ภาษาการากัลปัก

ภาษาการากัลปัก
Qaraqalpaq tili, Қарақалпақ тили, قاراقالپاق تىلى
ประเทศที่มีการพูด	อุซเบกิสถาน, คาซัคสถาน, เติร์กเมนิสถาน
ภูมิภาค	การากัลปักสถาน
จำนวนผู้พูด	583,410  (2553)
ตระกูลภาษา	เตอร์กิก เตอร์กิกทั่วไป เคียปชัก เคียปชัก–โนไก ภาษาการากัลปัก
สถานภาพทางการ
ภาษาทางการ	การากัลปักสถาน (อุซเบกิสถาน)
รหัสภาษา
ISO 639-2	kaa
ISO 639-3	kaa
บริเวณที่มีการพูดภาษาการากัลปักเป็นหลัก (สีแดง) ในอุซเบกิสถาน

ภาษาการากัลปัก (การากัลปัก: Qaraqalpaq tili/Қарақалпақ тили) เป็นภาษากลุ่มเตอร์กิก พูดโดยชาวการากัลปักที่อยู่ในสาธารณรัฐการากัลปักสถาน ประเทศอุซเบกิสถาน ใกล้เคียงกับภาษาคาซัคและภาษาโนไก คำศัพท์และไวยากรณ์ส่วนใหญ่ได้รับอิทธิพลจากภาษาอุซเบก เป็นภาษารูปคำติดต่อที่มีการเปลี่ยนเสียงสระเช่นเดียวกับภาษาฮังการีและภาษาตุรกี ไม่มีการแบ่งเพศทางไวยากรณ์ เรียงประโยคแบบประธาน-กรรม-กริยา

เริ่มแรกภาษานี้เขียนด้วยอักษรอาหรับจนถึง พ.ศ. 2471 แล้วเปลี่ยนมาใช้อักษรละตินจนถึง พ.ศ. 2483 หลังจากนั้นใช้อักษรซีริลลิกจนกระทั่งอุซเบกิสถานได้รับเอกราชใน พ.ศ. 2534 จึงกลับมาเขียนด้วยอักษรละตินอีกครั้ง

การกระจายตามเขตภูมิศาสตร์

ภาษาการากัลปักนี้พูดเป็นส่วนใหญ่ในสาธารณรัฐปกครองตนเองการากัลปักสถานของอุซเบกิสถาน ผู้คนประมาณ 2,000 คนในอัฟกานิสถานและผู้พลัดถิ่นกลุ่มเล็ก ๆ ผู้คนในในพื้นที่ของรัสเซีย คาซัคสถาน ตุรกี และส่วนอื่น ๆ ของโลกสามารถพูดภาษาคารากัลปักได้

สถานะทางการ

ภาษาการากัลปักมีสถานะเป็นทางการในสาธารณรัฐปกครองตนเองการากัลปักสถาน

ตัวอย่างข้อความ

ข้อแรกของปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน

อักษรซีริลลิก	อักษรละติน	คำแปล
Ҳәмме адамлар өз қәдир-қымбаты және ҳуқықларында еркин ҳәм тең болып туўылады. Оларға ақыл ҳәм ҳүждан берилген болып, бир-бирине туўысқанлық руўхындағы қатнаста болыўы тийис.	Hámme adamlar óz qádir-qımbatı jáne huqıqlarında erkin hám teń bolyp tuwıladı. Olarǵa aqıl hám hújdan berilgen bolıp, bir-birine tuwısqanlıq ruwxındaǵı qatnasta bolıwı tiyis.	มนุษย์ทั้งปวงเกิดมามีอิสระและเสมอภาคกันในศักดิ์ศรีและสิทธิ ต่างในตนมีเหตุผลและมโนธรรม และควรปฏิบัติต่อกันด้วยจิตวิญญาณแห่งภราดรภาพ