กาสาวพัสตร์

กาสาวพัสตร์ (อ่านว่า กาสาวะพัด) แปลว่า ผ้าที่ย้อมด้วยน้ำฝาด (บาลี: kasāva กาสาว; สันสกฤต: काषाय kāṣāya กาษาย; จีน: 袈裟; พินอิน: jiāshā; ญี่ปุ่น: 袈裟; ทับศัพท์: kesa; เกาหลี: 가사; ฮันจา: 袈裟; อาร์อาร์: gasa; เวียดนาม: cà-sa) เป็นคำเรียกผ้าที่พระสงฆ์ใช้นุ่งห่ม ผ้านุ่งห่มของพระสงฆ์ไม่ว่าจะเป็นสีเหลือง สีแก่นขนุนหรือสีกรัก ก็เรียกว่าเป็นผ้ากาสาวพัสตร์ทั้งสิ้น ถือว่าเป็นของสูง เป็นของพระอริยะ เป็นเครื่องนุ่งห่มของพระพุทธเจ้าที่ทรงประทานอนุญาตให้พระสาวกใช้ได้ จัดเป็นสัญลักษณ์ของพระพุทธศาสนาอย่างหนึ่ง

ผ้ากาสาวะ หรือ "กาสาวพัสตร์" ในพระไตรปิฎกท่านเรียกว่า "อรหทฺธช" แปลกันว่า "ธงชัยของพระอรหันต์" (The flag or banner of an Arahant) มีนัยว่า ผู้ครองผ้ากาวะ หรือ "แต่งเครื่องแบบชนิดนี้" ก็คือ ผู้ประกาศตน หรือ "ชูธง" ที่จะมุ่งดำเนินไปสู่ความเป็นพระอรหันต์นั่นเอง

คำว่า กาสาวพัสตร์ ในความหมายรวม ๆ ก็คือผ้าเหลืองซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของความเป็นภิกษุสามเณรในพระพุทธศาสนา เช่น แม่พูดกับลูกว่า “ลูกเอ๋ย บวชให้แม่ได้เห็นชายผ้าเหลืองสักพรรษานะลูก” คำว่า ผ้าเหลือง ในที่นี้ก็คือผ้ากาสาวพัสตร์ นั่นเอง

อ้างอิง

• พระธรรมกิตติวงศ์ (ทองดี สุรเตโช) ป.ธ. ๙ ราชบัณฑิต พจนานุกรมเพื่อการศึกษาพุทธศาสน์ ชุด คำวัด, วัดราชโอรสาราม กรุงเทพฯ พ.ศ. 2548
• FB #บาลีวันละคำ (ทองย้อย แสงสินชัย) 8 ก.พ.2558