ภาษาจีนกลางสำเนียงไต้หวัน

ภาษาจีนกลางสำเนียงไต้หวัน
ประเทศที่มีการพูด	ไต้หวัน
จำนวนผู้พูด	ภาษาแม่: 4.6 ล้านคน  (2017) ภาษาที่สอง: 15 ล้านคน
ตระกูลภาษา	จีน-ทิเบต จีน จีน จีนกลาง จีนกลางปักกิ่ง ปักกิ่ง จีนกลางมาตรฐาน ภาษาจีนกลางสำเนียงไต้หวัน
ระบบการเขียน	อักษรจีนตัวเต็ม
สถานภาพทางการ
ภาษาทางการ	ไต้หวัน
ผู้วางระเบียบ	กระทรวงศึกษาธิการ
รหัสภาษา
ISO 639-3	–
ISO 639-6	goyu (Guoyu)
จำนวนร้อยละชาวไต้หวันอายุ 6 ขวบขึ้นไปที่พูดภาษาจีนกลางในบ้านเมื่อ ค.ศ. 2010; สีน้ำเงินเข้มแสดงว่ามีความหนาแน่นมากกว่า

ภาษาจีนกลางสำเนียงไต้หวัน หรือ ภาษาจีนไถวาน มักเรียกเป็น กั๋ว-ยฺหวี่ (จีน: 國語; พินอิน: Guóyǔ; แปลตรงตัว: "ภาษาประจำชาติ") หรือ หฺวา-ยฺหวี่ (華語; Huáyǔ; "ภาษาจีน"; ระวังสับสนกับ 漢語) เป็นภาษาจีนที่กลายร่างมาจากภาษาจีนมาตรฐานแต่มีการเปลี่ยนแปลงเล็กน้อยเป็นภาษาทางการในเกาะไต้หวัน ภาษานี้เป็นที่รู้จักในคนท้องถิ่นว่า 國語 (กว๋อ-ยฺหวี่) ซึ่งภาษาจีนมาตรฐานก็ได้รับการเปลี่ยนแปลงมาจากภาษาจีนกลางสำเนียงปักกิ่งอีกที

กว๋อยวี่ แทบจะมีระบบการพูดและการเขียนเหมือนกับภาษาจีนมาตรฐานแทบทั้งสิ้น ซึ่งภาษาจีนมาตรฐานเรียกว่า 普通话 (ผู่ทงฮว่า) แต่อย่างไรก็ตามภาษาจีนกลางสำเนียงไต้หวันก็ได้รับคำศัพท์ ไวยากรณ์ และการออกเสียง ที่ผิดเพี้ยนไปจากภาษาจีนมาตรฐานเล็กน้อย ซึ่งได้รับอิทธิพลมาจากภาษาไต้หวัน (臺灣閩南語) และภาษาฮักกา (客家話) ซึ่งเป็นภาษาแม่ของพลเมืองเกาะนี้จำนวน 70% และ 14% ตามลำดับ

คำศัพท์และคำจำกัดความ

ภาษาจีนไม่ได้เป็นภาษาเดียว แต่เป็นกลุ่มภาษาของตระกูลจีน-ทิเบต ซึ่งรวมถึงภาษาต่างๆ เช่น ภาษาจีนกลาง ภาษากวางตุ้ง และภาษาฮักกะ พวกเขามีต้นกำเนิดและลายลักษณ์อักษรร่วมกันคืออักษรจีน และในหมู่ผู้พูดภาษาจีน พวกเขาถูกมองว่าเป็นสำเนียง (方言 fāngyán) ของภาษาเดียวกัน อย่างไรก็ตาม สำเนียงเหล่านี้มักจะแตกต่างกันมากในรูปแบบพูดและไม่สามารถเข้าใจกันได้ ดังนั้น นักภาษาศาสตร์ตะวันตกจึงมักมองว่ามันเป็นภาษาที่แยกจากกัน ไม่ใช่เป็นสำเนียงของภาษาเดียวกัน [4] โดยอ้างอิงจาก Yuén Rén Chāo, John DeFrançais ได้เปรียบเทียบความแตกต่างระหว่างบางสำเนียงกับความแตกต่างระหว่างภาษาอังกฤษและภาษาดัตช์เป็นต้น

สำเนียงจีนกลางคือกลุ่มของภาษาจีน ซึ่งรวมถึงกลุ่มย่อยอย่างน้อยแปดกลุ่ม ส่วนใหญ่มักเรียกว่าภาษาถิ่น ในภาษาอังกฤษ "สำเนียงจีนกลาง" อาจหมายถึงภาษาถิ่นใดๆ ของสำเนียงจีนกลาง ซึ่งไม่จำเป็นต้องเข้าใจกันได้ อย่างไรก็ตาม มักใช้คำนี้เพื่อหมายถึงภาษาจีนมาตรฐาน ภาษา ซึ่งเป็นภาษาที่มีเกียรติ

ภาษาจีนมาตรฐานในจีนแผ่นดินใหญ่เรียกว่า ผู่ทงหัว (普通话; Pǔtōnghuà; "ภาษาธรรมดา") และในสาธารณรัฐจีน (ไต้หวัน) เรียกว่า กว๋ออวี่ (国语; Guóyǔ; "ภาษาประจำชาติ") ทั้งสองภาษานี้ เช่นเดียวกับสำเนียงจีนกลาง อ้างอิงรูปแบบของสำเนียงปักกิ่งของภาษาจีนกลางและสามารถเข้าใจกันได้ แต่มีความแตกต่างในแง่ของคำศัพท์ เสียง และไวยากรณ์ ในผู่ทงหัวและกว๋ออวี่ก็มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ นักวิชาการบางท่านกล่าวว่าผู่ทงหัวและกว๋ออวี่เป็นมาตรฐานที่ถูกสร้างขึ้น โดยกล่าวว่าไม่นับเป็นภาษาบ้านเกิดของคนส่วนใหญ่หรืออาจจะไม่มีคนพูดด้วยซ้ำ

กว๋ออวี่มีอยู่ในช่วงตั้งแต่รูปแบบที่เป็นมาตรฐานที่สุดและเป็นทางการของภาษาไปจนถึงรูปแบบที่ได้รับอิทธิพลมากที่สุดจากภาษาถิ่นฮกเกี้ยน

ความต่างจากภาษาจีนมาตรฐาน

ข้อมูลเพิ่มเติม: ภาษาจีนกลาง

ตัวอักษร

ภาษาจีนกลางสำเนียงไต้หวันใช้ตัวอักษรจีนเต็มซึ่งตรงข้ามกับภาษาจีนมาตรฐานที่ใช้ตัวย่อ อักษรเบรลล์ของภาษาจีนสำเนียงนี้ก็มีความแตกต่างจากภาษาจีนมาตรฐานมาก โดยเฉพาะการเขียนตัวอักษรละตินก็มีความแตกต่างอย่างมากโดยตัวอักษรละตินเป็นมาตรฐานสำหรับการเขียนพินอินของภาษาจีนมาตรฐานอยู่แล้ว ในขณะที่ตัวอักษรละตินในภาษาจีนสำเนียงนี้จะถูกเขียนตามเวด-ไจลส์

การออกเสียง

วิธีการออกเสียงภาษาจีนกลางสำเนียงไต้หวันหลักๆได้รับอิทธิพลมาจากภาษาฮกเกี้ยน, ภาษาแคะและภาษาอังกฤษ แต่พยายามเลียนแบบภาษาจีนกลางมาตรฐานโดยวรรณยุกต์ทั้งสี่มีการใช้แทบจะเหมือนจากภาษาจีนมาตรฐานส่วนคำศัพท์หลายๆคำนำมาจากภาษาไต้หวันแต่รักษาวรรณยุกต์ทั้งสี่ตามภาษาจีนมาตรฐานเอาใว้ แต่พยัญชนะต้นมีข้อจำกัดอยู่มาก ภาษาจีนกลางสำเนียงไต้หวันมีหลากหลายสำเนียงถิ่นย่อย โดยมาตรฐานใช้หน่วยเสียงจากจังหวัดไถเป่ย์เป็นที่ตั้ง

พินอิน/จู้อิน	จีนมาตรฐาน	จีนกลางสำเนียงไต้หวัน	คำอธิบาย
b/ㄅ	[p]		เสียง "ป"
p/ㄆ	[pʰ]		เสียง "ผ/พ"
m/ㄇ	[m]		เสียง "ม/หฺม"
f/ㄈ	[f]		เสียง "ฝ/ฟ"
d/ㄉ	[t]		เสียง "ต"
t/ㄊ	[tʰ]		เสียง "ถ/ท"
n/ㄋ	[n]		เสียง "น/หน"
l/ㄌ	[l]	[ɾ]	เสียง "ล/หล"
g/ㄍ	[k]		เสียง "ก"
k/ㄎ	[kʰ]		เสียง "ข/ค"
h/ㄏ	[x]	[h]	เสียง "ฃ/ฅ" กับเสียง "ห/ฮ" ตามลำดับ
j/ㄐ	[t͡ɕ]		บางสำเนียงถิ่นมีค่าเท่ากับ "จ"
q/ㄑ	[t͡ɕʰ]		บางสำเนียงถิ่นมีค่าเท่ากับ "ฉ/ช"
x/ㄒ	[ɕ]		บางสำเนียงถิ่นมีค่าเท่ากับ "ส/ซ"
zh/ㄓ	[ʈ͡ʂ]	[ʤ]	ไม่มีเสียงใกล้เคียงกับภาษาไทย
ch/ㄔ	[ʈ͡ʂʰ]	[ʃ]	บางสำเนียงถิ่นมีค่าเท่ากับ "ฉ/ช"
sh/ㄕ	[ʂ]	[ɹ̠̊˔]	บางสำเนียงถิ่นมีค่าเท่ากับ "ษ"
r/ㄖ	[ʐ]	[ɹ]	บางสำเนียงถิ่นมีค่าเท่ากับ "ร/หร"
z/ㄗ	[ts]		บางสำเนียงถิ่นมีค่าเท่ากับ "จ"
c/ㄘ	[tsʰ]		บางสำเนียงถิ่นมีค่าเท่ากับ "ฉ/ช"
s/ㄙ	[s]		บางสำเนียงถิ่นมีค่าเท่ากับ "ส/ซ"

หากจำแนกเสียงกึ่งสระทั้งเป็นสัทอักษรสากลจะถอดเสียงพยัญชนะได้ดังนี้

พินอิน/จู้อิน	จีนมาตรฐาน	จีนกลางสำเนียงไต้หวัน	คำอธิบาย
yi/ㄧ (อยู่เดี่ยว)	[i]		เสียง "อี"
yi/ㄧ (มีสระ)	[ji+_]	[ʔi+_]~[ɹ̠˔+_]	บางสำเนียงถิ่นมีค่าเท่ากับ "ยี" หรือ "อี"
yi/ㄧ (ควบ)	[_+ji]	[_i]	บางสำเนียงถิ่นมีค่าเท่ากับ "ยี" หรือ "อี"
wu/ㄨ (อยู่เดี่ยว)	[u]		เสียง "อู"
wu/ㄨ (มีสระ)	[wu+_]	[ʋ+_]	บางสำเนียงถิ่นมีค่าเท่ากับ "วู" หรือ "อู"
wu/ㄨ (ติด)	[_u]		เหลือแค่สระอูเหมือนกัน
yu/ㄩ	[y]		คล้ายสระ "อี" แต่ม้วนปาก
yu/ㄩ (มีสระ)	[y_]	[ʏ_]	คล้ายสระ "เอ" แต่ม้วนปาก

ตัวอย่างคำศัพท์ที่ออกเสียงต่างกัน

คำส่วนใหญ่จะมีการออกเสียงวรรณยุกต์ที่ต่างกัน

ศัพท์	จีนมาตรฐาน	จีนกลางสำเนียงไต้หวัน	เพิ่มเติม
垃圾 (or 拉圾) ("garbage")	lājī	lèsè	การออกเสียง lèsè มาจากภาษาง่อ คำนี้ก็เรียกในแผ่นดินใหญ่จนกระทั่งปี 1949.
液體 (液体) ("liquid")	yètǐ	yìtǐ, yètǐ
和 ("and")	hé	hàn, hé
星期 ("week")	xīngqī	xīngqí
企業 (企业) ("enterprise")	qǐyè	qìyè
危險 (危险) ("danger")	wēixiǎn	wéixiǎn
包括 (包括) ("including")	bāokuò	bāoguā, bāokuò
法國 (法国) ("France")	Fǎguó	Fàguó
微波爐 (微波炉) ("microwave")	wēibōlú	wéibōlú