ค่ายผู้อพยพหนองจาน
ค่ายผู้อพยพหนองจาน แคมป์ 511 | |
---|---|
พิกัด: 13°49′55″N 102°44′00″E / 13.83194°N 102.73333°E | |
ประเทศ | ไทย |
จังหวัด | สระแก้ว |
อำเภอ | โคกสูง |
ก่อตั้งโดยผู้ลี้ภัยชาวกัมพูชา | กลางคริสต์ทศวรรษ 1950 |
ถูกทำลายโดย กองทัพประชาชนเวียดนาม | 31 มกราคม 2526 |
สร้างใหม่ | เดือนกุมภาพันธ์–พฤษภาคม 2527 |
ถูกทำลายโดย กองทัพประชาชนเวียดนาม | 18 พฤศจิกายน 2527 |
การปกครอง | |
• ประเภท | องค์การกองโจร: มูลีนากา, KPNLF |
• ผู้บัญชาการทหาร | กง ซิเลียห์ (พฤศจิกายน–ธันวาคม พ.ศ. 2522) |
• ผู้บัญชาการทหาร | เชีย ชูต (ธันวาคม 2522–พฤศจิกายน 2527) |
พื้นที่ | |
• ทั้งหมด | 2.1 ตร.กม. (0.8 ตร.ไมล์) |
ประชากร (มกราคม 2527) | |
• ทั้งหมด | 13,000 ถึง 30,000 คน |
ค่ายผู้อพยพหนองจาน[a] หรือ ศูนย์พักพิงหนองจาน[2] (อังกฤษ: Nong Chan Refugee Camp) หรือฝั่งไทยรู้จักกันในชื่อ แคมป์ 511[3] ตั้งอยู่ในบ้านหนองจาน อำเภอโคกสูง จังหวัดสระแก้ว เป็นหนึ่งในค่ายผู้อพยพที่จัดตั้งขึ้นเป็นแห่งแรก ๆ บนชายแดนไทย–กัมพูชา โดยผู้ลี้ภัยชาวเขมรหลายพันคนต้องการหาอาหารและการรักษาพยาบาลหลังจากหนีสงครามกัมพูชา–เวียดนาม ค่ายนี้ถูกทำลายโดยกองทัพเวียดนามในช่วงปลายปี พ.ศ. 2527 หลังจากนั้นประชากรของค่ายจึงถูกย้ายไปยังพื้นที่อพยพที่ 2
ประวัติ
[แก้]ค่ายเขมรเสรีก่อตั้งขึ้นใกล้หมู่บ้านหนองจานของไทยเมื่อช่วงปี พ.ศ. 2493 โดยชาวกัมพูชาที่ต่อต้านการปกครองของเจ้าชายนโรดม สีหนุ[4] ค่ายนี้เต็มไปด้วยโจรและคนลักลอบขนของผิดกฎหมาย จนกระทั่งกลางคริสต์ทศวรรษ 1970 เมื่อผู้ลี้ภัยที่หลบหนีจากเขมรแดงได้รวมตัวกันเป็นขบวนการต่อต้านที่นั่น[5] เมื่อวันที่ 8 มิถุนายน พ.ศ. 2522 กองทัพไทยได้ขนย้ายผู้ลี้ภัยหลายพันคนจากหนองจานไปยังชายแดนใกล้กับปราสาทพระวิหาร ซึ่งผู้ลี้ภัยเหล่านี้ถูกส่งตัวกลับประเทศโดยใช้กำลังเข้าไปในสนามทุ่นระเบิดทางฝั่งกัมพูชาทางชายแดนด้านดังกล่าว[6]
ในช่วงปลายเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2522 กง ซิเลียห์ อดีตนายทหารเรือ ได้จัดตั้งกองกำลังต่อต้านมูลีนากาขึ้นที่หนองจาน กง ซิเลียห์ ยืนกรานว่ากองโจรประมาณ 100 นายของเขาต้องแยกจากพลเรือน 13,000 คนในค่าย เขาเป็นที่รู้จักในเรื่องความซื่อสัตย์สุจริตในการติดต่อกับหน่วยงานช่วยเหลือ[6] ด้วยผลจากความสงบเรียบร้อยภายในค่าย คณะกรรมการกาชาดระหว่างประเทศ (ICRC) จึงได้สร้างโรงพยาบาลขึ้นที่นั่น[6]
เมื่อวันที่ 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2522 เกิดการทะเลาะวิวาทขึ้นในค่าย เมื่อทหารไทยถูกกล่าวหาว่าข่มขืนหญิงชาวเขมรและสังหารด้วยการยิงจนเสียชีวิต ทำให้พันเอก ประจักษ์ สว่างจิตร ผู้บัญชาการกองกำลังทหารไทยในพื้นที่สั่งให้ทหารยิงถล่มหนองหนองจาน[7] (ซึ่งในขณะนั้นเรียกว่าแคปม์ 511[8]) สังหารผู้ลี้ภัยไปประมาณ 100 คน เหตุการณ์นี้ได้รับความสนใจจากนานาชาติเนื่องจาก โรซาลีนน์ คาร์เตอร์ สุภาพสตรีหมายเลขหนึ่งของสหรัฐ มีกำหนดเดินทางไปเยี่ยมค่ายผู้อพยพสระแก้วในวันรุ่งขึ้น[6]
“แลนด์บริดจ์” ของโรเบิร์ต แอช
[แก้]การกระจายอาหาร
[แก้]ในเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2522 กง ซิเลียห์ ได้พบกับ โรเบิร์ต แพทริก แอช ซึ่งเป็นทหารผ่านศึกด้านงานมนุษยธรรมในประเทศไทยมากว่า 5 ปี และเสนอแนะว่าควรแจกจ่ายอาหารที่หนองจานเพื่อให้ชาวกัมพูชานำกลับบ้าน[9] ซึ่งถือเป็นจุดเริ่มต้นของ "แลนด์บริดจ์" ที่มีชื่อเสียง ซึ่งเป็นความพยายามที่ประสบความสำเร็จพอสมควรในการแจกจ่ายอาหาร อุปกรณ์การเกษตร และเมล็ดพันธุ์ให้กับชาวเขมรที่อาศัยอยู่ในกัมพูชา[6] เริ่มตั้งแต่วันที่ 12 ธันวาคม แอชและกง ซิเลียห์ ได้จัดการแจกจ่ายอย่างเป็นระเบียบโดยใช้ผู้ดูแลค่ายเพื่อมอบข้าวสารจำนวน 10 ถึง 30 กิโลกรัมให้กับผู้คนที่เดินทางมาจากภายในกัมพูชา นักเดินทางเหล่านี้เดินทางมาโดยการเดิน จักรยาน และเกวียน เมื่อถึงวันคริสต์มาส พ.ศ. 2522 ข้าวสารจำนวน 12 คันรถบรรทุกถูกแจกจ่ายให้กับผู้คนมากกว่า 6,000 คนทุกวัน[5]
วัน ซาเรน ขุนศึกกัมพูชาในค่ายโนนหมากมุ่นที่อยู่ใกล้เคียง ซึ่งทำเงินรายได้จากการขายข้าวที่หน่วยงานช่วยเหลือแจกจ่าย ได้ตัดสินใจว่าหนองจานเป็นภัยคุกคามต่ออำนาจของเขา เนื่องจากราคาข้าวตกอย่างต่อเนื่องเมื่อมีการใช้งานแลนด์บริดจ์ เขาและพรรคพวกเข้าโจมตีศูนย์พักพิงหนองจานในวันที่ 30 ธันวาคม โดยอ้างว่าได้รับความช่วยเหลือจากกองทัพบกไทย[5] และเผาโรงพยาบาลภายในศูนย์ทิ้ง การแจกจ่ายอาหารกลับมาดำเนินอีกครั้งไม่กี่วันหลังจากการโจมตีของ วัน ซาเรน และภายในกลางเดือนมกราคม ผู้คนกว่า 10,000 คนต่อวันได้รับข้าวที่มีการแจกจ่าย ทำให้ กง ซิเลียห์ ออกเดินทางจากค่ายและย้ายไปยังดินแดนภายในของกัมพูชาที่ถูกยึดครอง โดยอาศัยอยู่ในสภาพแวดล้อมที่ห่างไกลในป่า ซึ่งเหตุนี้อาจเป็นสาเหตุที่ทำให้เขาเสียชีวิตด้วยโรคมาลาเรียในสมองเมื่อวันที่ 16 สิงหาคม พ.ศ. 2523 หลังจากนั้น หนองจานก็ตกอยู่ภายใต้การควบคุมของ เจียชุต ขุนศึกกัมพูชาที่มีศีลธรรมน้อยกว่า กง ซิเลียห์
การกระจายเมล็ดพันธุ์
[แก้]ในเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2523 องค์การแคร์นานาชาติเสนอให้แจกจ่ายเมล็ดพันธุ์ข้าวนอกเหนือไปจากข้าวสำหรับบริโภค[5] การคาดการณ์มากมายเกี่ยวกับความอดอยากที่แพร่หลายในกัมพูชากระตุ้นให้ ยูนิเซฟ, องค์การอาหารและการเกษตรแห่งสหประชาชาติ, ICRC, โครงการอาหารโลก และหน่วยงานช่วยเหลือที่ไม่ใช่ของรัฐหลายแห่งสนับสนุนโครงการแจกจ่ายเมล็ดพันธุ์[6] หลังจากการทดลองแจกจ่ายเมล็ดพันธุ์ข้าว 220 ตันที่หนองจานเมื่อวันที่ 21 มีนาคม World Relief และ CARE ต่างแจกจ่ายเมล็ดพันธุ์ข้าว 2,000 ตันให้กับเกษตรกรกว่า 68,000 รายในช่วงต้นเดือนเมษายน[5] เกษตรกรจำนวนมากที่ได้รับเมล็ดพันธุ์ที่หนองจานบ่นว่าพวกเขาไม่มีเครื่องมือในการปลูกข้าว World Relief, Christian Outreach และ Oxfam ตอบสนองต่อข้อเรียกร้องในเดือนพฤษภาคมด้วยการแจกจ่ายหัวจอบ ปลายคันไถ เชือก ตาข่ายจับปลา และเบ็ดตกปลา รวมถึงเกวียนลากวัว[6] ในเดือนนั้น ประชาชน 340,000 คนได้รับอาหารและเมล็ดพันธุ์ที่หนองจาน[10]
ในช่วงแรก ยูนิเซฟ และ ICRC คัดค้านโครงการแจกจ่ายเมล็ดพันธุ์ขนาดใหญ่เนื่องจากเกรงว่าโครงการนี้จะดึงดูดเกษตรกรให้เข้ามาในค่ายถาวร เนื่องจากพวกเขาเดินทางไปที่ชายแดน แม้ว่าคนอื่น ๆ จะโต้แย้งว่านี่เป็นวิธีเดียวที่จะให้แรงจูงใจแก่เกษตรกรให้ยังคงอยู่บนผืนดิน ICRC ยังระมัดระวังเป็นพิเศษเกี่ยวกับการดำเนินการขนาดใหญ่โดยไม่ได้ประเมินทัศนคติของรัฐบาลเฮง สัมรินก่อน ICRC จึงพยายามจำกัดการกักตุนและรักษาระดับของโครงการให้เล็กโดยกำหนดเพดานทั้งปริมาณเมล็ดพันธุ์ทั้งหมดที่สามารถแจกจ่ายได้และระดับการแจกจ่ายในแต่ละวัน ยูนิเซฟ และ WFP ในตอนแรกมีความระมัดระวังเช่นเดียวกับ ICRC แต่เริ่มผ่อนคลายลงหลังจากที่เห็นได้ชัดว่ารัฐบาลเฮง สัมรินไม่มีข้อโต้แย้งที่รุนแรงต่อโครงการนี้[11] แม้ว่ารัฐบาลที่ได้รับการสนับสนุนจากเวียดนามในกรุงพนมเปญจะปฏิเสธที่จะให้ องค์การแคร์ และ ICRC แจกจ่ายเมล็ดพันธุ์ข้าวภายในกัมพูชา แต่เจ้าหน้าที่ก็ไม่ได้ห้ามชาวบ้านเขมรเดินทางไปที่หนองจานเพื่อรับข้าว และในบางกรณียังสนับสนุนให้ทำเช่นนั้นด้วย[6]
ความสำเร็จของแลนด์บริดจ์
[แก้]การแจกจ่ายเมล็ดพันธุ์ผ่านแลนด์บริดจ์สิ้นสุดลงในที่สุดเมื่อวันที่ 20 มิถุนายน โดยแจกจ่ายเมล็ดพันธุ์ไปประมาณ 25,521 ตัน พร้อมเครื่องมือและแม้แต่ปุ๋ย การเก็บเกี่ยวในปี พ.ศ. 2523 ในกัมพูชา แม้จะน้อยกว่าครึ่งหนึ่งของปริมาณก่อนสงคราม แต่ก็เกินความคาดหมายมาก[6] ข้าวสารประมาณ 50,000 ตันยังถูกแจกจ่ายให้กับชาวกัมพูชากว่า 700,000 คน[6] ก่อนที่โครงการแจกจ่ายอาหารจะสิ้นสุดลงในวันที่ 23 มกราคม พ.ศ. 2524[12] แม้ว่านักวิจารณ์จะกล่าวหาว่าข้าวส่วนใหญ่ถูกขายต่อหรือใช้ในการส่งกำลังพลทั้งในประเทศไทยและกัมพูชา[13][14][15] แลนด์บริดจ์ถือว่าประสบความสำเร็จ โดยหลักแล้วเป็นเพราะแลนด์บริดจ์กระตุ้นให้ชาวกัมพูชายังคงอยู่อาศัยที่ไร่ของตนเองแทนที่จะย้ายไปที่ค่ายผู้อพยพในประเทศไทย ในช่วงกลางคริสต์ทศวรรษ 1980 โรเบิร์ต แพทริก แอชได้รับรางวัล MBE (Member of the Most Excellent Order of the British Empire) สำหรับการทำงานของเขาในการต่อสู้เพื่อผู้ลี้ภัย
การรุกรานของเวียดนามในปี พ.ศ. 2523
[แก้]เมื่อวันที่ 23 มิถุนายน พ.ศ. 2523 ทหารเวียดนามประมาณ 200 นายโจมตีบ้านโนนหมากมุ่นและหนองจาน ทำให้ผู้ลี้ภัยหลายร้อยคนต้องกลับไปยังฝั่งกัมพูชาและมีการประหารชีวิตผู้ลี้ภัยอีกหลายร้อยรายที่ทำการต่อต้าน[16] ทหารเขมรที่หนองจานได้ป้องกันอย่างสุดชีวิต แต่ผู้ลี้ภัยประมาณ 400 คนถูกสังหารและอีก 458 คนได้รับการรักษาที่โรงพยาบาลเขาอีด่าง ต่อมากองกำลังของไทยได้ยึดบ้านหนองจานคืนได้หลังจากที่เวียดนามถอนทัพเมื่อวันที่ 24 มิถุนายน[17] ผู้ลี้ภัยจำนวนมากได้ย้ายไปยังค่ายผู้อพยพบ้านหนองเสม็ดที่อยู่ใกล้เคียง เมื่อวันที่ 26 มิถุนายน โรเบิร์ต แอช ดร. ปิแอร์ เพอร์ริน (ผู้ประสานงานด้านการแพทย์ของ ICRC) และนักข่าว 2 คน (จอร์จ ลีเนอมันน์ และริชาร์ด แฟรงเกน)[18][19] ถูกเวียดนามจับตัวและเดินทัพเข้าไปภายในกัมพูชาประมาณ 25 กิโลเมตร ท่ามกลางสายฝนที่ตกหนักและไม่มีที่พักพิงในตอนกลางคืน[20] แอชกล่าวในภายหลังว่า "เป็นวันหยุดครั้งแรกของฉันในรอบหกเดือน" เมื่อมาถึงเมืองนิมิตของกัมพูชา เขาก็ถูกเจ้าหน้าที่เวียดนามซักถามถึงความช่วยเหลือด้านอาหารจะถูกส่งไปยังกองโจรต่อต้านคอมมิวนิสต์หรือไม่[21] และหลังจาก 4 วัน พวกเขาก็ได้รับอิสรภาพและได้รับอนุญาตให้เดินข้ามสะพานที่ชายแดนกลับเข้าสู่ประเทศไทย[22][23]
ฐานทัพของกองทัพชาติปลดปล่อยประชาพลรัฐเขมร
[แก้]ในช่วงปลายปีพ.ศ. 2523 เจีย ชุต ได้รับการชักชวนจากนายพล เดียน เดล ให้เข้าร่วมกองกำลังกับแนวร่วมปลดปล่อยชาติเขมร (KPNLF) และในช่วงปลายปี พ.ศ. 2525 หนองจานได้กลายเป็นกองบัญชาการของกองทัพชาติปลดปล่อยประชาพลรัฐเขมร (KPNLAF) แม้ว่าค่ายอัมพิลจะยังคงเป็นกองบัญชาการของฝ่ายบริหารจนกระทั่งถูกทำลายในช่วงต้นปี พ.ศ. 2528 หนองจานเป็นที่ตั้งของกองพันที่ 3, 7 และ 9 ของกองทัพชาติปลดปล่อยประชาพลรัฐเขมร และ "หน่วยรบพิเศษ" ที่บังคับบัญชาโดยผู้กอง ปาห์น ไท ซึ่งได้รับการฝึกฝนจากหน่วย SAS ของอังกฤษพร้อมด้วยอาวุธและความช่วยเหลือจากกองทัพบกมาเลเซียสำหรับปฏิบัติการก่อวินาศกรรมภายในกัมพูชา[24]
เนื่องจากความสำคัญเชิงยุทธศาสตร์ต่อกองทัพชาติปลดปล่อยประชาพลรัฐเขมร กองทหารเวียดนาม 4,000 นายที่ได้รับการสนับสนุนจากปืนใหญ่และรถถัง ที-54 จึงเข้าโจมตีบ้านหนองจานอีกครั้งและทำลายมันลงในวันที่ 31 มกราคม พ.ศ. 2526 มีรายงานว่ามีการสู้รบภาคพื้นดินนอกค่ายระหว่างกองทหารเวียดนามที่ประจำการอยู่ในกัมพูชาและการรบแบบกองโจรจากกองทัพชาติปลดปล่อยประชาพลรัฐเขมร ประมาณ 2,000 นาย[25] ในเวลาเดียวกัน เวียดนามยังคงโจมตีอย่างต่อเนื่องด้วยจรวดและปืนครก สังหารชาวนาไทยวัย 66 ปี และสร้างความเสียหายให้กับบ้านหลายหลังและวัดพุทธในหมู่บ้านใกล้เคียงของประเทศไทย[26] ในขณะเดียวกัน หน่วยมูลีนากาก็ถอนตัวพร้อมกับกองกำลังทัพชาติปลดปล่อยประชาพลรัฐเขมรก็ถอนตัวหลังจากการสู้รบที่ยาวนานกว่า 36 ชั่วโมง ส่งผลให้โรงพยาบาลในศูนย์ฯ เขาอีด่างต้องรับผู้ได้รับบาดเจ็บพลเรือนมากกว่า 100 รายมารักษา[26] อย่างไรก็ตาม ในไม่ช้า ค่ายก็ถูกยึดครองอีกครั้งและสร้างขึ้นใหม่
การทำลายค่าย
[แก้]ระหว่างปี พ.ศ. 2523 และ พ.ศ. 2527 ค่ายแห่งนี้เป็นเป้าหมายจากการโจมตีของเวียดนามบ่อยครั้ง ในที่สุดค่ายก็ถูกโจมตีโดยทหารเวียดนามกว่า 2,000 นายจากกองพลที่ 9 ของกองทัพประชาชนเวียดนาม (PAVN) เมื่อวันที่ 18 พฤศจิกายน พ.ศ. 2527[27] และถูกทิ้งร้างในที่สุดเมื่อวันที่ 30 พฤศจิกายน[28] ประชากรในค่าย 30,000 คนถูกอพยพไปยังพื้นที่อพยพที่ 3 (อ่างศิลา) ซึ่งเป็นเหมืองหินลูกรังที่อยู่ห่างออกไปประมาณสี่กิโลเมตรทางทิศตะวันตก ค่ายใหม่ถูกจัดตั้งขึ้นที่พื้นที่อพยพที่ 6 (เปรยจัน) ผู้ลี้ภัยจำนวนมากไปลงเอยที่ศูนย์ฯ เขาอีด่าง และที่เหลือถูกย้ายไปตั้งถิ่นฐานใหม่ในพื้นที่อพยพที่ 2 ในกลางปี พ.ศ. 2528[29]
หมายเหตุ
[แก้]ดูเพิ่ม
[แก้]- วิกฤตการณ์ด้านมนุษยธรรมของกัมพูชา
- วิกฤตผู้ลี้ภัยอินโดจีน
- ค่ายผู้อพยพหนองเสม็ด
- ค่ายผู้อพยพสระแก้ว
- พื้นที่อพยพที่ 2
- ศูนย์ที่พักพิงชั่วคราวสำหรับผู้หลบหนีเข้าเมืองจากกัมพูชาเขาอีด่าง
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]ภาพหลายรูปจากแหล่งข้อมูลภายนอก | |
---|---|
David Hillman's photos of food distribution at Nong Chan in 1983 | |
Photos of Nong Chan Rice Distribution by Roland Neveu. | |
Photo of Robert Patrick Ashe during food distribution at Nong Chan taken by Timothy Carney. In Kampuchea, Balance of Survival (Bangkok, 1981). |
- Thai-Cambodian Border Camps
- Recollections of Nong Chan by former Vietnamese Refugees (in Vietnamese)
- "Courage," Article on Robert Patrick Ashe's capture by Vietnamese soldiers, Coventry Evening Telegraph, March 10, 1981. เก็บถาวร มีนาคม 12, 2020 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- "Mr. Robert's Refugees," article by Victoria Butler on Robert Patrick Ashe's Land Bridge in Reader's Digest, February 1983. เก็บถาวร 2010-12-06 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- Video in French featuring shots of Sa Kaeo, Khao-I-Dang and Nong Chan and an interview with Kong Sileah some 40 days before his death.
บรรณานุกรม
[แก้]- Ho, Minfong (1993) The Clay Marble, a fictional account of a refugee's experiences at Nong Chan Refugee Camp, authored by an aid worker who worked there. Farrar, Straus and Giroux (BYR).
- Levy, B. S. and D. C. Susott (1987). Years of Horror, Days of Hope: Responding to the Cambodian Refugee Crisis. Millwood, N.Y., Associated Faculty Press.
- Neveu, Roland, and Davies B. Cambodia: The Years of Turmoil. Asia Horizons Books Co., 2000.
- Isaacs A. R. Pawns of War: Cambodia and Laos. Boston, MA: Boston Pub. Co., 1987.
- Thompson, Larry Clinton. Refugee Workers in the Indochina Exodus, 1975-1982. Jefferson, NC: McFarland, 2010.
- Carney T. M. Kampuchea, Balance of Survival. Bangkok: Distributed in Asia by DD Books, 1981.
- Shawcross W. The Quality of Mercy: Cambodia, Holocaust, and Modern Conscience. New York: Simon and Schuster, 1984.
อ้างอิง
[แก้]- ↑ tdri (2022-02-04). "ผู้หนีภัยการสู้รบจากเมียนมา-ไม่ใช่ผู้ลี้ภัย?". TDRI: Thailand Development Research Institute.
- ↑ ไพเราะ, วันชัย; มหาขันธ์, ภารดี (2016-09-22). "พัฒนาการชายแดนไทย-กัมพูชา: การเกิดศูนย์พักพิงผู้อพยพและจุดเปลี่ยนนโยบายต่างประเทศของไทย Development Thailand-Cambodia: the Shelters Immigrants and Foreign Policy of Thailand". Academic Journal of Humanities and Social Sciences Burapha University (ภาษาอังกฤษ). 24 (46): 119–145.
- ↑ "เปิดปูมค่ายอพยพหนองจาน เขมรฮุบหลังยุคน้าชาติ "ประสงค์" ลั่นประวัติศาสตร์ไม่เคยโกหก". mgronline.com. 2011-01-10.
- ↑ Reynell, J. Political Pawns: Refugees on the Thai-Kampuchean Border. Oxford: Refugee Studies Programme, 1989, p. 32.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 5.4 Mason L, Brown R. Rice, Rivalry, and Politics: Managing Cambodian Relief. Notre Dame: University of Notre Dame Press, 1983.
- ↑ 6.00 6.01 6.02 6.03 6.04 6.05 6.06 6.07 6.08 6.09 Shawcross, William. The Quality of Mercy: Cambodia, Holocaust, and Modern Conscience. New York: Simon and Schuster, 1984.
- ↑ Pilger, John, Heroes, South End Press, Cambridge, MA, 2001, p. 421.
- ↑ Burgess, John "Thais Blamed in Shelling Deaths at Refugee Camp," The Washington Post, November 9, 1979, p. 1.
- ↑ "Robert Patrick Ashe, MBE". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-09-04. สืบค้นเมื่อ 2013-08-21.
- ↑ UNICEF internal document, 9 December 1980, cited in Mason and Brown, p. 208.
- ↑ Benson C. The Changing Role of NGOs in the Provision of Relief and Rehabilitation Assistance: Case Study 2: Cambodia / Thailand. London: Overseas Development Institute, 1993, p. 35.
- ↑ Carney, Tim, Kampuchea, Balance of Survival. DD Books, Bangkok, 1981, p. 75.
- ↑ "Seeds of Sorrow," Newsweek, April 15, 1980.
- ↑ "Seeds of Survival," Far Eastern Economic Review, May 2, 1980.
- ↑ Danois, Jacques, Bangkok Post, May 12, 1980.
- ↑ Bangkok Post, 25 June 1980.
- ↑ Kamm, Henry, New York Times, June 24, 1980.
- ↑ ""Ashe Personal Risk to Achieve Humane Tasks," The Nation, Bangkok, June 29, 1980". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 6, 2010. สืบค้นเมื่อ April 6, 2010.
- ↑ "Americans Captured by Vietnamese Forces," Ellsburg Daily Record, June 27, 1980, p. 1.
- ↑ Vietnam Said to Seize Photographers and Relief Workers at Thai Border; U.S. Envoy Asks Halt Border Is Reported Crossed Repatriation Is Denounced, June 27, 1980, Friday; Page A6, 647 words
- ↑ ""Courage that Spelt Relief for Starving," Coventry Evening Telegraph, March 10, 1981". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ March 12, 2020. สืบค้นเมื่อ April 6, 2010.
- ↑ “Viets Free Americans after Four Days,” The Hour, June 30, 1980, p. 6.
- ↑ "Robert Patrick Ashe, bio at The Ashe Family". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-12-06. สืบค้นเมื่อ 2010-04-06.
- ↑ Justus van der Kroeff, "Cambodia," in Radu M, Arnold A. The New Insurgencies: Anticommunist Guerrillas in the Third World. New Brunswick, N.J.: Transaction Publishers, 1990, pp. 218-19. เก็บถาวร 2012-02-25 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- ↑ Van der Kroeff, J. "Refugees and Rebels: Dimensions of the Thai-Kampuchean Border Conflict," Asian Affairs, Vol. 10, No. 1 (Spring. 1983), pp. 19-36.
- ↑ 26.0 26.1 Vietnam Troops Attack Cambodia Refugee Camp, Reuters, Published: Tuesday, February 1, 1983
- ↑ Cumming-Bruce, Nicholas, "Rebels at Nong Chan Hold Out: Assault by Vietnamese Troops on the Kampuchean Resistance Base," The Guardian, November 26, 1984.
- ↑ "A Chronology of Significant Events Petaining to Khmer Displaced Persons 1953 to 1999," at Thai / Cambodia Border Refugee Camps 1975-1999, Information and Documentation Website
- ↑ French LC. Enduring Holocaust, Surviving History: Displaced Cambodians on the Thai-Camobodian Border, 1989-1991. Harvard University, 1994.