อิทธิบาท 4

อิทธิบาท หรือ อิทธิบาท 4 เป็นธรรมะในพระพุทธศาสนา หมายถึง หนทางสู่ความสำเร็จ คุณเครื่องให้ถึงความสำเร็จ วิธีให้สำเร็จสมประสงค์ คุณธรรมที่นำไปสู่ความสำเร็จ มี 4 ประการ คือ

1. ฉันทะ (ความพอใจ) คือ ความรักในสิ่งที่ทำ มีความสุขกับสิ่งที่ทำ การเห็นคุณค่าในสิ่งที่ทำ

2. วิริยะ (ความเพียร) คือ ขยันหมั่นเพียร ความพยายาม เข้มแข็ง อดทน ความสม่ำเสมอ ไม่ท้อถอย ทำให้เกิดความชำนาญ

3. จิตตะ (ความตั้งใจ) คือ ตั้งใจทำสิ่งนั้นให้ดีที่สุด มุ่งมั่น ทำให้มีคุณภาพ ละเมียดละไม ประณีต ละเอียด สมบูรณ์ มีสมาธิ มีสติ ไม่ประมาท ต่องานที่ทำ ไม่สะเพร่า ไม่หละหลวม รอบคอบ ทำให้ผลงานออกมาดี

4. วิมังสา (พิจารณาใคร่ครวญ) คือ ความไตร่ตรอง พินิจ วิเคราะห์ ทดลอง ตรวจสอบ พัฒนา แก้ไข ปรับปรุง คิดค้น วางแผน วัดผล สิ่งนั้นทำให้ดีที่สุด ทำให้พัฒนาตลอดเวลา ดียิ่งๆขึ้นไปเสมอ

เป็นธรรมที่เชื่อว่าสามารถทำให้ผู้ประพฤติปฏิบัติมีอายุยืนยาวได้ตามคำสอนในศาสนาพุทธ เพราะผู้เจริญอิทธิบาท 4 จิตใจจะรู้สึกชีวิตมีคุณค่าย่อมเกิดปีติสุขอันเป็นเหตุที่ทำให้มีชีวิตยืนยาว

อ้างอิง

• พระธรรมปิฎก (ประยุทธ์ ปยุตฺโต). "พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์".
• พระธรรมปิฎก (ประยุทธ์ ปยุตฺโต). "พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลธรรม".
• หนังสือ ศึกษาธรรมะอย่างถูกวิธี หรือ ธรรมวิภาค นวกภูมิ
• คำบรรยายธรรมะ ของ พุทธทาสภิกขุ ในพรรษา ปีพุทธศักราช 2500