อูบุนตู
 | บทความนี้อาจต้องเขียนใหม่ทั้งหมดเพื่อให้เป็นไปตามมาตรฐานคุณภาพของวิกิพีเดีย หรือกำลังดำเนินการอยู่ คุณช่วยเราได้ หน้าอภิปรายอาจมีข้อเสนอแนะ |
 | บทความนี้ได้รับแจ้งให้ปรับปรุงหลายข้อ กรุณาช่วยปรับปรุงบทความ หรืออภิปรายปัญหาที่หน้าอภิปราย
|
 | ลิงก์ข้ามภาษาในบทความนี้ มีไว้ให้ผู้อ่านและผู้ร่วมแก้ไขบทความศึกษาเพิ่มเติมโดยสะดวก เนื่องจากวิกิพีเดียภาษาไทยยังไม่มีบทความดังกล่าว กระนั้น ควรรีบสร้างเป็นบทความโดยเร็วที่สุด |
 | |
 อูบุนตู 24.04 LTS ″Noble Numbat″ | |
| ผู้พัฒนา | Canonical Ltd. / Ubuntu community |
|---|---|
| ตระกูล | ลินุกซ์ (แบบยูนิกซ์) |
| สถานะ | ปัจจุบัน/เสถียร |
| รูปแบบ รหัสต้นฉบับ | โอเพนซอร์ส |
| วันที่เปิดตัว | Ubuntu 4.10 (Warty Warthog) / 20 ตุลาคม 2004 |
| รุ่นเสถียร | Ubuntu 24.04 LTS (Noble Numbat) / 25 เมษายน 2024 |
| ที่เก็บข้อมูล | |
| ภาษาสื่อสาร | มากกว่า 55 ภาษา |
| วิธีการอัปเดต | APT (Software Updater, Ubuntu Software Center) |
| ตัวจัดการแพกเกจ | dpkg |
| แพลตฟอร์ม | |
| ชนิดเคอร์เนล | Monolithic (ลินุกซ์ เคอร์เนล) |
| ส่วนติดต่อผู้ใช้ปริยาย | GNOME |
| สัญญาอนุญาต | หลากหลาย เน้นหลักที่ GPL และ GFDL |
| เว็บไซต์ทางการ | www.ubuntu.com |
อูบุนตู (อังกฤษ: Ubuntu) เป็นระบบปฏิบัติการคอมพิวเตอร์ที่เป็นระบบปฏิบัติการแบบเปิดซึ่งมีพื้นฐานบนลินุกซ์ดิสทริบิวชันที่พัฒนาต่อมาจากเดเบียนและประกอบไปด้วยซอฟต์แวร์ฟรีและเสรีเป็นส่วนใหญ่ อูบุนตูมีทั้งหมด 3 รุ่นได้แก่ เดสก์ท็อป, เซิฟเวอร์ และ คอร์ การพัฒนาสนับสนุนโดยบริษัท คาโนนิคัล
อูบุนตูออกรุ่นใหม่ทุก ๆ 6 เดือน โดยออกรุ่น LTS ทุก ๆ 2 ปี รุ่นปัจจุบันของอูบุนตู คือ 24.10[3] โดยจะได้รับการสนับสนุน 9 เดือน และรุ่น LTS ปัจจุบันของอูบุนตู คือ 24.04 ซึ่งจะได้รับการสนับสนุนถึงปี 2029 สำหรับการสนับสนุนแบบปกติและปี 2034 สำหรับการสนับสนุนแบบเสียค่าใช้จ่าย
จุดมุ่งหมายหลักของ อูบุนตูคือเป็นระบบปฏิบัติการสำหรับคนทั่วไปที่มีโปรแกรมทันสมัยและมีเสถียรภาพในระดับที่ยอมรับได้
ชื่อของดิสทริบิวชันนั้นมาจากคำในภาษาซูลู และภาษาโคซา (ภาษาในแอฟริกาใต้) ว่า Ubuntu ซึ่งมีความหมายคือ "มนุษยธรรมแก่ผู้อื่น" (humanity towards others)
ประวัติและลำดับการพัฒนา
[แก้]Ubuntu เปิดตัวเป็นครั้งแรกเมื่อวันที่ 20 ตุลาคม ค.ศ. 2004 โดยเริ่มจากการแยกตัวชั่วคราวออกมาทำจากโครงการ Debian GNU/Linux เมื่อเสร็จสิ้นคราวนั้นแล้วก็ได้มีการออกตัวใหม่ๆทุก 6 เดือน และมีการอับเดตระบบอยู่เรื่อย ๆ Ubuntu เวอร์ชันใหม่ ๆ ที่ออกมาก็ได้ใส่ GNOME เวอร์ชันล่าสุดเข้าไปด้วย โดยแผนการเปิดตัวทุกครั้งจะออกหลังจาก GNOME ออกหนึ่งเดือน ซึ่งตรงข้ามกับทางฝั่งที่แยกออกมาจาก Debian อื่น ๆ เช่น พวก MEPIS, Xandros, Linspire, Progeny และ Libranet ทั้งหมดล้วนมีกรรมสิทธิ์ และไม่เปิดเผยCode ซึ่งเป็นส่วนที่อยู่ในรูปแบบธุรกิจ Ubuntu เป็นตัวปิดฉากหลักการของ Debian และมีการใช้งานฟรีมากที่สุดในเวลานี้
โลโก้ของ Ubuntu ยังคงใช้รูปแบบเดิมตั้งแต่เปิดตัวครั้งแรก ซึ่งสร้างโดย แอนดี้ ฟิสสิมอน ฟอนต์ได้รับการแจกมาจาก Lesser General Public License แล้วก็ได้มาเป็นโลโก้Ubuntu
ส่วนประกอบต่าง ๆ ของ Ubuntu ส่วนใหญ่มีพื้นฐานมาจากความไม่แน่นอนของ Debian โดยทั้งสองใช้ Debian's deb package format และ APT/Synaptic เป็นตัวจัดการการติดตั้งส่วนประกอบต่าง ๆ
Ubuntu ร่วมมือกับ Debian ในการผลักดันให้เปลี่ยนกลับไปเป็น Debian ถึงแม้ว่าว่าได้มีการวิพากษ์วิจารณ์ว่าไม่น่าจะเป็นไปได้ ส่วนประกอบของทั้งสองไม่สามารถเข้ากันได้ ผู้พัฒนา Ubuntu หลายๆคนว่ามีตัวจัดการรหัสของส่วนประกอบของ Debian อยู่ภายในตัวมันเอง อย่างไรก็ตาม แลน เมอดั๊ก ผู้คิดค้น Debian ได้วิจารณ์ในเรื่องความเข้ากันไม่ได้ในหลายๆอย่าง ระหว่างส่วนประกอบของ Ubuntu กับ Debian กล่าวไว้ว่า Ubuntu แตกต่างเป็นอย่างมากจาก Debian ในเรื่องความเข้ากันได้
นั้นคือแผนการที่จะแตกแยกโดยมีชื่อเรือกว่า Grumpy Groundhog มันควรจะมั่นคงแน่นอนในการพัฒนาและทดสอบ ผลักดันให้ซอร์สโค๊ด ออกไปโดยตรงจาก การควบคุมการแก้ไข ของโปรแกรมต่างต่าง ๆ และโปรแกรมประยุกต์นั้นก็ได้โอนย้ายไปเป็นส่วนของ Ubuntu นั่นควรจะอนุญาตให้ เหล่า Power users และ Upstream developers ในการทดสอบโปรแกรมส่วนบุคคล พวกเขาน่าจะได้ทำหน้าที่ ถ้าโปรแกรมได้ถูกกำหนดเป็นส่วนประกอบที่ได้ทำการแจกจ่ายแล้ว นอกจากนี้แล้วยังต้องการที่จะสร้างส่วนประกอบขึ้นมาด้วยตัวของพวกเขาเอง มันควรจะสามารถจัดเตรียมล่วงหน้า ก่อนคำเตือนของการสร้างที่ผิดพลาด บนโครงสร้างที่แตกต่างกัน ซึ่งเป็นการเตรียมการเอาไว้ของ กัมไปร์ กราวฮ๊อก ร่วมมือกับ Debian Unstable ทุก ๆ 6 เดือน และกัมไปร์ กราวฮ๊อก ได้ทำให้เป็นซอฟต์แวร์แบบสาธารณะแล้ว
ปัจจุบัน Ubuntu ได้รับเงินทุนจาก คาโนนิคัล ในวันที่ 8 กรกฎาคม ค.ศ. 2005 นายมาร์ก ชัทเทิลเวิร์ธ และ บริษัทคาโนนิคัล ประกาศสร้าง Ubuntu Foundation และเริ่มให้ทุนสนับสนุน 10 ล้านดอลลาร์สหรัฐ จุดมุ่งหมายของการริเริ่มที่แน่นอนว่าจะสนับสนุนและพัฒนา เวอร์ชันต่อ ๆ ไปข้างหน้าของ Ubuntu แต่ในปี ค.ศ. 2006 จุดมุ่งหมายก็ได้หยุดลง นาย มาร์ก ชัทเทิลเวิร์ธ กล่าวว่าจุดมุ่งหมายที่จะได้เงินทุนฉุกเฉินจากความสัมพันธ์กับบริษัท Canonical คงจบลง
ในช่วงเดือน กรกฎาคม ค.ศ. 2007 ได้มี Ubuntu Live 2007 ขึ้น นายมาร์ก ชัทเทิลเวิร์ธ ประกาศว่า Ubuntu 8.04 (กำหนดการออกเดือนเมษายน ค.ศ. 2008) จะมีการสนับสนุน Long Term Support (LTS) เขาได้ดึงบริษัท Canonical มาเป็นคณะกรรมการในการออกเวอร์ชันการสนับสนุน LTS ใหม่ ๆ ทุก ๆ 2 ปี
อูบุนตูรองรับซีพียูในสถาปัตยกรรมแบบ x86 (32-bit) จนถึงเวอร์ชัน 18.04 แต่ทางผู้พัฒนายังคงรองรับซอฟต์แวร์ที่ทำงานภายใต้สถาปัตยกรรมดังกล่าวในบางเวอร์ชัน (เช่น เวอร์ชัน 19.10 และ 20.04 LTS)[4]
ความสามารถสำคัญ
[แก้]- นักพัฒนา Ubuntu จำนวนมากมาจากชุมชนเดเบียนและ GNOME โดยการออก Ubuntu รุ่นใหม่จะตรงกับรุ่นใหม่ของ GNOME อยู่เสมอ มีนักพัฒนาอีกหลายกลุ่มพยายามที่จะใช้ เคดีอีพลาสมา กับ Ubuntu และทำให้เกิดโครงการ Kubuntu ขึ้น นอกจากนี้ยังมีโครงการ Xubuntu สำหรับ XFCE และโครงการ Edubuntu ซึ่งเป็นลีนุกซ์ที่ใช้ภายในโรงเรียนอีกด้วย
- Ubuntu นั้นเน้นในเรื่องความง่ายในการใช้งานเป็นหลัก ใช้เครื่องมือ sudo สำหรับงานบริหารระบบ เช่นเดียวกับ macOS
- รองรับการทำงานกับทั้ง CPU ชนิด 32bit , 64bit และ CPU แบบ ARM
- รูปแบบการติดตั้งแบบ Live CD ที่รันระบบปฏิบัติการจากแผ่นซีดี ให้ทดลองใช้ก่อนการติดตั้งจริง
- รูปแบบการติดตั้งแบบ Live USB ที่รันระบบปฏิบัติการจากแฟลชเมมโมรี่ ให้ทดลองใช้ก่อนการติดตั้งจริง
- ทุกโครงการของ Ubuntu นั้นไม่เสียค่าใช้จ่ายในการใช้งาน ผู้ใช้สามารถดาวน์โหลดและติดตั้ง Ubuntu ได้ฟรี
- ส่วนติดต่อผู้ใช้หลังจากติดตั้งเสร็จจะเป็นสีน้ำตาลและส้ม ใช้ชื่อชุดตกแต่งนี้ว่า Human ซึ่งสามารถปรับเปลี่ยนได้ แต่ในเวอร์ชัน 10.04 ได้เปลี่ยนโทนสีทั้งหมดเป็นสีดำ ม่วงและส้ม
- ใช้ระบบ APT และ Synaptic ในการจัดการโปรแกรมของระบบ
รหัสรุ่น
[แก้]โครงการ Ubuntu มีการออกรุ่นของระบบปฏิบัติการทุก 6 เดือน แต่ละรุ่นใช้เรียกโดยโค้ดเนม และเลขกำกับรุ่น ตามการพัฒนา ซึ่งใช้ตามเลขปีคริสต์ศักราชและเดือนที่ออก เช่น การออกในเดือนตุลาคม ค.ศ. 2004 จะมีเลขรุ่นเป็น 4.10 ใช้เป็นหมายเลขรุ่นไปด้วย
ในแต่ละรุ่นจะตั้งชื่อโดยใช้คำคุณศัพท์และชื่อสัตว์ที่คล้องจองกัน (เช่น "Focal Fossa") โดยแต่ละรุ่นจะเรียงตามลำดับอักษรยกเว้นสองรุ่นแรก ทำให้สามารถแยกได้โดยง่ายว่ารุ่นไหนใหม่กว่ากัน
| รุ่น | รหัสรุ่น | วันออกรุ่น | สนับสนุนแบบปกติจนถึง | สนับสนุนทุกรูปแบบจนถึง | |
|---|---|---|---|---|---|
| เดสก์ท็อป | เซิร์ฟเวอร์ | ||||
| 4.10 | Warty Warthog | 2004-10-20 | 2006-04-30 | - | |
| 5.04 | Hoary Hedgehog | 2005-04-08 | 2006-10-31 | ||
| 5.10 | Breezy Badger | 2005-10-13 | 2007-04-13 | ||
| 6.06 LTS | Dapper Drake | 2006-06-01 | 2009-07-14 | 2011-06-01 | |
| 6.10 | Edgy Eft | 2006-10-26 | 2008-04-25 | ||
| 7.04 | Feisty Fawn | 2007-04-19 | 2008-10-19 | ||
| 7.10 | Gutsy Gibbon | 2007-10-18 | 2009-04-18 | ||
| 8.04 LTS | Hardy Heron | 2008-04-24 | 2011-05-12 | 2013-05-19 | |
| 8.10 | Intrepid Ibex | 2008-10-30 | 2010-04-30 | ||
| 9.04 | Jaunty Jackalope | 2009-04-23 | 2010-10-23 | ||
| 9.10 | Karmic Koala | 2009-10-29 | 2011-04-30 | ||
| 10.04 LTS | Lucid Lynx | 2010-04-29 | 2013-05-09 | 2015-04-30 | |
| 10.10 | Maverick Meerkat | 2010-10-10 | 2012-04-10 | ||
| 11.04 | Natty Narwhal | 2011-04-28 | 2012-10-28 | ||
| 11.10 | Oneiric Ocelot | 2011-10-13 | 2013-05-09 | ||
| 12.04 LTS | Precise Pangolin | 2012-04-26 | 2017-04-28 | 2019-04 | |
| 12.10 | Quantal Quetzal | 2012-10-18 | 2014-05-06 | - | |
| 13.04 | Raring Ringtail | 2013-04-25 | 2014-01-27 | ||
| 13.10 | Saucy Salamander | 2013-10-17 | 2014-07-17 | ||
| 14.04 LTS | Trusty Tahr | 2014-04-17 | 2019-04-25 | 2026-04 | |
| 14.10 | Utopic Unicorn | 2014-10-16 | 2015-07-23 | - | |
| 16.04 LTS | Xenial Xerus | 2016-04-21 | 2021-04 | 2028-04 | |
| 17.04 | Zesty Zapus | 2017-04-13 | 2018-01-13 | - | |
| 17.10 | Artful Aardvark | 2017-10-19 | 2018-07-19 | ||
| 18.04 LTS | Bionic Beaver | 2018-04-26 | 2023-05-31 | 2030-04 | |
| 18.10 | Cosmic Cuttlefish | 2018-10-18 | 2019-07-18 | - | |
| 19.04 | Disco Dingo | 2019-04-18 | 2020-01-23 | ||
| 19.10 | Eoan Ermine | 2019-10-17 | 2020-07-17 | ||
| 20.04 LTS | Focal Fossa | 2020-04-23 | 2025-04 | 2032-04 | |
| 20.10 | Groovy Gorilla | 2020-10-22 | 2021-07-22 | - | |
| 21.04 | Hirsute Hippo | 2021-04-22 | 2022-01-22 | ||
| 21.10 | Impish Indri | 2021-10-14 | 2022-07-14 | ||
| 22.04 LTS | Jammy Jellyfish | 2022-04-21 | 2027-04 | 2034-04 | |
| 22.10 | Kinetic Kudu | 2022-10-20 | 2023-07-23 | ||
| 23.04 | Lunar Lobster | 2023-04-20 | 2024-01-25 | ||
| 23.10 | Mantic Minotaur | 2023-10-12 | 2024-07-11 | ||
| 24.04 LTS | Noble Numbat | 2024-04-25 | 2029-04 | 2036-04 | |
| 24.10 | Oracular Oriole | 2024-10-10 | 2025-01 | ||
| 25.04 | Plucky Puffin | 2025-04-17 | 2026-01 | ||
| สี | ความหมาย | ||||
| แดง | เวอร์ชันเก่าที่ไม่มีการสนับสนุนแล้ว | ||||
| เหลือง | เวอร์ชันเก่าที่ยังมีการสนับสนุน | ||||
| เขียว | เวอร์ชันล่าสุด | ||||
| ฟ้า | เวอร์ชันในอนาคต | ||||
การเปิดตัวทุกเวอร์ชันจะออกช้ากว่า GNOME ประมาณ 1 เดือน, และออกตามหลัง 1 เดือน เมื่อ X.org ออกเวอร์ชันใหม่ ดังนั้นทุก ๆ การเปิดตัวของ Ubuntu จะประกอบด้วยเวอร์ชันใหม่ของทั้ง GNOME และ X
Ubuntu เวอร์ชันปกติจะได้รับการสนับสนุนเป็นเวลา 9 เดือน ส่วนเวอร์ชันที่มีการติดป้ายชื่อ Long Term Support (LTS) จะได้รับการสนับสนุนและการปรับปรุงเป็นเวลา 5 ปี และจะได้รับแพทช์รักษาความปลอดภัยเพิ่มอีก 5 ปี (รวมเป็น 10 ปี) ด้วย Extended Security Maintenance (ESM) ในบริการ Ubuntu Adventage[5]
การนำเอาซอฟต์แวร์ที่มีลิขสิทธิ์มาใช้
[แก้]Ubuntu มีการรับรองระบบเพื่ออยู่ในสมาคม Third party software Ubuntu ได้รับรองการเป็นเจ้าของซอฟต์แวร์ที่ทำงานได้ใน Ubuntu อย่างไรก็ตามหลายโปรแกรมที่ผู้ใช้คุ้นเคยของระบบปฏิบัติการที่ไม่ฟรี เช่น Microsoft Windows นั้นเข้ากันไม่ได้และไม่ได้ถูกรับรองจาก Ubuntu แต่ซอฟต์แวร์ที่มีลิขสิทธิ์บางตัวนั้นไม่ได้กำหนดในเรื่องการแจกจ่ายก็ได้มีการรวมเข้าไปเป็นส่วนหนึ่งของ Ubuntu เช่นกัน
ซอฟต์แวร์บางตัวที่ไม่ได้รวมอยู่ด้วยใน Ubuntu :
- ซอฟต์แวร์ที่เปิดการทำงาน region-locked และวิดีโอ DVDs, ทั้งสองน่าจะได้รับอนุญาตให้ใช้งาน จึงใช้ library ถอดรหัส DVD ของ Libdvdcss ซึ่งเป็น open-source ซึ่งเป็นประโยชน์มากสำหรับ Ubuntu และ Medibuntu
- ปลั๊กอินของเว็บเบราว์เซอร์บางตัวก็มีเจ้าของลิขสิทธิ์ อย่างเช่น Adobe's (เดิมทีคือ Macromedia's) Shockwave (ที่ไม่ใช่เวอร์ชันของ Linux) และ Flash
การติดตั้ง
[แก้]ความต้องการระบบ
[แก้]Ubuntu สนับสนุนสถาปัตยกรรม x86_64 และ ARM64[6]
รุ่นสำหรับเซิร์ฟเวอร์
[แก้]ระบบขั้นต่ำที่แนะนำที่ได้ประสิทธิภาพที่สุดดังนี้:[7]
- ไมโครโปรเซสเซอร์ 1 GHz สถาปัตยกรรม amd64, arm64, ppc64el, s390x
- หน่วยความจำหลัก 1 GB
- พื้นที่ Harddisk 2.5 GB
- การ์ดแสดงผลได้ที่ความละเอียด 640×480 pixel
- ไดรฟ์ CD-ROM
รุ่นสำหรับคอมพิวเตอร์แบบตั้งโต๊ะ
[แก้]สำหรับรุ่นที่ใช้กับเครื่องเดสก์ท็อปนั้นมีการแนะนำระบบขั้นต่ำที่ได้ประสิทธิภาพที่สุดดังนี้:
- ไมโครโปรเซสเซอร์ 2 GHz 2 คอร์ สถาปัตยกรรม amd64
- หน่วยความจำหลัก 4 GB
- พื้นที่ Harddisk 25 GB
- การ์ดแสดงผลความละเอียด 1024×768 pixel
- หน่วยความจำในการ์ดแสดงผล 256 MB
- ไดรฟ์ CD/DVD หรือพอร์ต USB สำหรับการติดตั้ง
- การ์ดเชื่อมต่อกับระบบเน็ตเวิร์ก
สำหรับคอมพิวเตอร์รุ่นเก่าที่ไม่ได้อยู่ในระบบที่แนะนำก็ยังมี Xubuntu และ Lubuntu ซึ่งมีการแนะนำระบบขั้นต่ำดังนี้:
- ไมโครโปรเซสเซอร์ 1 GHz 64 บิต
- หน่วยความจำหลัก 512 MB
- การ์ดแสดงผลความละเอียด 800×600 pixel
- พื้นที่ Harddisk 5 GB
อ้างอิง
[แก้]- ↑ "Installation". Ubuntu Server Documentation. Canonical Ltd. 2020. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 29 November 2021. สืบค้นเมื่อ 1 January 2022.
Ubuntu 20.04 Server Edition [...] supports four 64-bit architectures: amd64, arm64, ppc64el, s390x
- ↑ "Supported platforms". Ubuntu Core Documentation. Canonical Ltd. 2020. สืบค้นเมื่อ 1 January 2022.
- ↑ "Releases - Ubuntu Wiki". Ubuntu. สืบค้นเมื่อ 26 November 2020.
- ↑ "Statement on 32-bit i386 packages for Ubuntu 19.10 and 20.04 LTS". Ubuntu (ภาษาอังกฤษ). เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 9 October 2019. สืบค้นเมื่อ 2022-10-29.
- ↑ Extended Security Maintenance (ESM)
- ↑ ความต้องการระบบขั้นต่ำของ Ubuntu (ภาษาอังกฤษ)
- ↑ ความต้องการระบบขั้นต่ำของ Ubuntu Server (ภาษาอังกฤษ)
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]- เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของ Ubuntu (อังกฤษ)
ระบบยูนิกซ์และเสมือนยูนิกซ์ (รวมทั้งระบบปฏิบัติการ, โปรแกรมประยุกต์ และระบบอื่น ๆ ที่ทำหน้าที่คล้ายกัน) | |||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| เบิร์กลีย์ซอฟต์แวร์ ดิสทริบิวชัน (BSD) | |||||||||||||||||||||||||||||||
| การแจกจ่ายลินุกซ์ |
| ||||||||||||||||||||||||||||||
| บทความอื่น ๆ ที่ เกี่ยวข้องกับลินุกซ์ | |||||||||||||||||||||||||||||||
| ยูนิกซ์ซิสเต็มไฟฟ์ | |||||||||||||||||||||||||||||||
| สิ่งอื่นที่ไม่เป็น ระบบปฏิบัติการ ในตัวมันเอง (แต่ก็ทำหน้าที่ คล้ายกับยูนิกซ์) | |||||||||||||||||||||||||||||||
| อื่น ๆ |
| ||||||||||||||||||||||||||||||
