บัลปาราอิโซ

บัลปาราอิโซ Valparaíso
จากบนลงล่าง ซ้ายไปขวา: อ่าวบัลปาราอิโซที่ Viña del Mar; ท่าเรือและโซนที่อยู่อาศัยจากเนิน Artillería; ลิฟต์ Lecheros, อาคาร Armada de Chile; สำนักงานใหญ่ท้องถิ่น DUOC UC; La Sebastiana โดย Pablo Neruda, Monument to the Heroes of Iquique ที่ Plaza Sotomayor; หน้าอาคารสีสัน; อาคาร El Mercurio ที่บัลปาราอิโซ; สถานี Portales ในสถานีรถไฟใต้ดินบัลปาราอิโซ
ธง ตราอาร์ม บัลปาราอิโซ ที่ตั้งในประเทศชิลี
สมญา:  เพชรแห่งแปซิฟิก, Valpo
พิกัด (city): 33°03′S 71°37′W
ประเทศ	ชิลี
แคว้น	บัลปาราอิโซ
จังหวัด	บัลปาราอิโซ
ก่อตั้ง	ค.ศ. 1536
เมืองหลัก	บัลปาราอิโซ
การปกครอง
• ประเภท	เทศบาล
• นายกเทศมนตรี	Jorge Sharp (อิสระ)
พื้นที่
• ตัวเมือง	401.6 ตร.กม. (155.1 ตร.ไมล์)
ความสูง	10 เมตร (30 ฟุต)
ประชากร  (สำมะโน ค.ศ. 2012)
• ตัวเมือง	284,630 คน
• ความหนาแน่น	710 คน/ตร.กม. (1,800 คน/ตร.ไมล์)
• เขตเมือง	275,141 คน
• รวมปริมณฑล	930,220 คน
• ชนบท	841
เขตเวลา	UTC−4 (CLT)
• ฤดูร้อน (เวลาออมแสง)	UTC−3 (CLST)
รหัสพื้นที่	(ประเทศ) 56 + (เมือง) 32
ภูมิอากาศ	Csb
เว็บไซต์	www.municipalidaddevalparaiso.cl (ในภาษาสเปน)

ย่านประวัติศาสตร์ ของเมืองท่าบัลปาราอิโซ *
แหล่งมรดกโลกโดยยูเนสโก
ที่พักอาศัยที่สร้างบนหน้าผาและหันหน้าไปทางท่าเรือ
พิกัด	33°02′19.2″S 71°37′44.4″W
ประเทศ	ชิลี
ภูมิภาค **	ลาตินอเมริกาและแคริบเบียน
ประเภท	มรดกทางวัฒนธรรม
เกณฑ์พิจารณา	(iii)
อ้างอิง	959
ประวัติการขึ้นทะเบียน
ขึ้นทะเบียน	2003 (คณะกรรมการสมัยที่ 27)
* ชื่อตามที่ได้ขึ้นทะเบียนในบัญชีแหล่งมรดกโลก ** ภูมิภาคที่จัดแบ่งโดยยูเนสโก

บัลปาราอิโซ (สเปน: Valparaíso, "หุบเขาสวรรค์") เป็นหนึ่งในเมืองท่าที่สำคัญที่สุดและศูนย์กลางวัฒนธรรมที่เริ่มมีชีวิตชีวาขึ้นเรื่อย ๆ ของประเทศชิลี ตั้งอยู่ทางตอนกลางของประเทศ เป็นเมืองหลักของแคว้นบัลปาราอิโซ โดยในขณะที่ซานเตียโกเป็นเมืองหลวงของประเทศนั้น บัลปาราอิโซก็มีความสำคัญในฐานะเป็นที่ตั้งรัฐสภา ซึ่งเมืองนี้ก็เช่นเดียวกับเมืองอื่น ๆ ในชิลีที่มีความเสี่ยงสูงต่อการเกิดแผ่นดินไหว แผ่นดินไหวครั้งใหญ่เกิดขึ้นล่าสุดในปี ค.ศ. 1906 ได้ทำลายตัวเมืองและคร่าชีวิตผู้คนไปกว่า 20,000 ราย

ในปี ค.ศ. 2003 รัฐสภาชิลีได้มีมติประกาศให้บัลปาราอิโซเป็น "เมืองหลวงทางวัฒนธรรมของชิลี" และเป็นที่ตั้งของสำนักงานกระทรวงวัฒนธรรมแห่งใหม่ของประเทศ แม้ว่าจริง ๆ แล้วเมืองนี้จะเป็นเพียงเมืองใหญ่เป็นอันดับที่ 6 ของประเทศ โดยมีจำนวนประชากร 263,499 คน แต่เมื่อรวมกับพื้นที่ปริมณฑล (เช่นเมืองพักตากอากาศบิญญาเดลมาร์) แล้ว เขตมหานครกรันบัลปาราอิโซ (Gran Valparaíso) จะใหญ่เป็นอันดับที่ 3 ของประเทศ (จำนวนประชากร 803,683 คน)

บัลปาราอิโซตั้งอยู่ทางตอนกลางของชิลี ห่างจากกรุงซานเตียโกไปทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือประมาณ 120 กิโลเมตร การเดินทางระหว่างสองเมืองนี้ใช้เวลาประมาณ 70 นาที เมืองนี้ยังเป็นศูนย์กลางการศึกษาของประเทศอีกด้วย เนื่องจากมีมหาวิทยาลัยตั้งอยู่ถึง 9 แห่ง รายได้หลักของเมืองมาจากอุตสาหกรรมการท่องเที่ยว วัฒนธรรม และการขนส่ง ท่าเรือของเมืองยังเป็นศูนย์กลางการเดินเรือบรรทุกขนส่งสินค้า และส่งออกไวน์ ทองแดง และผลไม้สด

บัลปาราอิโซมีบทบาทสำคัญทางภูมิศาสตร์การเมืองในครึ่งหลังของคริสต์ศตวรรษที่ 19 โดยเป็นที่พักกลางทางของเรือที่เดินทางระหว่างมหาสมุทรแปซิฟิกกับมหาสมุทรแอตแลนติกผ่านทางช่องแคบมาเจลลัน ชาวยุโรปได้อพยพเข้ามาอย่างมาก บัลปาราอิโซในขณะนั้นได้รับการขนานนามจากกะลาสีจากชาติต่าง ๆ ว่าเป็น "แซนแฟรนซิสโกน้อย" หรือ "อัญมณีแห่งแปซิฟิก" ซึ่งช่วงนี้เองที่ถือเป็นยุคทองของเมือง โดยตัวอย่างที่แสดงถึงความรุ่งเรืองของเมืองนี้ ได้แก่ ตลาดหุ้นที่เก่าแก่ที่สุดในภูมิภาคลาตินอเมริกา ห้องสมุดประชาชนแห่งแรกของชิลี และหนังสือพิมพ์ภาษาสเปน (ซึ่งพิมพ์ต่อเนื่องกัน) ที่เก่าแก่ที่สุดในโลก เป็นต้น จนกระทั่งการเปิดใช้คลองปานามาและความซบเซาของการเดินเรือได้ทำให้ความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจของเมืองชะงักลง

เมืองพี่น้อง

บัลปาราอิโซเป็นเมืองพี่น้องกับเมืองดังนี้:

• บาดาโลนา, ประเทศสเปน
• บาร์เซโลนา, ประเทศสเปน
• Bat Yam, ประเทศอิสราเอล
• ปูซาน, ประเทศเกาหลีใต้
• กายาโอ, ประเทศเปรู
• กอร์โดบา, ประเทศอาร์เจนตินา
• กว่างโจว, ประเทศจีน
• อาบานา, ประเทศคิวบา
• ลองบีช, สหรัฐ
• มะละกา, ประเทศสมาเลเซีย
• มันซานิโย, ประเทศเม็กซิโก
• เมเดยิน, ประเทศโคลัมเบีย
• โนโวรอสซีสค์, ประเทศรัสเซีย
• โอบิเอโด, ประเทศสเปน
• โรซาริโอ, ประเทศอาร์เจนตินา
• ซัลวาดอร์, ประเทศบราซิล
• ซานตาเฟ, ประเทศสเปน
• เซี่ยงไฮ้, ประเทศจีน
• เบรากรุซ, ประเทศเม็กซิโก

คู่ค้า

บัลปาราอิโซเป็นเมืองคู่ค้ากับเมืองดังนี้:

• บาเซิล, ประเทศสวิตเซอร์แลนด์
• ออแดซา, ประเทศยูเครน
• ซานฟรานซิสโก, สหรัฐ

ระเบียงภาพ

• 
  บัลปาราอิโซ
• 
  บัลปาราอิโซยามค่ำคืน
• 
  บ้านเรือนในบัลปาราอิโซ
• 
  รถไฟฟ้า
• 
  แมคโดนัลด์ในบัลปาราอิโซ
• 
  บัลปาราอิโซในปี ค.ศ. 1906
• 
  มหาวิทยาลัยคาทอลิก
• 
  มหาวิทยาลัยเทคนิคเฟเดริโก ซานตามาริอา
• 
  ทิวทัศน์ของเมือง มองจากลาเซบัสเตียนา
• 
  รถไฟใต้ตินของบัลปาราอิโซ
• 
  ตึกในบัลปาราอิโซ

แหล่งข้อมูลอื่น

• Municipality of Valparaíso (ในภาษาสเปน)
• El Mercurio de Valparaíso—Main newspaper (ในภาษาสเปน)
• The Concepcion and Alegre historical district เก็บถาวร 2011-08-13 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน

เมืองที่ใหญ่ที่สุดในชิลี 2012 pre-Census[1]
	อันดับ	ชื่อ	แคว้น	ประชากร
ซันติอาโก กอนเซปซิออน	1	ซันติอาโก	แคว้นมหานครซันติอาโก	6,026,797	บัลปาราอิโซ ลาเซเรนา
	2	กอนเซปซิออน	แคว้นบิโอ-บิโอ	945,544
	3	บัลปาราอิโซ	แคว้นบัลปาราอิโซ	930,220
	4	ลาเซเรนา	แคว้นโกกิมโบ	412,586
	5	อันโตฟากัสตา	แคว้นอันโตฟากัสตา	346,126
	6	เตมูโก	แคว้นอาเรากานิอา	339,750
	7	อิกิเก	แคว้นตาราปากา	278,250
	8	รังกากัว	แคว้นโอฆิกินส์	276,532
	9	ปูเอร์โตมอนต์	แคว้นโลสลาโกส	228,118
	10	อาริกา	แคว้นอาริกาและปารินาโกตา	210,920