สมศักดิ์ รุจิรวัฒน์

สมศักดิ์ รุจิรวัฒน์
ศาสตราจารย์; สมศักดิ์ รุจิรวัฒน์; ม.ป.ช., ม.ว.ม., จ.ภ.
เกิด	28 มิถุนายน พ.ศ. 2485 (82 ปี)
สัญชาติ	ไทย
มีชื่อเสียงจาก	นักวิทยาศาสตร์ นักวิจัย
คู่สมรส	ศ.คุณหญิง ดร.มธุรส รุจิรวัฒน์
บุตร	นายอธิศ รุจิรวัฒน์

ศาสตราจารย์ สมศักดิ์ รุจิรวัฒน์ เกิดวันที่ 28 มิถุนายน พ.ศ. 2485 นักวิทยาศาสตร์ชาวไทย ผู้เชี่ยวชาญในสาขาเคมีอินทรีย์ ได้รับรางวัลนักวิจัยดีเด่นแห่งชาติ สาขาวิทยาศาสตร์เคมีและเภสัช จากสำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ เมื่อปี พ.ศ. 2547 ปัจจุบันดำรงตำแหน่งหัวหน้าโครงการวิจัยและพัฒนายาสังเคราะห์ สถาบันวิจัยและพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยมหิดล ผู้ช่วยประธานสถาบันวิจัยจุฬาภรณ์ (ฝ่ายวิจัย) และอธิการบดีของสถาบันบัณฑิตศึกษาจุฬาภรณ์ สมรสกับ ศ.คุณหญิง ดร.มธุรส รุจิรวัฒน์ มีบุตร 1 คน คือ นายอธิศ รุจิรวัฒน์

ประวัติ

การศึกษา

จบการศึกษาชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย จากโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา
เข้าศึกษาเตรียมแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยแพทยศาสตร์ (มหาวิทยาลัยมหิดล ในปัจจุบัน)
พ.ศ. 2506-2512 - ได้รับทุนโคลัมโบ (The Colombo Plan Scholarship) จากรัฐบาลอังกฤษ ไปศึกษาต่อ ณ มหาวิทยาลัยลิเวอร์พูล ประเทศอังกฤษ จนจบปริญญาตรี สาขาเคมี (เกียรตินิยม) เมื่อปี พ.ศ. 2509 และปริญญาเอก สาขาเคมีอินทรีย์ ในปี พ.ศ. 2512 โดยทำวิทยานิพนธ์หัวข้อเรื่อง "Studies on the Biosynthesis of Hasubanonine"
พ.ศ. 2513-2514 - ได้รับทุนจาก South-East Asia Treaty Organization (SEATO) Fellowship ไปทำวิจัยหลังปริญญาเอก (posdoctoral training) ที่มหาวิทยาลัย Massachusetts Institute of Technology (MIT) ประเทศสหรัฐอเมริกา

ประวัติการทำงาน

ตำแหน่งวิชาการ

พ.ศ. 2512-2519 - อาจารย์ประจำภาควิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
พ.ศ. 2513-2514 - Postdoctoral Fellow, Massachusetts Institute of Technology ประเทศสหรัฐอเมริกา
พ.ศ. 2514-2515 - Research Associate, Boston University ประเทศสหรัฐอเมริกา ด้วยทุนของ National Cancer Institute
พ.ศ. 2519 - ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ภาควิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
พ.ศ. 2522 - รองศาสตราจารย์ ภาควิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
พ.ศ. 2524-2526 - Visiting Scientist, Neurochemistry and Addiction Research, Veterans Administration Medical Center, Houston, Texas

ตำแหน่งบริหาร

พ.ศ. 2529-2533 - หัวหน้าภาควิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
พ.ศ. 2533-2537 - ประธานคณะกรรมการบริหารหลักสูตรเคมีอินทรีย์ ภาควิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
พ.ศ. 2532-ปัจจุบัน - หัวหน้าโครงการวิจัยและพัฒนายาสังเคราะห์ สถาบันวิจัยและพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยมหิดล
พ.ศ. 2533-ปัจจุบัน - หัวหน้าห้องปฏิบัติการเภสัชเคมี สถาบันวิจัยจุฬาภรณ์
พ.ศ. 2538-ปัจจุบัน - ผู้ช่วยประธานสถาบันวิจัยจุฬาภรณ์ ฝ่ายวิจัย
พ.ศ. 2549-2560 - รองอธิการบดี ฝ่ายวิชาการ สถาบันบัณฑิตศึกษาจุฬาภรณ์
พ.ศ. 2560 อธิการบดี สถาบันบัณฑิตศึกษาจุฬาภรณ์

เกียรติคุณและรางวัล

พ.ศ. 2540-2543 - เมธีวิจัยอาวุโส สกว. สาขาเคมี สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย
พ.ศ. 2544-2547 - เมธีวิจัยอาวุโส สกว. สาขาเคมี สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย
พ.ศ. 2547 - นักวิจัยดีเด่นแห่งชาติ สาขาวิทยาศาสตร์เคมีและเภสัช สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ

ผลงานวิจัย

ศาสตราจารย์ สมศักดิ์ รุจิรวัฒน์ หรือ ศ.ดร.สมศักดิ์ รุจิรวัฒน์ ทำงานวิจัยด้านการสังเคราะห์ การหาสูตรโครงสร้าง และฤทธิ์ทางยาของสารผลิตภัณฑ์ธรรมชาติที่ได้จากสมุนไพร และมีความสนใจในสารประกอบพวก Nitrogen Heterocycles โดยเฉพาะสารประเภทอัลคาลอยด์ เป็นพิเศษ นอกจากนั้นยังได้ร่วมวิจัยในหลายโครงการกับนักวิจัยในแขนงวิชาอื่น ๆ โดยทำหน้าที่แยกสาร หาสูตรโครงสร้าง หรือสังเคราะห์สาร ที่ใช้ประโยชน์ในโครงการต่าง ๆ เช่น ศึกษาสารประเภท cyanogenic glycosides จากต้นมันสำปะหลัง การศึกษาและสังเคราะห์สารประกอบ sulphonamides เพื่อใช้ทดสอบฤทธิ์ในการใช้เป็นยาหมันชาย และศึกษากลไกในการเป็นหมัน การหาสารที่เป็นยารักษาโรคมาเลเรีย ได้หาวิธีการใหม่และประสบความสำเร็จในการสังเคราะห์ mefloquine และอนุพันธ์ต่าง ๆ ผลจากงานวิจัยนี้ได้พบสารที่ฆ่าเชื้อมาเลเรียที่ดีมากตัวหนึ่ง และได้รับสิทธิบัตรภายใต้มหาวิทยาลัยมหิดล และสถาบันวิจัยจุฬาภรณ์ โครงการสังเคราะห์และฤทธิ์ทางยาของ praziquantel และอนุพันธ์จำนวนมาก โครงการวิจัยอนุพันธ์ colchicine จากต้นดองดึง ได้หาสูตรโครงสร้างอนุพันธ์ colchicine หลายตัว พร้อมทั้งปรับเปลี่ยนสูตรโครงสร้างโดยการสังเคราะห์เพื่อใช้ในการทดสอบมะเร็ง cell line ต่าง ๆ รวมถึง cell line ของมะเร็งท่อน้ำดี โครงการพัฒนาและการผลิตน้ำยาอิมมูโนเคมี เพื่อตรวจสอบหาสารแอมเฟตามีน (ยาม้าและยาอี) โดยสังเคราะห์อนุพันธ์ ของแอมเฟตามีนใหม่ ๆ เพื่อใช้ในการเตรียมน้ำยา เพื่อใช้ตรวจวินิจฉัยยาม้า และยาอี เป็นต้น

ศ.ดร.สมศักดิ์ รุจิรวัฒน์ มีผลงานวิจัยที่ตีพิมพ์ในวารสารวิชาการระดับนานาชาติจำนวน 95 เรื่อง เขียนบทความทางวิชาการในหนังสือตำราต่างประเทศจำนวน 4 เรื่อง และมีผลงานที่ได้รับการจดสิทธิบัตรและอนุสิทธิบัตรจำนวน 2 เรื่อง และบทความที่นำเสนอในที่ประชุมวิชาการทั้งในระดับชาติและระดับนานาชาติจำนวนกว่า 90 เรื่อง