พระฤษภนาถ

พระฤษภนาถ
ตีรถังกร
ชื่ออื่น	อาทินาถ, อาทิศไชนะ (Adish Jina), อาทิบุรุษ (Adi Purush), อิกศวากุ
สืบทอดตำแหน่งโดย	พระอชิตนาถ
สัญลักษณ์	กระทิง
ความสูง	800 ศอก (ประมาณ 365 เมตร)
อายุขัย	8,400,000 ปูรวะ (ประมาณ 592.704 × 1018 ปี)
ต้นไม้	ต้นบันยัน
สีกาย	ทอง
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	อโยธยา
เสียชีวิต	เขาไกรลาศ
คู่ครอง	พระนางสุนันทา และ พระนางสุมังคลา
บุตร - ธิดา	บุตร 100 คน (รวมถึงพระเจ้าภรตจักรพรรดิและพระพาหุพลี) ธิดา 2 คน (คือ สุนทรี และ พราหมี)
บิดา-มารดา	พระเจ้านาภิ (บิดา) พระนางมรุเทวี (มารดา)

พระฤษภเทพ (สันสกฤต: ऋषभदेव) หรือ พระฤษภนาถ (สันสกฤต: ऋषभनाथ) เป็นตีรถังกร (ศาสดา) องค์แรกของศาสนาเชน ในบรรดาตีรถังกรทั้ง 24 องค์ของจักรวาลปัจจุบัน เชื่อกันว่าพระองค์มีชีวิตอยู่เมื่อนับหลายล้านล้านล้านปีก่อน (billions of billions) อีกพระนามของพระองค์คือ อาทินาถ (ที่พึ่งองค์แรก) หรือ อาทีศวร (พระอิศวรองค์แรก) ยุคาทิเทพ (เทพองค์แรกของยุค) ประถมราชา (ราชาองค์แรก) และ เนเภยะ อันแปลว่า บุตรของพระเจ้านาภิ พระองค์เป็นหนึ่งในสี่ตีรถังกรที่ได้รับการเคารพสูงสุดในศาสนาเชน ได้แก่ พระฤษภนาถ, พระมหาวีระ, พระปารศวนาถ และ พระเนมินาถ

ตามเอกสารของเชนเล่าว่า พระฤษภนาถเป็นพระราชโอรสของพระเจ้านาภิและพระนางมรุเทวีแห่งกรุงอโยธยาหรือเมืองวินิตาทางตอนเหนือของอินเดีย ต่อมาอภิเษกสมรสกับพระมเหสีสองพระองค์คือพระนางสุนันทาและพระนางสุมังคลา มีบุตรกับพระนางสุมังคลาด้วยกัน 99 พระองค์ หนึ่งในนั้นคือพระเจ้าจักรพรรดิองค์แรกคือพระเจ้าภรตจักรพรรดิ และพระราชธิดาหนึ่งพระองค์นามว่าพราหมี และมีบุตรกับพระนางสุนันทาได้แก่พระพาหุพลีพระราชโอรสพระองค์แรก และสุนทรี (Sundari) หลังการเสียชีวิตของนางนิลันชนา (Nilanjana) หนึ่งในนางรำ พระองค์ได้รู้แจ้งถึงธรรมชาติในความเป็นไปของโลก และเกิดประสงค์จะสละราชสมบัติออกผนวช

หลังสละราชสมบัติและออกบวช พระฤษภนาถได้ออกเร่ร่อนโดยปราศจากอาหารเป็นเวลาหนึ่งปีเต็ม ในวันที่พระองค์ได้รับอาหารเป็นวันแรกในรอบปีนั้น ศาสนิกชนฉลองกันเป็นวัน Akshaya Tritiya จากนั้นจึงเข้าสู่โมกษะตามคติเชน บนเขาไกรลาศ (Kailash) คัมภีร์เล่มอาทิปุราณะ (Adi Purana) ของไชนเสนา (Jinasena) คือเอกสารที่บันทึกประวัติชีวิตของพระองค์ การสร้างรูปเคารพและประติมาณวิทยาของพระงอค์ประกอบด้วยรูปเคารพขนาดมหึมา เช่น เทวรูปแห่งอสิงหา และเทวรูปต่าง ๆ ใน เขาโคปชาล (Gopachal hill) สัญลักษณ์ประจำพระองค์คือกระทิง, ต้น Nyagrodha, โคมุขยักษา (Gomukha Yaksha - ยักษ์ที่มีหน้าเป็นกระทิง) และจักเรศวารียักษี (Chakreshvari Yakshi)

อ้างอิง

• Ādīśvara-caritra, book 1 of the Trishashti Shalaka Purusha Caritra, 1931
• Rishabhanatha, in Encyclopaedia Britannica, Editors of the Encyclopaedia Britannica, 2010
• Students' Britannica India, vol. 1–5, Popular Prakashan, 2000, ISBN 0-85229-760-2
• Bhattacharyya, Pranab Kumar (1977), Historical geography of Madhya Pradesh from early records, Motilal Banarsidass, ISBN 0-8426-9091-3
• Bloomfield, Maurice (1906), A Vedic Concordance: Being an Alphabetic Index to Every Line of Every Stanza of the Published Vedic Literature and to the Liturgical Formulas Thereof, Harvard University Press
• Cort, John E. (2010), Framing the Jina: Narratives of Icons and Idols in Jain History, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-538502-1
• Dalal, Roshen (2010), Hinduism: An Alphabetical Guide, Penguin Books, ISBN 978-0-14-341421-6
• Dalal, Roshen (2010), The Religions of India: A Concise Guide to Nine Major Faiths, Penguin books, ISBN 978-0-14-341517-6
• Doniger, Wendy, บ.ก. (1999), Encyclopedia of World Religions, Merriam-Webster, ISBN 0-87779-044-2
• Dundas, Paul (2002) [1992], The Jains (Second ed.), Routledge, ISBN 0-415-26605-X
• Gupta, Gyan Swarup (1999), India: From Indus Valley Civilisation to Mauryas, Concept Publishing Company, ISBN 978-81-7022-763-2
• Hudson, D Dennis (2008), The Body of God: An Emperor's Palace for Krishna in Eighth-Century Kanchipuram, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-970902-1
• Jacobi, Hermann (1968), Jaina Sutras, Motilal Banarsidass
• Jain, Babu Kamtaprasad (2013), Digambaratva aur Digambar muni, Bharatiya Jnanpith, ISBN 81-263-5122-5
• Jain, Champat Rai (1929), Risabha Deva – The Founder of Jainism, Allahabad: The Indian Press Limited, บทความนี้รวมเอาเนื้อความจากแหล่งอ้างอิงนี้ ซึ่งเป็นสาธารณสมบัติ
• Jain, Jyotindra; Fischer, Eberhard (1978), Jaina iconography, ISBN 90-04-05260-7{{citation}}: CS1 maint: ref duplicates default (ลิงก์)
• Jain, Kailash Chand (1991), Lord Mahavira and his times, Motilal Banarsidass, ISBN 978-81-208-0805-8
• Jain, Vijay K. (2015), Acarya Samantabhadra's Svayambhustotra: Adoration of The Twenty-four Tirthankara, Vikalp Printers, ISBN 978-81-903639-7-6, บทความนี้รวมเอาเนื้อความจากแหล่งอ้างอิงนี้ ซึ่งเป็นสาธารณสมบัติ
• Jaini, Padmanabh S. (1998) [1979], The Jaina Path of Purification, Delhi: Motilal Banarsidass, ISBN 81-208-1578-5
• Jaini, Padmanabh S. (2000), Collected Papers on Jaina Studies, Motilal Banarsidass, ISBN 81-208-1691-9
• Jestice, Phyllis G. (2004), Holy People of the World: A Cross-cultural Encyclopedia, ABC-CLIO, ISBN 978-1-57607-355-1
• Krishna, Nanditha; Amirthalingam, M. (2014) [2013], Sacred Plants of India, Penguin Books, ISBN 978-93-5118-691-5
• Prioreschi, Plinio (1996), A History of Medicine: Primitive and ancient medicine, Horatius, ISBN 978-1-888456-01-1
• Radhakrishnan, S. (1923), Indian Philosophy, The Macmillan Company
• Rao, Raghunadha (1989), Indian Heritage and Culture, ISBN 978-81-207-0930-0
• Salomon, Richard (1998), Indian Epigraphy: A Guide to the Study of Inscriptions in Sanskrit, Prakrit, and the other Indo-Aryan Languages, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-535666-3
• Sangave, Dr. Vilas Adinath (2001), Facets of Jainology: Selected Research Papers on Jain Society, Religion, and Culture, Mumbai: Popular prakashan, ISBN 81-7154-839-3
• Saraswati, Dayanand (1908), An English translation of Satyarth Prakash (Reprinted in 1970)
• Sengupta, R (1996), Explorations in Art and Archaeology of South Asia, Directorate of Archaeology and Museums, Government of West Bengal
• Shah, Natubhai (2004) [First published in 1998], Jainism: The World of Conquerors, vol. I, Motilal Banarsidass, ISBN 81-208-1938-1
• Shah, Umakant P. (1987), Jaina-rūpa-maṇḍana: Jaina iconography, Abhinav Publications, ISBN 81-7017-208-X
• Singh, Upinder (2016), A History of Ancient and Early Medieval India: From the Stone Age to the 12th Century, Pearson Education, ISBN 978-93-325-6996-6
• Tandon, Om Prakash (2002) [1968], Jaina Shrines in India (1 ed.), New Delhi: Publications Division, Ministry of Information and Broadcasting, Government of India, ISBN 81-230-1013-3
• Titze, Kurt (1998), Jainism: A Pictorial Guide to the Religion of Non-Violence, Motilal Banarsidass, ISBN 978-81-208-1534-6
• Varadpande, Manohar Laxman (1983), Religion and Theatre, Abhinav Publications, ISBN 978-0-391-02794-7
• von Glasenapp, Helmuth (1925), Jainism: An Indian Religion of Salvation, Delhi: Motilal Banarsidass (Reprinted 1999), ISBN 81-208-1376-6
• Wiley, Kristi L. (2004), Historical Dictionary of Jainism, Scarecrow Press, ISBN 978-0-8108-6558-7
• Zimmer, Heinrich (1953) [April 1952], Joseph Campbell (บ.ก.), Philosophies Of India, London, E.C. 4: Routledge & Kegan Paul Ltd, ISBN 978-81-208-0739-6, บทความนี้รวมเอาเนื้อความจากแหล่งอ้างอิงนี้ ซึ่งเป็นสาธารณสมบัติ{{citation}}: CS1 maint: location (ลิงก์)