สามเจ้าผู้พรอง

เจ้าหลวงเสือก่าฟ้า ปฐมกษัตริย์อาหม ผู้วางรากฐานตำแหน่งขุนนางผู้พรอง

สามเจ้าผู้พรอง (พรอง แปลว่า "ปกครอง") เป็นตำแหน่งขุนนางชั้นผู้ใหญ่ของอาณาจักรอาหม มีทั้งหมดสามตำแหน่งจึงเรียกกันว่า "สามเจ้าผู้พรอง" เรียงตามลำดับดังนี้

1. เจ้าพรองเมือง (อังกฤษ: Burhagohain) ปกครองดินแดนทางตอนบนของแม่น้ำทีเคาถึงเมืองซาดียา (Sadia)
2. เถ้าเมืองหลวง (อังกฤษ: Borgohain) ปกครองดินแดนทางตอนใต้ของแม่น้ำทีเคาจนถึงโกลีอาบอร์ (Koliabor)
3. เจ้าสึงหลวง (อังกฤษ: Barpatragohain) ปกครองตั้งแต่ทิวเขาทาฟารา (Dafara) แถบลุ่มน้ำพรหมบุตร และระหว่างเมืองเคเรลัวกับแม่น้ำปิจาลัว

ประวัติ

สามเจ้าผู้พรองจะผูกขาดอยู่แต่ในบุคคลตระกูลเดียวกันตามปกติตำแหน่งนี้สืบจากบิดาจนถึงบุตร แต่กษัตริย์ก็ทรงมีสิทธิที่จะเลือกสมาชิกคนหนึ่งคนใดในตระกูลนั้นแทนก็ได้หรืออาจจะปลดขุนนางออกก็ทรงทำได้ แต่เดิมเมื่อก่อตั้งอาณาจักรอาหมเจ้าหลวงเสือก่าฟ้าทรงสถาปนาตำแหน่งนายทหารชั้นผู้ใหญ่สองตำแหน่ง คือ เถ้าเมืองหลวง และเจ้าพรองเมือง แต่ในรัชสมัยของเจ้าฟ้าเสือห่มเมือง ได้แต่งตั้งตำแหน่ง เจ้าสึงหลวง ขึ้นอีกหนึ่งตำแหน่ง ซึ่งผู้ที่ได้รับตำแหน่งคนแรกก็คืออนุชาต่างชนนีของพระองค์เอง แต่ภายหลังตำแหน่งดังกล่าวตกไปอยู่กับบุคคลที่มิใช่ชาวอาหม

สามเจ้าผู้พรองแต่ละคนได้รับมอบชาวอาหมหลายครัวเรือนในอยู่ในการครอบครอง คนเหล่านี้ขึ้นตรงต่อเจ้าผู้พรองผู้เป็นนาย ขุนนางอื่นจะพิจารณาพิพากษาลงโทษไม่ได้ ตามคำบอกเล่าของ เดวิด สกอต เจ้าผู้พรองทั้งสามใช้จ่ายเงินสำหรับไพร่ (paiks) 10,000 คน เป็นจำนวนเงิน 90,000 รูปีต่อหนึ่งปี

อนึ่งชื่อตำแหน่ง เถ้าเมืองหลวง นั้น ใกล้เคียงกับตำแหน่ง "เถ้าหลวง" หรือ "เถ้าเมือง" ซึ่งเป็นตำแหน่งข้าราชการของอาณาจักรล้านนาในอดีต

อ้างอิง

• ฉัตรทิพย์ นาถสุภา และเรณู วิชาศิลป์. การศึกษาประวัติศาสตร์ไทอาหม. พิมพ์ครั้งที่ 2, กรุงเทพฯ:สร้างสรรค์, 2552. ISBN 978-974-9936-15-3
• Barua, S L (1993) Last Days of Ahom Monarchy, New Delhi