ภาษาเตอร์กิกโฆรอซอน
| ภาษาเตอร์กิกโฆรอซอน | |
|---|---|
| خراسان تركچىسى | |
| ออกเสียง | [xorɑsɑn tyrktʃesi] |
| ประเทศที่มีการพูด | อิหร่าน |
| ภูมิภาค | เกรตเตอร์โฆรอซอน |
| จำนวนผู้พูด | 400,000 คน[1] 886,000 คน (2014)[2] มากกว่า 1,000,000 คน[3] (ไม่พบวันที่) |
| ตระกูลภาษา | เตอร์กิก
|
| ระบบการเขียน | อักษรเปอร์เซีย |
| รหัสภาษา | |
| ISO 639-3 | kmz |
ภาษาเตอร์กิกโฆรอซอน (خراسان تركچىسى, ออกเสียง: [xorɑsɑn tyrktʃesi]) เป็นภาษาหนึ่งในภาษากลุ่มเตอร์กิกที่พูดในบริเวณตอนเหนือของจังหวัดโฆรอซอนเหนือและจังหวัดโฆรอซอเนแรแซวี ประเทศอิหร่าน ผู้พูดภาษานี้เกือบทั้งหมดสามารถพูดภาษาเปอร์เซียได้[4]
การแพร่กระจายทางภูมิศาสตร์
[แก้]ภาษาเตอร์กิกโฆรอซอนส่วนใหญ่ใช้พูดในอิหร่านหลายจังหวัด ถ้านับสำเนียงโอคุซของภาษาอุซเบกเป็นสำเนียงของภาษานี้ด้วย ก็จะมีผู้พูดอยู่ทางตอนใต้ของอุซเบกิสถานเช่นกัน ภาษานี้แบ่งเป็นสามสำเนียงคือ เหนือ ใต้และตะวันตก
การจัดจำแนกและภาษาใกล้เคียง
[แก้]ภาษาเตอร์กิกโฆรอซอนจัดอยู่ในภาษากลุ่มโอคุซของภาษากลุ่มเตอร์กิกซึ่งรวมภาษาตุรกี ภาษาอาเซอร์ไบจาน ภาษากากาอุซ ภาษาตุรกีกากาอุซบอลข่าน ภาษาเติร์กเมนและภาษาซาลาร์ และสำเนียงโอคุซที่ใช้พูดในอุซเบกิสถาน ภาษาเตอร์กิกโฆรอซอนถือว่าใกล้เคียงมากกับภาษาอุซเบกสำเนียงโอคุซและภาษาเติร์กเมน และใกล้เคียงกับสำเนียงของภาษาอาเซอร์ไบจานที่ใช้พูดในอิหร่าน
เสียง
[แก้]พยัญชนะ
[แก้]| ริมฝีปาก | ปุ่มเหงือก | เพดานปาก | เพดานอ่อน | ลิ้นไก่ | เส้นเสียง | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| หยุด | p | b | t | d | k | ɡ | q | |||||
| กักเสียดแทรก | t͡ʃ | d͡ʒ | ||||||||||
| เสียดแทรก | f | v | s | z | ʃ | ʒ | x | ɣ | h | |||
| นาสิก | m | n | ɲ | ŋ | ||||||||
| สะบัด | r | |||||||||||
| ข้างลิ้น | l | |||||||||||
| เปิด | j | |||||||||||
สระ
[แก้]| หน้า | หลัง | |||
|---|---|---|---|---|
| ไม่ห่อ | ห่อ | ไม่ห่อ | ห่อ | |
| ปิด | i | y | ɯ | u |
| กลาง | e | ø | o | |
| เปิด | æ | ɑ | ɒ | |
ลักษณะของภาษา
[แก้]นาม
[แก้]คำนามทำให้เป็นรูปพหูพจน์ด้วยการเติมปัจจัย-lAr ซึ่งมีสองรูปคือ -lar และ –lær ขึ้นกับการเปลี่ยนเสียงสระ การกของนามจำแนกโดยการลงท้ายด้วยปัจจัยที่ขึ้นกับการเปลี่ยนเสียงสระและสระหรือพยัญชนะที่ตามมา การแสดงความเป็นเจ้าของจะเติมปัจจัยเข้าที่นามที่ถูกถือครอง
| การก | หลังสระ | หลังพยัญชนะ |
|---|---|---|
| Nominative | ไม่มีการลงท้าย | |
| Genitive | niŋ/nin | iŋ/in |
| Dative | ya/yæ | a/æ |
| Accusative | ni/nɯ | i/ɯ |
| Locative | da/dæ | |
| Ablative | dan/dæn | |
| Instrumental | nan/næn | |
สรรพนาม
[แก้]ภาษาเตอร์กิกโฆรอซอนมีสรรพนามแทนบุคคล 6 คำ และจะมีการลงท้ายต่างจากนามปกติ
| เอกพจน์ | พหูพจน์ | |
|---|---|---|
| บุรุษที่ 1 | mæn | bɯz |
| บุรุษที่ 2 | sæn | siz |
| บุรุษที่ 3 | o | olar |
สรรพนามแสดงความเป็นเจ้าของ
[แก้]| เอกพจน์ | พหูพจน์ | |
|---|---|---|
| บุรุษที่ 1 | (I)m | (I)mIz |
| บุรุษที่ 2 | (I)ŋ | (I)ŋIz |
| บุรุษที่ 3 | (s)I | lArI |
กริยา
[แก้]คำกริยามีการแบ่งย่อยตามกาล ความมุ่งหมาย มาลา บุคคล และจำนวน รูปพื้นฐานของกริยาลงท้ายด้วย -max
อ้างอิง
[แก้]- ↑ The Turkic Languages, By Lars Johanson, Éva Ágnes Csató Johanson, page 13, Routledge, 2015
- ↑ Ethnologue - Khorasani Turkish - (2014 J. Leclerc)
- ↑ "TURKIC LANGUAGES OF PERSIA: AN OVERVIEW". 1993.
Ḵorāsāni (Khorasani Turkish). Khorasani Turkish is spoken by more than one million people in the northeast of Persia (in the province of Khorasan) and in the neighboring regions of Turkmenistan up to beyond the Amu Darya River
- ↑ "Ethnologue report for Khorasani Turkic เก็บถาวร 2012-05-17 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน"
Tulu, Sultan (1989). Chorasantürkische Materialien aus Kalāt bei Esfarāyen. Berlin: Klaus Schwarz Verlag. ISBN 3-922968-88-0.
Doerfer, Gerhard; Hesche, Wolfram (1993). Chorasantürkisch: Wörterlisten, Kurzgrammatiken, Indices. Wiesbaden: Harrassowitz. ISBN 3-447-03320-7.
