดกลาง
• หมวกปีกทรงอ่อนสีดำ

กองทัพเรือไทย

ตราหน้าหมวกนักเรียนนายเรือไทยซึ่งประกอบด้วยใบชัยพฤกษ์ปักด้วยดิ้นทอง 2 ข้าง ข้างละ 2 ใบ

กองทัพเรือไทยและหน่วยบัญชาการนาวิกโยธิน จะประดับตราหน้าหมวกเป็นรูปสมอภายใต้พระมหามงกุฎพร้อมด้วยใบชัยพฤกษ์อยู่ภายใต้สมอ ส่วนปลายจะโค้งโอบขึ้นมาด้านบนทั้งสองข้าง โดยในหมวกทรงหม้อตาลจะมีข้อแตกต่างระหว่างชั้นยศ ได้แก่

• นายทหารชั้นประทวนระดับพันจ่า ตราหน้าหมวกจะทำด้วยโลหะสีทอง มีใบชัยพฤกษ์ 2 ข้าง ข้างละ 4 ใบ มีความกว้าง 6.7 เซนติเมตร ความสูง 7.3 เซนติเมตร
• นักเรียนนายเรือ ส่วนของพระมหามงกุฎปักด้วยดิ้นสีทองหรือวัสดุอื่นที่เป็นดิ้นทอง สมอปักด้วยดิ้นสีเงินหรือวัสดุอื่นที่เป็นดิ้นเงิน ส่วนของใบชัยพฤกษ์ปักด้วยดิ้นทอง 2 ข้าง ข้างละ 2 ใบ บนเบาะสักหลาดสีน้ำเงินดำ ความกว้าง 5 เซนติเมตร ความสูง 5.5 เซนติเมตร
• นายทหารสัญญาบัตร ส่วนของพระมหามงกุฎปักด้วยดิ้นสีทองหรือวัสดุอื่นที่เป็นดิ้นทอง สมอปักด้วยดิ้นสีเงินหรือวัสดุอื่นที่เป็นดิ้นเงิน ส่วนของใบชัยพฤกษ์ปักด้วยดิ้นทอง 2 ข้าง ข้างละ 4 ใบ บนเบาะสักหลาดสีน้ำเงินดำ ความกว้าง 6.7 เซนติเมตร ความสูง 7.3 เซนติเมตร

หมวกลักษณะอื่น ๆ ที่มีใช้งานตราหน้าหมวกของกองทัพเรือไทย ได้แก่ หมวกหนีบสีกากี ขณะที่ในหมวกยอดจะใช้ตราหน้าหมวกเป็นพระปรมาภิไธยย่อของพระมหากษัตริย์ภายใต้พระมหามงกุฎด้วยโลหะสีทอง

กองทัพอากาศไทย

ตราหน้าหมวกกองทัพอากาศไทยประดับบนหมวกทรงหม้อตาลและช่อชัยพฤกษ์ 2 แถวบนกระบังหมวกระดับพลอากาศเอก

กองทัพอากาศไทย ใช้ตราหน้าหมวกในหมวกแก๊ปทรงอ่อนสีดำ หมวกทรงหม้อตาลสีเทา หมวกทรงหม้อตาลสีขาว หมวกหนีบสีเทา หมวกทรงอ่อนสีน้ำเงินดำ แบ่งเป็น 2 รูปแบบ ได้แก่

• นายทหารสัญญาบัตร นายทหารประทวน นักเรียนจ่าอากาศ และพลทหารใช้งาน เป็นรูปปีกนก 2 ปีก สีเงิน ถูกวางทับอยู่บนช่อชัยพฤกษ์สีทองทั้ง 2 ข้าง ข้างละ 6 ใบ บริเวณใบชัยพฤกษ์มีโบสีเงิน ด้านบนของปีกนกมีอุณาโลมสีเงินในพระมหามงกุฎเปล่งรัสมีสีทอง มีทั้งแบบโลหะและแบบปัก
• นักเรียนนายเรืออากาศ ใช้งานเป็นรูปปีกนก 2 ปีก สีเงิน ถูกวางทับอยู่บนช่อชัยพฤษษ์สีทอง 2 ข้าง ข้างละ 4 ใบ ที่ใบชัยพฤกษ์มีโบสีเงิน ด้านบนของปีกนกมีอุณาโลมสีเงินในพระมหามงกุฎเปล่งรัสมีสีทอง มีทั้งแบบโลหะและแบบปัก

สหราชอาณาจักร

ตราหน้าหมวกของกองทัพบกสหราชอาณาจักรที่พิพิธภัณฑ์ปราสาทคลิฟฟ์เมืองคีธลีย์

กองทัพสหราชอาณาจักรใช้ตราโลหะและผ้าบนหมวกหลากหลายแบบ โดยทั่วไปจะติดบนหมวกแก๊ปและหมวกทรงอ่อน นอกจากนี้ยังประดับบนผ้าโพกศีรษะของชาวซิกข์ด้วย

กองทัพบกสหราชอาณาจักร

ในกองทัพบกสหราชอาณาจักร (รวมถึงกองทัพบกในเครือจักรภพแห่งประชาชาติอื่น ๆ) กรมทหารและกองทัพน้อยแต่ละกองจะมีตราหน้าหมวกเป็นของตัวเอง ตราหน้าหมวกของทหารม้าราชินี (Queen's Royal Lancers) เรียกกันในกรมทหารว่าเป็นคติประจำใจ ตราหน้าหมวกของหน่วยทหารม้าหลวง (Royal Horse Artillery) เรียกว่าไซเฟอร์ cypher และตราหน้าหมวกของ ทหารรักษาพระองค์โคลด์สตรีม (Coldstream Guard) ทหารรักษาพระองค์สก็อตแลนด์ (Scots Guard) และทหารรักษาพระองค์ไอริช (Irish Guard) เรียกว่าแคปสตาร์ cap star ส่วนเครื่องหมายหมวกของเกรนาเดียการ์ด (Grenadier Guard) เรียกว่า grenade launched proper

แนวคิดเรื่องตราประจำกองทหาร ดูเหมือนว่าจะมีต้นกำเนิดมาจากกองทัพบกสหราชอาณาจักร สารานุกรมบริแทนนิกา (Encyclopædia Britannica) ฉบับปี พ.ศ. 2454 ระบุว่าแม้ว่าเครื่องหมายประจำกองทหารราบ ทหารม้า และอื่นๆ จะเป็นเรื่องปกติสำหรับกองทัพอื่น ๆ ในยุคนั้น แต่มีเพียงกองทัพอังกฤษเท่านั้นที่สวมเครื่องหมายประจำกองทหารที่มีลักษณะเฉพาะ

ตราหน้าหมวกรูปแบบต่าง ๆ

ตราหน้าหมวกพลาสติกถูกนำมาใช้ในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง เมื่อโลหะกลายมาเป็นวัสดุสำคัญทางยุทธศาสตร์ ปัจจุบัน ตราหน้าหมวกพลาสติกจำนวนมากในกองทัพบกสหราชอาณาจักรทำจากวัสดุที่เรียกว่า "สเตย์ไบรต์" stay-brite (อะลูมิเนียมชุบอโนไดซ์ ซึ่งอโนไดซ์เป็นกระบวนการชุบด้วยไฟฟ้า ทำให้ได้ตราหน้าหมวกที่มีน้ำหนักเบาและเงางาม) ซึ่งใช้วัสดุชนิดนี้เนื่องจากมีราคาถูก ยืดหยุ่น และไม่ต้องบำรุงรักษามากเท่ากับเข็มกลัดทองเหลือง

ตราหน้าหมวกทหารมักจะหล่อเป็นชิ้นเดียว แต่ในบางกรณีอาจหล่อเป็นหลายชิ้นได้ เช่น ตราหน้าหมวกของกองทหารไฮแลนเดอร์ส (ซีฟอร์ธ, กอร์ดอนส์ และ คาเมรอน) The Highlanders (Seaforth, Gordons and Camerons) ซึ่งปัจจุบันรวมเป็นหน่วยเดียวกันแล้ว ได้หล่อเป็นสองชิ้นแยกกัน คือ มงกุฎราชินีและดอกหญ้าหนามรวมกันเป็นชิ้นเดียว และหัวกวางและม้วนกระดาษพร้อมคำขวัญประจำกองทหารรวมกันเป็นชิ้นที่สอง (ดูภาพแรกด้านบน)

กองทหารสื่อสารยังมีตราสัญลักษณ์แบบสองส่วน ส่วนบนเป็นมงกุฎทองเหลือง ส่วนส่วนล่างเป็นตราสัญลักษณ์เมอร์คิวรีที่บินได้ (ทูตสวรรค์มีปีก - 'จิมมี่') อยู่เหนือโลกทองเหลือง และคำขวัญ certa cito ('ว่องไวและแน่วแน่')

ตราหน้าหมวกของพันเอกและพลจัตวากองทัพบกสหราชอาณาจักร

กรมทหารหรือกองพันอาจใช้ตราหน้าหมวกแบบเดียวกันสำหรับยศที่แตกต่างกัน โดยทั่วไปแล้ว ตราหน้าหมวกแบบต่าง ๆ จะมีลักษณะแตกต่างกันตามวัสดุ ขนาด และรูปแบบของตรา หมวกแบบต่าง ๆ มักทำขึ้นเพื่อวัตถุประสงค์ดังต่อไปนี้:

• นายทหาร: โดยทั่วไปแล้วจะมีการออกแบบเป็นสามมิติ โดยใช้วัสดุที่มีราคาแพงกว่า เช่น เงิน เคลือบ และปิดทอง ตราหมวกทรงอ่อนของนายทหารส่วนใหญ่จะปักลายแทนที่จะเป็นโลหะหรือ "สเตย์ไบรต์" stay-brite
• นายทหารชั้นประทวนอาวุโส เช่น จ่าสิบเอก จ่าธง และนายดาบ มีการออกแบบที่ซับซ้อนกว่าเมื่อเปรียบเทียบกับเครื่องแบบที่สวมใส่โดยทหารยศอื่น ๆ แต่โดยทั่วไปแล้วจะไม่ซับซ้อนเท่ากับตราแบบที่นายทหารสวมใส่

มีข้อยกเว้น เช่น ทหารรักษาพระองค์เวลส์ (Welsh Guards) ซึ่งทุกยศจะประดับตราหน้าหมวกผ้า ส่วนนายทหารจะประดับเครื่องหมายที่ประณีตกว่าของทหารทั่วไป โดยทำจากด้ายทองและมีการออกแบบสามมิติมากขึ้น ทหารทุกยศของหน่วยปฏิบัติการพิเศษทางอากาศจะประดับตราหน้าหมวกปัก และทหารทุกยศของกองทหารไรเฟิลและกองทหารปืนยาวหลวงจะสวมเครื่องหมายโลหะแบบเดียวกัน

กรมทหารบางกรมยังคงใช้ตราหน้าหมวกสีดำหรือสีเรียบ ๆ เนื่องจากตราหน้าหมวกสีทองเหลืองแวววาวอาจดึงดูดความสนใจของศัตรูในสนามรบได้ อย่างไรก็ตาม เนื่องจากทหารอังกฤษที่สวมหมวก (เช่น หมวกทรงหม้อตาล หมวกทรงอ่อน) แทบจะเลิกสวมหมวกแล้ว จึงทำให้การสวมหมวกกลายเป็นเรื่องธรรมดาไปในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา

รูปแบบการสวมใส่

ตราหน้าหมวกมีตำแหน่งที่แตกต่างกันขึ้นอยู่กับรูปแบบของเครื่องประดับศีรษะ:

• หมวกกันน็อคโฮมเซอร์วิส หรือวูลส์ลีย์: อยู่เหนือกึ่งกลางระหว่างคิ้วของผู้สวมใส่
• หมวกชุดพิธีการ: เหนือจุดกึ่งกลางระหว่างคิ้วของผู้สวมใส่
• หมวกทรงอ่อน: เหนือตาซ้าย
• หมวกหนีบ: ระหว่างตาซ้ายและหูซ้าย
• แทม โอแชนเตอร์ ชาวสก็อต: ระหว่างตาซ้ายกับหูซ้าย
• เกลนแกร์รีของสก็อตแลนด์: ระหว่างตาซ้ายและหูซ้าย
• หมวกขนนก: ห่างออกจากหูซ้ายเล็กน้อยไปทางตาซ้าย
• หมวกฟิวซิลิเยร์หรือบัสบี้: ห่างออกจากหูซ้ายเล็กน้อยไปทางตาซ้าย
• หมวกป่า (สวมใส่โดยกองทหารกูรข่าในชุดหมายเลข 2) : ตรงกลางด้านหน้าหรือระหว่างตาซ้ายกับหูซ้าย

ทหารของกรมทหารกลอสเตอร์เชียร์ (Gloucestershire Regiment) และต่อมาคือกรมทหารกลอสเตอร์เชียร์ เบิร์กเชียร์ และวิลต์เชียร์ (Royal Gloucestershire, Berkshire and Wiltshire Regiment) จะประดับตราหน้าหมวกทั้งด้านหน้าและด้านหลังของเครื่องประดับศีรษะ ซึ่งเป็นประเพณีที่ทหารในชุดไรเฟิลส์ยังคงปฏิบัติต่อไป ตราหลังหมวกเป็นเอกลักษณ์เฉพาะของกองทัพอังกฤษและประดับให้กับกรมทหารราบที่ 28 สำหรับการกระทำของพวกเขาในสมรภูมิอเล็กซานเดรียในปี พ.ศ. 2344

สิ่งของเพิ่มเติมที่สะท้อนถึงความสำเร็จทางประวัติศาสตร์ของกรมทหาร เช่น ผ้ารองหลังและขนนก อาจสวมไว้ด้านหลังตราหน้าหมวก เช่น ในกรมทหารสกอตแลนด์ ทหารมักประดับตราหน้าหมวกไว้บนผ้าทาร์ทันของกรมทหาร นักเรียนนายร้อยอาจสวมผ้ารองหลังสีขาวเล็กๆ ไว้ด้านหลังป้าย สมาชิกของกองทหาร เช่น กองพันทหารช่างและวิศวกรไฟฟ้าและเครื่องกลของกองทัพบกที่ประจำการในหน่วยอื่น มักสวมหมวกทรงอ่อนหรือเครื่องประดับศีรษะของกรมทหารนั้น แต่ใช้ตราหน้าหมวกของกรมทหารของตนเอง

ในช่วงก่อนถึงวันรำลึก ผู้คนจำนวนมากในสหราชอาณาจักรและแคนาดาจะประดับดอกป๊อปปี้เทียมเพื่อรำลึกถึงผู้เสียชีวิตในสงคราม บนหมวกคลุมขนสัตว์ กลีบดอกกระดาษจะติดไว้ใต้ปุ่มสายรัดคางด้านซ้าย

กองทัพอากาศสหราชอาณาจักร

ตราหน้าหมวกของกองทัพอากาศสหราชอาณาจักร มีการออกแบบที่แตกต่างกันระหว่างตราหน้าหมวกของนายทหารสัญญาบัตรและยศอื่น ๆ นอกจากหมวกและหมวกทรงอ่อนแล้ว ยังประดับบนหมวกล่าสัตว์ด้วย

• 
  ตราหน้าหมวกของนายทหารอาวุโส
• 
  ตราหน้าหมวกรุ่นผ้าของยศอื่น ๆ
• 
  หมวกทรงอ่อนรุ่นเมทัลลิกของกองทัพอากาศสหราชอาณาจักร ซึ่งประดับบนหมวกทรงอ่อน รุ่นนี้ยังสวมใส่โดยนักเรียนนายร้อยในหน่วยทหารอากาศของกองกำลังนักเรียนนายร้อยผสมด้วย

ราชนาวี

ตราของจ่าทหารเรือบนหมวกของบุคลากรหญิงด้านซ้าย และตราของนายทหารสัญญาบัตรบนหมวกทรงหม้อตาลด้านขวา

ตราหน้าหมวกในราชนาวีจะแตกต่างกันไปในแต่ละยศ แต่จะมีคุณลักษณะบางอย่างที่เหมือนกัน: ยศชั้นปฏิบัติการ (ตั้งแต่นายท้ายเรือ Able Seaman จนถึงลูกเรือชำนาญการ Leading Seaman) จะไม่ประดับตราหน้าหมวก แต่สวมหมวกกะลาสีที่ไม่มีส่วนยอดในชุดหมายเลขหนึ่ง เมื่อสวมหมวกทรงอ่อน ยศชั้นปฏิบัติการจะสวมตราสมอสีดำภายในแหวนทองเป็นตราหน้าหมวกทรงอ่อน

จ่าทหารเรือจะประดับตราหน้าหมวกที่มีสัญลักษณ์สมอสีเงินอยู่ภายในวงกลมสีทอง โดยมีมงกุฎเซนต์เอ็ดเวิร์ดอยู่เหนือแหวนเป็นเครื่องหมายเกียรติยศ หมวกของพันจ่าก็เหมือนกัน แต่จะมีพวงหรีดลอเรลเล็ก ๆ อยู่รอบแหวนทองคำ ส่วนนายดาบ (ทั้งชั้น 1 และชั้น 2) จะมีพวงหรีดขนาดใหญ่กว่ารอบสมอ แต่จะไม่มีแหวน

พวงหรีดลอเรลที่อยู่รอบ ๆ พวงหรีดของนายทหารสัญญาบัตรยังมีขนาดใหญ่กว่าด้วย

• 
  ตราหน้าหมวกของนักเรียนชั้นปฏิบัติการ ประดับไว้ที่หมวกทรงอ่อน
• 
  ตราหน้าหมวกของนายทหารสัญญาบัตรกองทัพเรือสหราชอาณาจักรบนหมวกทรงหม้อตาล

ราชนาวิกโยธิน

ตราหน้าหมวกราชนาวิกโยธินรุ่นเรียบง่ายของนายทหารชั้นปฏิบัติการ (ซ้าย) และยศอื่น ๆ (ขวา)

ในราชนาวิกโยธิน ตราหน้าหมวกจะติดไว้บนหมวกทรงหม้อตาลและหมวกทรงอ่อน ตราหน้าหมวกของนายทหารชั้นสัญญาบัตรที่มียศต่ำกว่าพันเอกจะแบ่งออกเป็นสองส่วน โดยมีมงกุฎและสิงโตอยู่ด้านบน แต่แยกจากลูกโลกและใบลอเรล ตราหน้าหมวกเหล่านี้ทำจากทองเหลืองและเงิน ส่วนเครื่องหมายหมวกของยศอื่นๆ จะใช้การออกแบบเดียวกันแต่ไม่ได้แบ่งออกเป็นสองส่วน ตราหน้าหมวกเหล่านี้ทำจากทองเหลืองธรรมดา

รุ่นที่เป็นสีดำหรือสีเรียบ ๆ ของทั้งสองรุ่น ทั้งรุ่นของนายทหารและระดับอื่น ๆ จะประดับไว้บนหมวกทรงอ่อนและเครื่องแบบสนาม (Combat uniform)

สิงโตและมงกุฎเป็นสัญลักษณ์ของกรมทหารซึ่งพระราชทานโดยพระเจ้าจอร์จที่ 3 ในปี พ.ศ. 2345 ลูกโลกนี้ได้รับเลือกโดยพระเจ้าจอร์จที่ 4 เพื่อสะท้อนถึงความสำเร็จของพวกเขาทั่วโลก รางวัลเกียรติยศนี้ยกย่องความกล้าหาญของพวกเขาในการยึดครองเกาะเบลล์อีลในปี พ.ศ. 2304

ในวงดุริยางค์ราชนาวิกโยธิน (Royal Marines Band Service) วงดุริยางค์พอร์ตสมัท (Portsmouth band) และวงดุริยางค์ CTCRM มีตราหน้าหมวกที่แตกต่างจากส่วนอื่น ๆ ของกองทัพ นอกจากนี้หน่วยปฏิบัติการพิเศษทางเรือ (Special Boat Service: SBS) ยังมีเครื่องหมายหมวกของตนเองอีกด้วย

• 
  ตราหน้าหมวกของพันเอกและพลจัตวากองทัพบก
• 
  ตราหน้าหมวกทองเหลืองและเงินของนายทหารชั้นปฏิบัติการในราชนาวิกโยธิน
• 
  ตราหน้าหมวกแก๊ปทองเหลืองธรรมดาของทหารยศอื่น ๆ ของกองทัพบก รุ่นนี้ประดับโดยนักเรียนนายร้อยนาวิกโยธินที่มียศจ่าสิบเอกหรือต่ำกว่า

สหรัฐ

ข้อมูลเพิ่มเติม: หมวกทรงหม้อตาล § สหรัฐ

พลเอก นาธาน ฟาร์รากุต ทวินนิ่ง อดีตประธานคณะเสนาธิการทหารร่วม (พ.ศ. 2500-2503) ประดับเครื่องหมายนายทหาร

กองทัพบกสหรัฐ

ในกองทัพบกสหรัฐ เครื่องหมายประจำหน่วย (distinctive unit insignia: DUI) จะติดไว้บนหมวกทรงอ่อน ส่วนหมวกทหารจะติดตรานกอินทรีสีทอง ซึ่งเป็นมหาลัญจกรของสหรัฐ ในช่วงปลายศตวรรษที่ 19 เครื่องหมายบนวงกลมสีน้ำเงินนี้ถูกระบุว่าเทียบเท่ากับเครื่องหมายวงกลมที่ปรากฏบนหมวกของกองทัพบกยุโรปหลายแห่ง

นายทหารจะประดับเครื่องหมายนกอินทรีขนาดใหญ่ สำหรับทหารเกณฑ์ จะประดับเครื่องหมายของเจ้าหน้าที่ขนาดเล็กตรงกลางแผ่นโลหะที่ด้านหน้า นายดาบจะประดับเครื่องหมายนกอินทรีสีทองที่เรียกว่า "Eagle Rising" ตรงกลางหมวก แต่ปัจจุบันจะประดับเครื่องหมายเดียวกันกับนายทหารทั่วไป สำหรับหมวกหนีบ โดยทั่วไปจะประดับเครื่องหมายยศ แต่กฎระเบียบล่าสุดกำหนดให้ประดับเครื่องหมายประจำหน่วย (DUI)

กองทัพอากาศสหรัฐ

หมวกทหารของกองทัพอากาศสหรัฐ จะติดตรานกอินทรีสีเงินขนาดใหญ่ไว้ที่หมวกทหาร ส่วนทหารเกณฑ์จะติดตราของนายทหารขนาดเล็กและประดับไว้ในวงแหวน การใช้ตราเดียวกันนี้เกิดขึ้นเพราะกองทัพอากาศสหรัฐ เคยเป็นส่วนหนึ่งของกองทัพบกสหรัฐ

กองทัพเรือและยามฝั่ง

ตราหน้าหมวกปัจจุบันและอดีตของกองทัพเรือสหรัฐ

ข้อยกเว้นหลักสำหรับรูปแบบของกองทัพเรือสหราชอาณาจักร คือกองทัพเรือสหรัฐ และยามฝั่งสหรัฐ ซึ่งเคยปฏิบัติตามรูปแบบนี้ แต่เปลี่ยนไปใช้รูปแบบปัจจุบันหลังสงครามกลางเมืองอเมริกา กองทัพเรือสหรัฐได้ใช้สมอไขว้ด้านหลังนกอินทรีและโล่สำหรับนายทหารสัญญาบัตร ในขณะที่หน่วยยามชายฝั่งใช้สมอขนาดใหญ่ตัวเดียวที่ยึดด้วยกรงเล็บนกอินทรีบนหมวกของนายทหารสัญญาบัตร นายทหารในทั้งสองเหล่าทัพจะประดับเครื่องหมายนายทหารสัญญาบัตรแบบย่อส่วนที่ด้านซ้ายของหมวกหนีบ โดยมีเครื่องหมายยศสวมอยู่ทางขวาของผู้สวมใส่ นายทหารยศพันจ่าและยศสูงกว่าทั้งในกองทัพเรือและหน่วยยามฝั่งจะมีเครื่องหมายปกคอแบบย่อส่วนที่เป็นตราประจำหมวกสำหรับหมวกแบบผสมและแบบย่อส่วนที่ประดับบนหมวกหนีบ นายทหารยศจ่าเอกชั้นหนึ่งและต่ำกว่าในทั้งสองเหล่าทัพจะประดับยศจ่าขนาดเต็มบนหมวกหนีบ ทหารเรือชั้นประทวนจะสวมหมวกที่มีตราแบบผสม ซึ่งมีแผ่นทองคำอยู่ด้านหน้าสมอสีเงินไขว้กัน 2 อัน ในขณะที่ทหารเรือชั้นประทวนทั้งชายและหญิงจะสวมหมวกกะลาสีที่ไม่มีเครื่องหมายใด ๆ นักเรียนนายเรือของโรงเรียนนายเรือสหรัฐและโรงเรียนนายเรือพาณิชย์สหรัฐและในกองฝึกนายทหารสำรองกองทัพเรือ (Naval Reserve Officers Training Corps: NROTC) จะสวมหมวกที่มีสมอตั้งตรง 1 อันบนหมวกแบบผสมและหมวกหนีบ ในขณะที่นักเรียนนายร้อยของโรงเรียนนายเรือสหรัฐจะสวมสมอตั้งตรง 1 อันพร้อมดาวห้าแฉกสีเงินด้านบน โดยมีดาว 1 แฉกหงายขึ้น

เหล่านาวิกโยธิน

เครื่องแบบพิธีการนายทหาร

เครื่อแบบสนามนายทหาร

เครื่องแบบพิธีการชั้นประทวน

เครื่อแบบสนามชั้นประทวน

ตราหมวกทรงหม้อตาลของนาวิกโยธินสหรัฐ อินทรี ลูกโลก และสมอ

นาวิกโยธินสหรัฐ จะประดับหน้าหมวกรูปนกอินทรี ลูกโลก และสมอ โดยนายทหารจะประดับบนหมวกด้วยสีทองและเงิน ส่วนทหารเกณฑ์จะสวมหมวกสีน้ำเงิน และจะสวมหมวกสีสุภาพสำหรับทหารทุกยศในเครื่องแบบทหารและเครื่องแบบอเนกประสงค์ ทหารเรือประจำการของโรงเรียนนายเรือสหรัฐฯ จะสวมหมวกแบบเดียวกับทหารเรือคนอื่น ๆ ในขณะที่ทหารเรือของ (Naval Reserve Officers Training Corps: NROTC) จะสวมหมวกรูปนกอินทรี ลูกโลก และสมอสำหรับทหารเกณฑ์แทนหมวกสมอ

กองกำลังระหว่างประเทศ

ดูเพิ่ม: หมวกทรงอ่อนทหาร § กองกำลังระหว่างประเทศ

ตราดังกล่าวจะประดับไว้บนหมวกทรงอ่อนของกองกำลังทหารและกองกำลังรักษาสันติภาพระหว่างประเทศ

• 
  ตราหน้าหมวกของกองกำลังยุโรป (Eurocorps)
• 
  หมวกทรงอ่อนของกองกำลังและผู้สังเกตการณ์ข้ามชาติพร้อมเหรียญตราหน้าหมวกเคลือบ
• 
  ตราหน้าหมวกของกองกำลังรักษาสันติภาพของสหประชาชาติบนหมวกทรงอ่อนสีฟ้า
• 
  ตราหน้าหมวกของอดีตกองกำลังรักษาสันติภาพสหภาพแอฟริกา

ตำรวจ

ดูเพิ่ม: เครื่องแบบ และ ตำรวจ

กองกำลังตำรวจม้าแคนาดา รวมไปถึงกองกำลังตำรวจระดับจังหวัดและเทศบาล ใช้หมวกขนสัตว์ (utilize forage caps) และเหรียญตราหน้าหมวก

ไทย

หน่วยปฏิบัติการพิเศษตำรวจภูธรจะประดับตราหน้าหมวกบนหมวกทรงอ่อนสักหลาดสีเขียว

ตราหน้าหมวกตำรวจไทยบนหมวกทรงหม้อตาลและหมวกแก๊ปทรงอ่อนพับปีกสีกากีในปี พ.ศ. 2520

การประดับตราหน้าหมวกบนหมวกแต่ละแบบของตำรวจไทย

สำนักงานตำรวจแห่งชาติของประเทศไทยมีการใช้ตราหน้าหมวกตามพระราชบัญญัติเครื่องแบบตำรวจเป็น "ตราแผ่นดินสยาม" หรือ พระราชลัญจกรประจำแผ่นดินสยาม และมีอักษร "พิทักษ์สันติราษฎร์" อยู่ใต้ตราแผ่นดิน เริ่มใช้งานมาตั้งแต่ประมาณปี พ.ศ. 2492 ได้รับโปรดเกล้าให้ใช้งานโดยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งตราที่ใช้งานในปัจจุบันเป็นตรารุ่นที่ 5 ใช้งานประดับหน้าหมวกทรงหม้อตาลสีกากี เป็นโลหะสีเงิน

นอกจากนี้ยังมีระเบียบการใช้งานในการประดับตราหน้าหมวกของเครื่องแบบและหน้าที่การปฏิบัติงานที่แตกต่างกันไป เช่น หน่วยปฏิบัติการพิเศษจะประดับตราหน้าหมวกในเครื่องแบบสนามบนหมวกทรงอ่อนสีเขียว มีแผ่นรองตราหน้าหมวกเป็นรูปอาร์มสีเลือดหมู ขณะที่เจ้าหน้าที่ตำรวจในหน่วยอื่น ๆ จะใช้หมวกทรงอ่อนสีดำ และใช้แผ่นรองตราหน้าหมวกในสีที่แตกต่างกันไปตามสังกัด เช่น

• สีเลือดหมู สำหรับตำรวจภูธร
• สีเหลือง สำหรับตำรวจนครบาล
• สีน้ำเงิน สำหรับตำรวจท่องเที่ยว
• สีฟ้า สำหรับตำรวจกองปราบปราม
• สีดำ สำหรับตำรวจตรวจคนเข้าเมือง

สหราชอาณาจักร

กองกำลังตำรวจของอังกฤษส่วนใหญ่มีตราหน้าหมวกสีเงิน แต่ของตำรวจนครลอนดอนจะมีตราหน้าหมวกทองเหลือง โดยตราแต่ละหน่วยจะมีลักษณะเหมือนตราของกองกำลังแต่ละหน่วยและมีชื่อของกองกำลังนั้น ๆ ติดอยู่

ยังมีการติดตราต่าง ๆ ไว้บนหมวกของเจ้าหน้าตำรวจสนับสนุนชุมชน (Police community support officers) ด้วย

องค์การพลเรือน

ตราหน้าหมวกถูกประดับโดยองค์กรต่าง ๆ มากมาย อาทิ

ไทย

ข้าราชการพลเรือนเครื่องแบบครึ่งยศพร้อมหมวกทรงหม้อตาลสีขาวประดับตราหน้าหมวก ในพระราชพิธึบรมราชาภิเษก พ.ศ. 2562

ในประเทศไทย ข้าราชการพลเรือน เครื่องแบบปฏิบัติงานจะประดับตราหน้าหมวกด้วยตราครุฑพ่าห์ในบัวกระหนกทำด้วยโลหะสีทองบนหมวกทรงหม้อตาลสีกากี และหมวกแก๊ปทรงอ่อนสีกากีติดตราครุฑพ่าห์ปักดิ้นสีทองสำหรับผู้ชาย และสำหรับผู้หญิงแบบเดียวกับข้าราชการชายแต่เป็นหมวกแก๊ปทรงอ่อนพับปีกสีกากี

เครื่องแบบพิธีการ หน้าหมวกติดตราครุฑพ่าห์ปักดิ้นสีทองบนหมอนสักหลาดสีขาวสำหรับผู้ชาย และอนุโลมรูปแบบเดียวกันสำหรับผู้หญิงเป็นหมวกแก๊ปทรงอ่อนพับปีกสีขาว

สหราชอาณาจักร

ตราหน้าหมวกของหน่วยทหารสัญญาบัตรบริการสาธารณสุขสหรัฐ (United States Public Health Service Commissioned Corps)

ตราหน้าหมวกของหน่วยทหารสัญญาบัตรองค์การบริหารมหาสมุทรและชั้นบรรยากาศแห่งชาติ (National Oceanic and Atmospheric Administration Commissioned Officer Corps)

ตราหน้าหมวกทรงหม้อตาลของหน่วยบริการในเครื่องแบบสหรัฐที่ไม่ติดอาวุธ

ในสหราชอาณาจักร นักเรียนนายร้อยของกองกำลังนักเรียนนายร้อยชุมชน (Community Cadet Forces) กองกำลังนักเรียนนายร้อยผสม (Combined Cadet Force) และกองกำลังนักเรียนนายร้อยอาสาสมัคร (Volunteer Cadet Corps) มักจะสวมเครื่องหมายหมวกของกองกำลังติดอาวุธที่ตนสังกัด นักเรียนนายร้อยของกองกำลังนักเรียนนายร้อยทางทะเล (Sea Cadet Corps) และกองกำลังฝึกทางอากาศ (Air Training Corps) จะสวมตราที่มีการออกแบบเฉพาะเช่นกัน

ดูเพิ่ม

• ตรา

แหล่งข้อมูลอื่น

• British & Commonwealth Military Badge Forum
• Badges of The Royal Canadian Regiment
• RGBW insigna (Site is authorized by the colonel of the RGBW)