พระมเหสีจิตรวดี

พระมเหสีจิตรวดี
พระมเหสีขวา
พระสวามี	สมเด็จพระไชยราชาธิราช
พระบุตร	พระเฑียร พระไชย
ราชวงศ์	สุพรรณภูมิ (เสกสมรส)

คำให้การชาวกรุงเก่า ระบุว่า พระมเหสีจิตรวดี เป็นพระมเหสีในสมเด็จพระไชยราชาธิราช ดังความว่า "พระปรเมศวรพระองค์มีพระมเหสีสององค์ พระมเหสีขวามีพระนามว่า จิตรวดี พระมเหสีซ้ายมีพระนามว่า ศรีสุดาจันทร์ พระมเหสีขวามีพระราชโอรสสองพระองค์ พระราชโอรสองค์ใหญ่ทรงพระนามว่าพระเฑียร พระราชโอรสองค์น้อยทรงพระนามว่าพระไชย พระองค์ทรงพระกรุณาแก่พระมเหสีสองพระองค์นี้ยิ่งนัก แต่พระองค์โปรดศรีสุดาจันทร์พระมเหสีฝ่ายซ้ายยิ่งกว่าพระมเหสีฝ่ายขวา มีรับสั่งให้พระมเหสีฝ่ายซ้ายศรีสุดาจันทร์เฝ้าอยู่ข้างพระที่มิได้ขาด ราชการในฝ่ายหน้าฝ่ายในต่าง ๆ ถ้าศรีสุดาจันทร์มเหสีซ้ายเพ็ดทูลคัดง้างอย่างไรแล้ว ก็ทรงเชื่อฟังทั้งสิ้น"

ข้อความนี้ขัดกับหลักฐานส่วนใหญ่ที่ระบุว่า สมเด็จพระไชยราชาธิราชมีแต่สนมเอกคือท้าวศรีสุดาจันทร์ และท้าวศรีสุดาจันทร์มีพระโอรสด้วยสมเด็จพระไชยราชาธิราชสองพระองค์ คือ สมเด็จพระยอดฟ้ากับพระศรีศิลป์ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพสันนิษฐานว่า "สมเด็จพระไชยราชาธิราชจะมีพระมเหสีหรือไม่ไม่ปรากฏ แต่ถ้ามีก็ไม่มีพระราชโอรสกับพระมเหสี และบางทีพระมเหสีจะทิวงคตเสียก่อนสมเด็จพระไชยราชาธิราช จึงปรากฏแต่ว่า มีลูกเธอเกิดด้วยท้าวศรีสุดาจันทร์ พระสนมเอกอันมีบรรดาศักดิ์เป็นแม่ยั่วเมืองตามกฎมนเทียรบาล"

ในวัฒนธรรมสมัยนิยม

มีนักแสดงผู้รับบท พระมเหสีจิตรวดี ได้แก่

• สินจัย เปล่งพานิช ในภาพยนตร์เรื่อง สุริโยไท (2544)
• ปานวาด เหมมณี ในละครเรื่อง แม่หยัว (2567)