แมลงชีปะขาว
บทความนี้หมายถึงแมลง ชีปะขาวในความหมายอื่นที่หมายถึง หญิงผู้ถือศีลในทางพุทธศาสนา ดูที่: แม่ชี
| แมลงชีปะขาว ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: Late Carboniferous–present[1] | |
|---|---|
| |
| ชนิด Rhithrogena germanica | |
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ 
| |
| โดเมน: | ยูแคริโอตา Eukaryota |
| อาณาจักร: | สัตว์ |
| ไฟลัม: | สัตว์ขาปล้อง |
| ชั้น: | แมลง |
| ชั้นย่อย: | Pterygota |
| หมวด: | Palaeoptera |
| อันดับใหญ่: | Ephemeropteroidea Rohdendorf, 1968 |
| อันดับ: | Ephemeroptera Hyatt & Arms, 1891 |
| อันดับย่อย | |
แมลงชีปะขาว (อังกฤษ: Mayflies, Shadflies, Fishflies) เป็นแมลงที่จัดอยู่ในอันดับ Ephemeroptera (/อี-ฟี-เมอ-รอป-เทอ-รา/; มาจากภาษากรีก คือ คำว่า Ephemera (εφήμερος; ephemeros) แปลว่า "มีชีวิตสั้น" และคำว่า ptera (πτερόν; pteron) แปลว่า "ปีก" รวมความแล้วหมายถึงว่า "ปีกที่มีช่วงชีวิตสั้น"[2]) เป็นกลุ่มของแมลงน้ำ ปัจจุบันแมลงชีปะขาวถูกพบกว่า 3,000 ชนิดทั่วโลก แบ่งออกเป็น 400 สกุล ใน 42 วงศ์ ใช้ชีวิตส่วนมากเป็นตัวอ่อนอาศัยอยู่ในน้ำ
วงจรชีวิตของแมลงชีปะขาว
[แก้]ตัวอ่อนของแมลงชีปะขาวจะมีช่วงชีวิตที่ยาวนานอาศัยในน้ำนาน 3-4 สัปดาห์ หรือนานสุด 1-2 ปี ซึ่งจะแตกต่างจากตัวเต็มวัย จะมีช่วงชีวิตเพียงแค่ 1-2 วันหลังจากโผล่พ้นจากน้ำเป็นตัวเต็มวัย แมลงชีปะขาวได้ชื่อเป็นแมลงที่มีอายุสั้นที่สุด เนื่องจากเมื่อเป็นตัวเต็มวัย ส่วนปากจะหดหายไป จึงไม่สามารถกินอาหารได้ และจะทำการผสมพันธุ์ ตัวผู้มักจะมาเกาะกลุ่มกันบนผิวน้ำ ส่วนตัวเมียจะบินเข้าไปในกลุ่มของตัวผู้ และเกิดการผสมพันธุ์อย่างชุลมุน จากนั้นก็จะพากันตายลง [2]
ถิ่นอาศัย
[แก้]แมลงชีปะขาวอาศัยอยู่ทั้งแหล่งน้ำนิ่งและแหล่งน้ำไหล
ลักษณะเฉพาะ
[แก้]แมลงชีปะขาวจะมีลักษณะเฉพาะ คือ ระยะที่มีปีกจะมี 2 ระยะ คือ ตัวรองตัวเต็มวัย (subimago) ในระยะนี้ปีกจะมีสีขุ่น ปกคลุมด้วยขนขนาดเล็ก กันน้ำได้ อวัยวะเพศยังเจริญไม่เต็มที่ จากนั้นจะลอกคราบอีกครั้งกลายเป็นตัวเต็มวัย ปีกใสเป็นเงา อวัยวะเพศเจริญเต็มที่พร้อมที่จะผสมพันธุ์และวางไข่[3] จัดเป็นแมลงที่มีวิวัฒนการต่ำสุดในบรรดาแมลงมีปีกทั้งหมด เนื่องจากเมื่อตัวเต็มวัยอยู่ในท่าพัก ปีกตั้งฉากกับลำตัว และไม่สามารถหลุบปีกไปคลุมแผ่นหลังได้ นอกจากนี้ยังมีเส้นปีกเป็นจำนวนมากอีกด้วย[2]
ประโยชน์และความสำคัญ
[แก้]แมลงชีปะขาวเป็นแมลงน้ำในกลุ่มที่มีความไวต่อมลพิษในน้ำ แมลงน้ำมีตัวอ่อนหลายชนิดที่มีความทนทานได้น้อยต่อการเปลี่ยนแปลงของสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ปริมาณออกซิเจนละลายน้ำ ตัวอ่อนชีปะขาวที่ทนต่อการเปลี่ยนแปลงของสภาพสิ่งแวดล้อมพบในน้ำคุณภาพดีจนถึงคุณภาพพอใช้ เช่น ชีปะขาวเข็ม, ชีปะขาวกระโปรง ทนได้ในน้ำที่มีคุณภาพพอใช้ ชีปะขาวกรามโค้ง ชอบอยู่ในเนื้อไม้และชีปะขาวกรามงอน ชอบขุดรูอยู่ในพื้นทรายและตะกอนที่นุ่ม[4] ซึ่งทำให้แมลงเหล่านี้สามารถเป็นตัวชี้วัดของคุณภาพน้ำที่ดีได้ จึงมีการนิยมใช้แมลงชีปะขาวเพื่อการประเมินคุณภาพน้ำทางชีวภาพ อีกทั้งยังมีแมลงน้ำชนิดอื่น ๆ ที่มีความสำคัญและสามารถใช้เป็นตัวชี้วัดที่ดีของคุณภาพแหล่งน้ำได้ เช่น สโตนฟลาย ตัวอ่อนของแมลงหนอนปลอกน้ำ เป็นต้น
การจัดหมวดหมู่
[แก้]รายชื่อข้างล่างมาจากข้อมูลของ Peters และ Campbell (1991) ใน Insects of Australia.[5]
|
อันดับย่อย Pannota |
อันดับย่อย Schistonota |
|
อ้างอิง
[แก้]- ↑ Hoell, H. V.; Doyen, J. T.; Purcell, A. H. (1998). Introduction to Insect Biology and Diversity (2nd ed.). Oxford University Press. pp. 320, 345–348. ISBN 978-0-19-510033-4.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 "นักวิจัย มก. พบแมลงชีปะขาวสกุลใหม่ของโลก". บ้านเมือง. 2016-10-06. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-10-07. สืบค้นเมื่อ 2016-10-12.
- ↑ "สำเนาที่เก็บถาวร". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-02-06. สืบค้นเมื่อ 2012-09-23.
- ↑ http://www.dnp.go.th/FOREMIC/center2/water_in.htm
- ↑ "Ephemoptera: Mayflies". The Tree of Life Web Project. 2002. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2009-06-29. สืบค้นเมื่อ 1 June 2015.
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]
ข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับ Ephemeroptera ที่วิกิสปีชีส์
วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ Ephemeroptera- Info about Ephemeroptera เก็บถาวร 2009-06-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน on Tree of Life
- Mayfly Central hosted by Purdue University
| ฐานข้อมูลการควบคุมรายการหลักฐาน: ประจำชาติ |
|---|
 | บทความสัตว์นี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล |