สัตว์เทพทั้งสี่

ศิลาจารึกในยุคราชวงศ์ฮั่นแสดงถึงสัตว์เทพทั้งสี่รวมถึงมังกรทองด้วยที่อยู่ตรงกลาง

ตามเทพนิยายจีน สัตว์เทพทั้งสี่ (จีน: 四灵 [ซื่อเซี่ยง]; อังกฤษ: Four Symbols; ญี่ปุ่น: 四神 [ชิชิน]) เป็นผู้ปกครองทิศทั้ง 4 บนสวรรค์ และแต่ละองค์จะประกอบด้วยกลุ่มดาว 7 กลุ่ม นอกจากนั้นทั้ง 4 ยังเป็นตัวแทนธาตุหลักตามตำราจีนด้วย ซึ่งนำเอาใช้ในตำราแพทย์ของจีน รวมถึงศิลปะการต่อสู้อีกด้วย

มังกรคราม

มังกรคราม青龍 (ชิงหลง ในภาษาจีน เซริว ในภาษาญี่ปุ่น หรือ ชอง รโยง ในภาษาเกาหลี) เทพอสูรแห่งทิศตะวันออก ตัวแทนแห่งฤดูใบไม้ผลิ สีประจำคือสีฟ้า หรือ สีเขียว เป็นธาตุไม้ แสดงถึง คุณงามความดี ความเหมาะสม ความสงบสุขและมั่นคงของบ้านเมือง (ควบคุมดินฟ้าอากาศ และ เป็นสัญลักษณ์แห่งจักรพรรดิ) มักถูกใช้เป็นขั้วตรงข้ามกับหงส์แดง (ซึ่งเป็นตัวแทนแห่งจักรพรรดินี ตามความเชื่อของญี่ปุ่น) สามารถดูอนาคตได้

หงส์แดง

บทความหลัก: หงส์แดง

หงส์แดง 朱雀 (จูเชวี่ย ใน ภาษาจีน ซูซาคุ ในภาษาญี่ปุ่น หรือ จู จัก ในภาษาเกาหลี) เทพแห่งทิศใต้ ตัวแทนแห่งฤดูร้อน สีประจำคือสีแดง เป็นธาตุไฟ ถูกจับคู่กับมังกรเขียว ในฐานะความสมดุลตามธรรมชาติความสุขในการสมรสเป็นทั้งผู้ให้และผู้รับ แสดงถึงความรู้ หงส์แดงถูกสื่อผ่านขนสีเพลิงที่ส่องสว่าง พร้อมกับเสียงขับขานอันน่าหลงใหล ซึ่งจะปรากฏตัวในยามมงคลเท่านั้น ซึ่งในพระราชวังของญี่ปุ่นมีรั้วที่สร้างสิริมงคลอย่าง ซูซาคุมง หรือ รั้วหงส์แดง ด้วย บางความเชื่อสามารถตามหาคนจากห้วงเวลาต่างๆ และนำกลับมาได้

เสือขาว

บทความหลัก: เสือขาว

เสือขาว 白虎 (ไป๋หู่ ในภาษาจีน เบียคโกะ ในภาษาญี่ปุ่น หรือ แบค โฮ ในภาษาเกาหลี) เทพแห่งทิศตะวันตก ตัวแทนแห่งฤดูใบไม้ร่วง เป็นธาตุทอง ซึ่งมีความเกี่ยวข้องกับหลุมศพตามตำราจีน จากเหตุการณ์พิธีศพ ของจักรพรรดิจีน สัญลักษณ์ของธาตุโลหะถูกเปรียบเทียบให้เป็นตัวแทนของ เทพพยัคฆ์กำลังก้มเคารพศพของจักรพรรดิ พยัคฆ์ขาวเป็นเทพแห่งการปกป้อง การคุ้มครอง เป็นราชาแห่งสรรพสัตว์ทั้งปวง รวมถึงเป็นราชันย์แห่งขุนเขาด้วย เครื่องประดับหยกที่ทำเป็นรูปเสือก็ถือว่าเป็นสัญลักษณ์ของผู้เป็นแม่ทัพแห่งองค์จักรพรรดิจีน(อยู่ใต้หนึ่งคน อยู่เหนือคนนับแสน) มีอำนาจการสั่งการทหาร เพียงแค่แสดงตราพยัคฆ์ขาวสามารถเรียกทหารจากทุกหัวเมืองได้ ดังนั้นพยัคฆ์ขาวจึงเป็นสัญลักษณ์แห่งผู้บัญชาการและผู้จงรักภักดีด้วย นอกจากนั้นเสือจะเป็นเทพที่คอยขับไล่เหล่าศัตรูของจักรพรรดิจีน แล้วยังคอยขับไล่ภูตผีปีศาจไม่ให้เข้ามาทำลายบ้านเมืองอีกด้วย สามารถย้อนเวลาได้

เต่าดำ

บทความหลัก: เต่าดำ (เทพปกรณัม)

เต่าดำ 玄武 (เสวียนอู่ ในภาษาจีน เกนบุ ในภาษาญี่ปุ่น หรือ ฮยุน มู ในภาษาเกาหลี) เทพแห่งทิศเหนือ ตัวแทนฤดูหนาว เป็นธาตุน้ำ (ในบางครั้งรวมธาตุดินเข้าไปด้วย) เทพตัวนี้ถูกสื่อออกมาในรูปของเต่าสีดำที่ถูกพันรอบด้วยงู เป็นสัญลักษณ์แห่งลัทธิเต๋า ความศรัทธา อายุยืนยาว ความสุข มีความเชื่อว่าถ้าเทพเต่าอายุถึง หนึ่งพันปี จะสามารถพูดภาษาคนและทำนายเหตุการณ์อนาคตได้ กล่าวกันว่ากระดองของเต่าสื่อถึงหลังคาแห่งจักรวาล เทพตัวนี้มีสัญลักษณ์เป็น เต่า และมีสีดำ รวมถึงประจำทิศเหนือซึ่งถือว่าเป็นทิศที่ไม่ค่อยมงคลสำหรับชาวจีน ก็เพราะ คำว่าเต่าในภาษาจีน มีความหมายในแง่ลบ

มังกรทอง

มังกรทอง 黃龍 (หวงหลง ในภาษาจีน หรือ โอริว ในภาษาญี่ปุ่น) ในบางตำราเป็นตัวแทนของ ธาตุดิน หรือทองและประจำอยู่จุดศูนย์กลางของสวรรค์

ตามตำราของญี่ปุ่น เทพทั้ง 4 เป็นตัวแทนของธาตุในศาสนาพุทธ ตามตำราญี่ปุ่น โดย
มังกรฟ้า - ธาตุไม้ หรือน้ำ
หงส์แดง - ธาตุไฟ
พยัคฆ์ขาว - ธาตุลม
เต่าดำ - ธาตุน้ำ หรือดิน
จุดศูนย์กลาง - ความว่างเปล่า หรือทอง

ผู้นำ 4 ธาตุ คือ ผู้ควบคุม ดิน น้ำ ลม ไฟ

การอ้างอิงในวัฒนธรรมร่วมสมัย

• คนเก่งทะลุโลก - การ์ตูนญี่ปุ่น เนื้อเรื่องในช่วงแรกอุราเมชิ ยูสึเกะ พระเอกของเรื่องต้องต่อสู้กับเหล่าสัตว์เทพทั้ง 4 โดยมีซุซากุเป็นหัวหน้าใหญ่
• พลิกตำนานมาพบรัก - การ์ตูนญี่ปุ่น เนื้อเรื่องใช้เทพทั้ง 4 โดยมีเทพธิดาอัญเชิญเทพมาประทับทรง แล้วสามารถขอพร 3 ประการ บันดาลให้เกิดขึ้นจริงได้ ในเรื่องใช้ซุซากุ และเซริว เป็นเทพตัวหลัก
• เบย์เบลด ศึกลูกข่างสะท้านฟ้า - การ์ตูนญี่ปุ่น เนื้อเรื่องผู้ที่ถูกเลือก จะได้ชิปพิเศษติดไว้บนเบย์ และเรียกชื่อเทพทั้ง 4 ใหม่ เป็นดรากูน (เซริว), แดรนเซอร์ (ซุซากุ), ไดรเกอร์ (เบียคโกะ) และดราซีล (เก็นบุ)
• ซุปเปอร์โรบ็อตไทเซ็น - วิดีโอเกม เนื้อเรื่องภาคอัลฟ่าและออริจินัลเจเนเรชัน หุ่นยนต์โบราณที่เรียกว่าโชกิจินสร้างขึ้นเพื่อทำงานให้เทพผู้พิทักษ์ กันเอเดน ซึ่งใช้รูปแบบของสัตว์เทพทั้ง 4 นั่นคือ ริวโอกิ (เซริว), โคโอกิ (เบียคโกะ), จาคุโอกิ (ซุซากุ) และ บุโอกิ (เก็นบุ) ซึ่งริวโอกิและโคโอกิสามารถรวมร่างกันเป็นริวโคโอและโคริวโอได้ ในอดีตกาลจาคุโอกิและบุโอกิได้ถูกควบคุมให้ต่อสู้กับริวโอกิและโคโอกิ จนกระทั่งถูกริวโอกิและโคโอกิดูดกลืนเข้าไป ในภาคซุปเปอร์โรบ็อตไทเซ็นอัลฟ่า 3 ได้กล่าวถึงโชกิจินที่เหนือกว่า 4เทพ แต่ปรากฏตัวเพียงตัวเดียวนั่นคือชินริวโอกิ(โอริว)
  • เนื้อเรื่องภาคแอดวานซ์และออริจินัลเจเนเรชัน หุ่นยนต์จากต่างมิติของกองทัพชาโดว์มิเรอร์ โซลเกนและซไวน์เซอเกนใช้กระบวนท่ากายายุทธซึ่งมีชื่อตามสัตว์เทพทั้ง 4และได้เพิ่มกิเลนเข้าไปเป็นกระบวนท่าที่ 5
• ซามูไรพเนจร - สี่นักสู้ที่เป็นลูกน้องของลูกน้องของเอนิชิ ที่พวกเคนชินได้ไปต่อสู้บนเกาะเพื่อช่วยเหลือคาโอรุ
• แคสเซิลวาเนียร์ - วิดีโอเกม ในภาค อคุมะโจแดร็กคิวล่า X จิโนะรอนโดะของ PCเอนจิน มาเรีย เรนาร์ดใช้ไอเท็มแครชโดยการเรียกสัตว์ทั้ง 4และเป็นท่าไม้ตายในภาคแคสเซิลวาเนียร์ ซิมโฟนีออฟเดอะไนท์ของเซก้าแซทเทิร์น
• ซามูไรดีพเปอร์ เคียว - การ์ตูนญี่ปุ่น ซุซากุ เบียคโกะ เซริว และ เก็นบุ เป็นชื่อท่าไม้ตายของวิชา"เพลงดาบมุเมียวจิน" ของตัวเอกของเรื่อง(เคียวและเคียวชิโร่)
• นินจาคาบูโตะ - การ์ตูนญี่ปุ่น เป็นเรื่องของนินจาปราบอสูร ชื่อว่า คาระสึ เท็งกุ คาบูโตะ โดยมี 4 เทพอารักษ์ จาก 4 ทิศ ได้แก่ ซุซากุ เบียคโกะ เซริว และ เก็นบุ
• ดิจิมอน สัตว์อารักษ์ขาในโลกดิจิตอลทั้ง 4 ได้แก่ จินรอนมอน (เซริว), ซูเชียวมอน (เก็นบุ),เซินอูมอน (ซุซากุ) และ ไปอูมอน (เบียคโกะ)
• เกคิเรนเจอร์ - ชิเกนโชวทั้ง 4 เมเล่ (ซุซากุ), หลง (เซริว), ซันโย (เก็นบุ) และซึอุกุ (เบียคโกะ)
• มฤตยู สีน้ำเงิน - การ์ตูนญี่ปุ่น นางเอกในเรื่องเป็นยักษ์เป็นผู้นำตระกูลมังกรน้ำเงิน และถูกพระเอกที่อยู่ในตระกูล พยัคฆ์ขาวตามล่าในตอนแรก ช่วงกลางเรื่องไปจะมีเต่าดำ กับนกยูงแดงโผล่มาอีก
• เมกามิเทนเซย์ - วิดีโอเกม สัตว์เทพทั้ง 4 เป็นปิศาจซึ่งออกมาในเกมโดยมีบทบาทที่แตกต่างกันไปในแต่ละภาค โดยในภาค เพอร์โซนา 3และเพอร์โซนา 4 นั้น อสูรปกครองศักดิ์สิทธิ์ทั้ง 4 เป็นเพอร์โซนาในกลุ่มการ์ดเทมเพอแรนซ์ และผู้เล่นสามารถนำมารวมกันเป็นฮวงหลงซึ่งเป็นเพอร์โซนาสูงสุดของกลุ่มการ์ดไฮโรแฟนท์ได้
• B บีดาแมน บาคุไกเด็น - การ์ตูนญี่ปุ่น หุ่นยนต์ของกลุ่มดาร์คบีดาประกอบด้วย ฮางาเนะอาโอริว, คุโรคาเงะเบียคโกะ, สึบาซารุซาคุ และ โยโรยเกนบุ
• ไฟนอลแฟนตาซี ไทป์-0 - วิดีโอเกม ในชุดแฟบูลา โนวา คริสตัลลิส: ไฟนอล แฟนตาซี ดินแดนทั้งสี่ในเกม ได้แก่ ลูบรัม มิลลิเทส ลอร์ริแคน และคอร์คอร์เดีย มีชื่อคริสตัลประจำเมืองเป็นสัตว์ทั้งสี่
• "'เทพอสูรเซนกิ"' - การ์ตูนญี่ปุ่น สมุนทั้ง4ของอินุงามิ ประกอบด้วย ฮิกิ เก็มบุมาร, จิมารุ สึซาคุมาร, คิมอน เบียกโกะมาร และ โดกุโรโซ เซริวมาร
• "'ตำนานจอมกษัตริย์เทพสวรรค์"' - ซีรีส์เกาหลี เทพผู้พิทักษ์ทั้ง4ของเทพฮวานวุง ประกอบด้วย แซโอ วิหคเพลิง, พุงเบ๊ก พยัคฆ์ขาว, วูซา เต่านิล และ วุนซา มังกรน้ำเงิน ภายหลังแซโอกลับชาติมาเกิดเป็นซูจินี พุงเบ๊กกลับชาติมาเกิดเป็นจูมูชิ วูซากลับชาติมาเกิดเป็นฮยอนโก และวุนซากลับชาติมาเกิดเป็นโซโร
• "'ตำนานกษัตริย์พิชิตบัลลังก์"' - ซีรีส์เกาหลี ขณะที่หัวหน้าธิดาเทพกำลังทำพิธีบวงสรวงที่ตำหนักเทพ นางมองเห็นภาพดวงใหญ่ตกลงมาจากฟากฟ้าพร้อมการปรากฏตัวของสัตว์เทพทั้งสี่
• "'มังกรเดียวดาย"' - ละครโทรทัศน์ไทย มีความเชื่อว่าหลิวเป็นตัวแทนของหงส์ อาเล้งเป็นตัวแทนของมังกร จางเหาเป็นตัวแทนของเสือขาว และเต็งล้อเป็นตัวแทนของเต่างู
• "'14 Blades'" - ภาพยนตร์กำลังภายใน ชิงหลง ตัวละครเอกในเรื่องเป็นตัวแทนของมังกรเขียว
• Yume 100 - วิดีโอเกม เหล่าเจ้าชายอาณาจักรคุโย ( แบ่งเป็นปีนักษัตรแต่ง ๆ ) กับการรำบรวงสรวงแก่เทพเจ้าทิศทั้ง 4

อ้างอิง

• อะไรคือ เต่าดำ หงส์แดง เสือขาว มังกรเขียว?
• สัตว์เทพประจำทิศทั้งสี่
• สัตว์เทพประจำทิศทั้งสี่ในคติจีน