พระสุริยภักดี (สนิท บุนนาค)
พระสุริยภักดี (สนิท บุนนาค) | |
|---|---|
| เกิด | พ.ศ. 2355 |
| เสียชีวิต | 23 กรกฎาคม พ.ศ. 2381 (26 ปี) สำเหร่ เมืองธนบุรี อาณาจักรรัตนโกสินทร์ |
| สัญชาติ | สยาม |
| คู่รัก | คุณศรี ณ บางช้าง, เจ้าจอมอิ่ม , คุณเอี่ยม, คุณจัน, คุณมอญ ชูโต |
| บุตร | 14 คน |
| บิดามารดา | สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาพิไชยญาติ (ทัต บุนนาค) ท่านผู้หญิงน้อย |
พระสุริยภักดี (สนิท บุนนาค) เป็นบุตรของสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาพิไชยญาติ (ทัต บุนนาค) กับท่านผู้หญิงน้อย (ธิดาของพระยาสมบัติยาธิบาลกับคุณหญิงม่วง ชูโต) มีคดีความลอบส่งเพลงยาวให้กับเจ้าจอมอิ่ม ในรัชกาลที่ 3 จนถูกประหารชีวิตทั้งคู่
ประวัติ
[แก้]คุณสนิทเกิดเมื่อ พ.ศ. 2355 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย และเข้ารับราชการในสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวเป็นนายเล่ห์อาวุธ หุ้มแพรมหาดเล็ก แล้วเป็นจมื่นประทานมณเฑียร ปลัดกรมพระตำรวจ ต่อมาได้เลื่อนเป็นพระสุริยภักดี เจ้ากรมพระตำรวจ คุณสนิทอ่านเขียนภาษาไทยไม่ได้ บิดามารดาไม่ส่งไปเรียนหนังสือที่วัดเพราะกลัวว่าบุตรจะโดนอาจารย์ตีได้รับความลำบาก แต่ก็มีความสามารถทำบัญชีรายงานราชการอ่านถวายในท้องพระโรงได้เสมอ โดยใช้วิธีเขียนจุด วง และกา เพื่อทำเป็นสัญญาความหมายจำได้ ด้านเชิงกวีนั้น พระสุริยภักดี มักเล่นสักวากับเจ้านายฝ่ายหน้าและเพื่อนขุนนาง ประกอบด้วย สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าจุฑามณี (พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว) พระองค์เจ้านวม (พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงวงษาธิราชสนิท) พระองค์เจ้าทินกร (พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงภูวเนตรนรินทรฤทธิ์) และหลวงนายสิทธิ (ช่วง) (สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์) รวมถึงคุณพุ่ม ซึ่งหลักฐานในเชิงกวีของพระสุริยภักดีได้แก่เพลงยาวสามชาย[1]
คดีความ
[แก้]พระสุริยภักดีได้ลอบส่งเพลงยาวให้กับเจ้าจอมอิ่ม ในรัชกาลที่ 3 โดยอ้ายพลายกับนางทรัพย์ ทาสของพระสุริยภักดีได้รู้ความลับและนำเรื่องราวไปร้องต่อ เจ้าพระยาธรรมา เสนาบดีกระทรวงวัง ว่าพระสุริยะภักดีลอบรักใคร่กับเจ้าจอมอิ่ม[2] จนเกิดเป็นคดีความขึ้น ใน พ.ศ. 2381 สมัยรัชกาลที่ 3 เป็นข่าวดังที่โจษกันไปทั่วทั้งพระนคร มีบันทึกอยู่ในพระราชพงศาวดารรัชกาลที่ 3 ฉบับเจ้าพระยาทิพากรวงศ์มหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค) ทั้งคู่ต้องพระราชอาญาถึงประหารชีวิตและคนที่เกี่ยวข้องอีก 7 คน ถูกลงโทษด้วยการประหารชีวิตที่ตำบลสำเหร่ เมื่อวันที่ 23 กรกฎาคม พ.ศ. 2381 ต่อมาสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาพิไชยญาติ (ทัต บุนนาค) ได้สร้างวัดพิชัยญาติขึ้น ส่วนท่านผู้หญิงน้อย ผู้เป็นมารดา ได้สร้างวัดอนงคารามอุทิศส่วนกุศลให้บุตรชาย[3]
บุตรธิดา
[แก้]พระสุริยภักดี มีบุตรธิดากับคุณศรี 3 คน และมีบุตรธิดากับภรรยาอื่น 11 คน ธิดาท่านหนึ่งชื่อ สุด เป็นเจ้าจอมในรัชกาลที่ 4 ธิดาชื่อ เดิม เป็นคุณหญิงของพระยาสุรศักดิ์มนตรี (แสง ชูโต) ธิดาอีกท่านหนึ่งชื่อ เขียน เป็นภรรยาของนายสนิทยศสถาน (พร้อม จาตุรงคกุล)
พระสุริยภักดีมีบุตรชาย 5 คน เกิดจากคุณศรี ณ บางช้าง 1 คน คือ คุณแดง เกิดจาก คุณเอี่ยม 1 คน คือ คุณฝรั่ง แต่ทั้ง 2 เสียชีวิตตั้งแต่เด็ก และมีบุตรชายที่เสียชีวิตตั้งแต่เกิดอีก 2 คน เหลือแต่ที่เกิดจาก คุณมอญ ชูโต คือ นายอ๋อย มหาดเล็ก ซึ่งแต่งงานกับ คุณจีน พี่สาวต่างมารดา และมีลูกสาวเพียงคนเดียว[4]
วัฒนธรรมประชานิยม
[แก้]เรื่องราวคดีพระสุริยภักดีกับเจ้าจอมอิ่ม ต่อมาศรีฟ้า ลดาวัลย์ได้นำมาตีความและเขียนเป็นนวนิยายชื่อ เรือนแรม[4] ในละครเรื่อง เภตรานฤมิต ออกฉายเมื่อ พ.ศ. 2566 มีตัวละครพระสุริยภักดี[5]
อ้างอิง
[แก้]- ↑ เพลงยาวสามชาย พระบวรราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว ใน พระบวรราชนิพนธ์ เล่ม 2. (กรุงเทพฯ : กองวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร, 2545).
- ↑ โรม บุนนาค. "เพียงหน้าต่างบานเดียวของกรุงเทพฯนี้! ก็เล่าประวัติศาสตร์ได้มากมายหลายเรื่อง!!". ผู้จัดการออนไลน์.
- ↑ โรม บุนนาค. "เบื้องหลังวัดงาม พระปรางค์ใหญ่สะดุดตา! อนุสรณ์ความเศร้าแฝงการเมือง พ่อต้องประหารลูก!!". ผู้จัดการออนไลน์.
- ↑ 4.0 4.1 "คดีรักที่โทษถึงตาย กรณี "พระสุริยภักดี" กับ "เจ้าจอมอิ่ม" สมัยร.3 สู่นิยาย "เรือนแรม"". ศิลปวัฒนธรรม.
- ↑ ""เภตรานฤมิตร" เปิดตัวละครที่มีตัวตนอยู่จริงในประวัติศาสตร์ไทย". ดาราเดลี่.