ภาษีมูลค่าเพิ่ม

ภาษีมูลค่าเพิ่ม (อังกฤษ: value-added tax หรือ VAT) หรือที่เรียกกันทั่วไปว่า แวต เป็นภาษีทางอ้อมประเภทหนึ่งที่เรียกเก็บจากบุคคลที่ซื้อสินค้าหรือรับบริการ โดยจัดเก็บเฉพาะจากมูลค่าส่วนที่เพิ่มขึ้นในแต่ละขั้นผลิต การจำหน่ายหรือการให้บริการ ตัวอย่างเช่น สมมติว่าอัตราภาษีมูลค่าเพิ่มเป็นร้อยละ 10 ซื้อวัตถุดิบ วัสดุอุปกรณ์มา 100 บาท และมีภาษีซื้อ 10 บาท เมื่อผลิตเป็นสินค้าขายในราคา 150 บาท ตอนขายไปจะต้องคิดภาษีขาย 15 บาท ดังนี้ ก็จะเสียภาษีมูลค่าเพิ่มเฉพาะผลต่างจำนวน 15-10 = 5 บาท เท่านั้น ถ้าการซื้อ และขายเกิดขึ้นภายในรอบการจ่ายภาษีเดียวกัน.

ในประเทศไทยได้กำหนดอัตราภาษีมูลค่าเพิ่มไว้ที่ 10% แต่ทั้งนี้ ตั้งแต่ พ.ศ. 2540 เป็นต้นมา คณะรัฐมนตรีจะออกพระราชกฤษฎีกาลดภาษีมูลค่าเพิ่มเหลือ 7% เป็นประจำทุกปี โดยที่ ภาษีมูลค่าเพิ่ม 1 ใน 9 ที่เก็บได้ จะถูกโอนให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และที่เหลืออีก 8 ส่วนจะถูกโอนให้แก่รัฐบาลกลาง

ประเทศไทย

ในวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2535 ประเทศไทยได้เริ่มมีการจัดเก็บภาษีมูลค่าเพิ่มเป็นครั้งแรก จากการที่เศรษฐกิจของประเทศไทยขยายตัวอย่างรวดเร็ว ในขณะที่มีการกล่าวถึงความไม่เหมาะสมของโครงสร้างภาษีการค้าต่อเศรษฐกิจของประเทศ อันได้แก่ความซ้ำซ้อนของระบบภาษีการค้าที่เป็นอยู่ และความหลากหลายของโครงสร้างอัตราภาษีนอกจากความบกพร่องของระบบภาษีการค้า ความต้องการเปลี่ยนแปลงระบบภาษีของทางการยังสืบเนื่องมาจากเหตุผลทางด้านภาษีอากรอีกด้วย กล่าวคือ ความสามารถในการหารายได้ของรัฐผ่านเครื่องมือทางภาษีการค้าและภาษีศุลกากรได้ลดน้อยลงเป็นลำดับ

ด้วยเหตุผลดังกล่าว กระทรวงการคลัง จึงได้เสนอพิจารณายกเลิกภาษีการค้า และนำภาษีมูลค่าเพิ่มมาใช้แทน โดยภาษีมูลค่าเพิ่มดังกล่าวจะมีอัตราเดียวที่ใช้กับสินค้าและบริการทุกชนิด สำหรับสินค้าใดที่มีเหตุผลทางเศรษฐกิจที่จะเก็บสูงกว่าอัตราภาษีมูลค่าเพิ่ม ให้เก็บภาษีสรรพสามิตเพิ่มเติมจากภาษีมูลค่าเพิ่ม

อัตราภาษีมูลค่าเพิ่มในประเทศต่างๆ

ประเทศนอกสหภาพยุโรป

ประเทศ	อัตรา
ประเทศ	ตามรัฐบัญญัติ	บังคับเก็บจริง
อาร์เจนตินา	21%	0.6%
ออสเตรเลีย	10%
บอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา	17%
บัลแกเรีย^[1]	20%	9%
แคนาดา	7% - 15% ร้านอาหาร เริ่ม 15%-25%	7%-25%
ชิลี	19%
สาธารณรัฐประชาชนจีน	17%	6% หรือ 3%
โครเอเชีย	22%	0%
สาธารณรัฐโดมินิกัน	6%	12% หรือ 0%
เอกวาดอร์	11%
ไอซ์แลนด์	24.5%	14%
อินเดีย	12.5%	4%, 1%, หรือ 0%
อิสราเอล	16.5%
ญี่ปุ่น	8%
มาเลเซีย	5%
เม็กซิโก	15%	0%
นิวซีแลนด์	12.5%
นอร์เวย์	25%	14% หรือ 8%^[1]
ฟิลิปปินส์	10%
โรมาเนีย^[1]	24%	9%
รัสเซีย	18%	10% หรือ 0%
เซอร์เบีย	18%	8% หรือ 0%
สิงคโปร์	9%
แอฟริกาใต้	14%	7% หรือ 4%
เกาหลีใต้	10%
ศรีลังกา	15%
สวิตเซอร์แลนด์^[1]	7.7% หรือ 3.7% หรือ 2.5%	7.7% หรือ 3.7% หรือ 2.5%
ไทย	10%	7%
ตุรกี	18%	8% หรือ 1%
ยูเครน	20%	0%
เวเนซุเอลา	16%	8%

ประเทศในสหภาพยุโรป

ประเทศ	อัตรา
ประเทศ	ตามรัฐบัญญัติ	บังคับเก็บจริง
ออสเตรีย	20%	12% หรือ 10%
เบลเยียม	21%	12% หรือ 6%
ไซปรัส	15%	5%
เช็กเกีย^[1]	20%	10%
เดนมาร์ก	25%
เอสโตเนีย^[1]	20%	9%
ฟินแลนด์^[1]	23%	13% หรือ 9%
ฝรั่งเศส	19.6%	5.5% หรือ 2.1%
เยอรมนี	19%	7%
กรีซ^[1]	23%	13% หรือ 6.5%
ฮังการี^[1]	20%	18% หรือ 5%
ไอร์แลนด์	21%	13.5% หรือ 4.8%
อิตาลี	20%	10%, 6%, หรือ 4%
ลัตเวีย^[1]	22%	12% หรือ 0%
ลิทัวเนีย^[1]	21%	9% หรือ 5%
ลักเซมเบิร์ก	15%	12%, 9%, 6%, หรือ 3%
มอลตา	18%	5%
เนเธอร์แลนด์	19%	6%
โปรตุเกส^[1]	23%	13% หรือ 6%
โปแลนด์^[1]	23%	8% หรือ 5%
สโลวาเกีย^[1]	20%	10%
สโลวีเนีย	20%	8.5%
สเปน^[1]	18%	8% หรือ 4%
สวีเดน	25%	12% หรือ 6%
สหราชอาณาจักร^[1]	20%	5%