อำเภอหลังสวน
อำเภอหลังสวน | |
|---|---|
| การถอดเสียงอักษรโรมัน | |
| • อักษรโรมัน | Amphoe Lang Suan |
 | |
| คำขวัญ: หลังสวน เมืองผลไม้ พายเรือแข่ง แหล่งทุเรียนกวน สวนสมเด็จ | |
 แผนที่จังหวัดชุมพร เน้นอำเภอหลังสวน | |
| พิกัด: 9°56′42″N 99°4′42″E / 9.94500°N 99.07833°E | |
| ประเทศ |  ไทย |
| จังหวัด | ชุมพร |
| พื้นที่ | |
| • ทั้งหมด | 935.0 ตร.กม. (361.0 ตร.ไมล์) |
| ประชากร (2564) | |
| • ทั้งหมด | 73,521 คน |
| • ความหนาแน่น | 78.63 คน/ตร.กม. (203.7 คน/ตร.ไมล์) |
| รหัสไปรษณีย์ | 86110, 86150 (เฉพาะตำบลปากน้ำ บางน้ำจืด และหมู่ที่ 8, 10-14 ตำบลบางมะพร้าว) |
| รหัสภูมิศาสตร์ | 8604 |
| ที่ตั้งที่ว่าการ | ที่ว่าการอำเภอหลังสวน ถนนประชาราษฎร์ ตำบลขันเงิน อำเภอหลังสวน จังหวัดชุมพร 86110 |
 ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย | |
หลังสวน เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดชุมพร ในอดีตเคยเป็นอำเภอขันเงิน จังหวัดหลังสวน[1]
ที่ตั้งและอาณาเขต
[แก้]อำเภอหลังสวนตั้งอยู่ทางตอนล่างของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้
- ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอทุ่งตะโก
- ทิศตะวันออก ติดต่อกับอ่าวไทย
- ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอละแม
- ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอพะโต๊ะ อำเภอละอุ่น (จังหวัดระนอง) และอำเภอสวี
ประวัติศาสตร์
[แก้]ลุ่มน้ำหลังสวนเป็นแหล่งที่มนุษย์เข้ามาอาศัยตั้งถิ่นฐานมาตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ โดยเฉพาะที่อำเภอพะโต๊ะได้พบหลักฐานทางโบราณคดีที่สำคัญคือ เครื่องมือหินขัดประเภทขวาน แต่เนื่องจากแม่น้ำหลังสวนเป็นแม่น้ำสายสั้น ๆ และมีที่ราบลุ่มน้อย ชุมชนในบริเวณดังกล่าวจึงไม่อาจจะพัฒนาเป็นชุมชนเกษตรกรรมขนาดใหญ่เหมือนเมืองชุมพร ไชยา นครศรีธรรมราช และพัทลุงได้ บทบาทของเมืองหลังสวนในระยะเริ่มแรกจึงเป็นเพียงชุมชนท่าเรือข้ามคาบมหาสมุทร และหมู่บ้านเกษตรกรรมขนาดเล็ก ดังนั้นจึงต้องตกอยู่ภายใต้การปกครองดูแลของศูนย์อำนาจการปกครองท้องถิ่นที่มีอำนาจมากกว่าคือ เมืองชุมพร ตลอดมา
หลังสวนเป็นหัวเมืองเก่าแก่เมืองหนึ่งในแหลมมลายู เคยได้รับการยกฐานะเป็นหัวเมืองจัตวาขึ้นต่อกรุงเทพมหานครโดยตรงในสมัยต้นรัชกาลที่ 5 ครั้นเมื่อจัดตั้งมณฑลชุมพรใน พ.ศ. 2439 หลังสวนจึงเป็นศูนย์กลางของจังหวัดหลังสวน ส่วนหนึ่งของมณฑลชุมพร และภายหลังได้ยุบจังหวัดหลังสวนและรวมท้องที่เข้ากับจังหวัดชุมพร ตั้งแต่วันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2475 ทำให้อำเภอหลังสวนขึ้นกับจังหวัดชุมพรตราบเท่าทุกวันนี้
ที่มาของชื่อ
[แก้]เนื่องจากหลังสวนเป็นเมืองเก่าแก่เมืองหนึ่งมาตั้งแต่สมัยโบราณ ชื่อที่เรียกจึงยากที่จะหาหลักฐานได้ว่ามีที่มาอย่างไร แต่เนื่องจากหลังสวนเป็นเมืองที่มีผลไม้มากจนกลายเป็นสินค้าสำคัญของเมืองนี้ ดังนั้น กระทรวงคมนาคมจึงได้สันนิษฐานในปี พ.ศ. 2459 ว่า คำว่า “หลังสวน“ น่าจะเพี้ยนมากจากคำว่า “รังสวน” หรือ “คลังสวน” ซึ่งหมายถึงแหล่งหรือที่รวมของผลไม้ทุกชนิดนั่นเอง
เมื่อครั้งที่พระยาอุปกิตศิลปสารเดินทางไปตรวจราชการที่เมืองหลังสวน ก็ได้สันนิษฐานเกี่ยวกับที่มาของคำว่า “หลังสวน” ไว้ดังนี้
“…คำว่าหลังสวน จะผิดหรือถูกขอฝากไว้ในที่นี้ด้วยคือ ริมฝั่งทั้งสองของแม่น้ำ ไม่เห็นมีบ้านเรือนอย่างแม่น้ำเรา มีแต่สวนครึ้มทั้งสองฟาก มีแต่ทางขึ้นลงจากแม่น้ำเท่านั้น ถามผู้แจวเรือว่า แถวนี้ไม่มีบ้านดอกหรือ เขาตอบว่า มี แต่อยู่หลังสวนขึ้นไป ภายหลังข้าพเจ้าไปเที่ยวตามบ้านเหล่านั้น ก็ได้เห็นจริงตามที่เขาพูด จึงสันนิษฐานว่า “เมืองหลังสวน” คงมาจากเค้าที่บ้านเมืองอยู่ข้างหลังสวนลึกเข้าไป…”
การแบ่งเขตการปกครอง
[แก้]การปกครองส่วนภูมิภาค
[แก้]อำเภอหลังสวนแบ่งเขตการปกครองย่อยเป็น 13 ตำบล 140 หมู่บ้าน ได้แก่
| ลำดับ | อักษรไทย | อักษรโรมัน | จำนวนหมู่บ้าน | จำนวนประชากร (ธันวาคม 2565)[2] |
แผนที่ |
|---|---|---|---|---|---|
| 1. | หลังสวน | Lang Suan | –
|
2,975
|
|
| 2. | ขันเงิน | Khan Ngoen | –
|
7,033
| |
| 3. | ท่ามะพลา | Tha Maphla | 9
|
3,330
| |
| 4. | นาขา | Na Kha | 13
|
8,766
| |
| 5. | นาพญา | Na Phaya | 19
|
5,293
| |
| 6. | บ้านควน | Ban Khuan | 17
|
8,139
| |
| 7. | บางมะพร้าว | Bang Maphrao | 14
|
4,607
| |
| 8. | บางน้ำจืด | Bang Nam Chuet | 14
|
5,122
| |
| 9. | ปากน้ำ | Pak Nam | 6
|
6,397
| |
| 10. | พ้อแดง | Pho Daeng | 10
|
2,277
| |
| 11. | แหลมทราย | Laem Sai | 12
|
3,528
| |
| 12. | วังตะกอ | Wang Tako | 13
|
9,044
| |
| 13. | หาดยาย | Hat Yai | 13
|
6,953
|
การปกครองส่วนท้องถิ่น
[แก้]ท้องที่อำเภอหลังสวนประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 12 แห่ง ได้แก่
- เทศบาลเมืองหลังสวน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหลังสวนและตำบลขันเงินทั้งตำบล รวมทั้งบางส่วนของตำบลพ้อแดง ตำบลแหลมทราย และตำบลวังตะกอ
- เทศบาลตำบลปากน้ำหลังสวน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลปากน้ำทั้งตำบล
- เทศบาลตำบลวังตะกอ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวังตะกอ (นอกเขตเทศบาลเมืองหลังสวน)
- เทศบาลตำบลท่ามะพลา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่ามะพลาทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลนาขา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนาขาทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลนาพญา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนาพญาทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านควน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านควนทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลบางมะพร้าว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางมะพร้าวทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลบางน้ำจืด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางน้ำจืดทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลพ้อแดง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลพ้อแดง (นอกเขตเทศบาลเมืองหลังสวน)
- องค์การบริหารส่วนตำบลแหลมทราย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแหลมทราย (เฉพาะนอกเขตเทศบาลเมืองหลังสวน)
- องค์การบริหารส่วนตำบลหาดยาย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหาดยายทั้งตำบล
อ้างอิง
[แก้]แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]- เทศบาลเมืองหลังสวน เก็บถาวร 2009-02-19 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- สถานีวิทยุกระจายเสียง อ.ส.ม.ท. อำเภอหลังสวน จังหวัดชุมพร เก็บถาวร 2009-04-15 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- แนะนำข้อมูลท่องเที่ยวปากน้ำหลังสวน ชุมพร เก็บถาวร 2006-11-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- เดินทางโดยรถไฟขบวน หลังสวน-ธนบุรี เก็บถาวร 2007-09-27 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- เดินทางโดยรถโดยสารปรับอากาศ กรุงเทพฯ-หลังสวน
| อำเภอ |  | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ประวัติศาสตร์ | |||||||||
| ภูมิศาสตร์ | |||||||||
| เศรษฐกิจ |
| ||||||||
| สังคม |
| ||||||||
 | บทความเขตการปกครองของประเทศไทยนี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล |