พระยาอนุราชบุรีศรีมหาสมุทร

นายทองอยู่ นกเล็ก
เจ้าเมืองชลบุรี
ถัดไป	พระยาชลบุรานุรักษ์ (หวัง)
ข้อมูลส่วนบุคคล
เสียชีวิต	ราว กันยายน-ตุลาคม พ.ศ. 2310 อ่าวไทย อาณาจักรธนบุรี
สาเหตุการเสียชีวิต	ประหารชีวิตด้วยการถ่วงน้ำ
ความสัมพันธ์	ชี (พี่สาว)

พระยาอนุราชบุรีศรีมหาสมุทร เป็นเจ้าเมืองชลบุรี เดิมชื่อนายทองอยู่ นกเล็ก เดิมเคยเป็นหนึ่งในกรมการเมืองระยองสมัยกรุงศรีอยุทยา

กรมการเมืองระยอง

ในช่วงเดือนมกราคม พ.ศ. 2310 ขณะนั้นพม่ากำลังล้อมกรุงศรีอยุธยา พระยาวชิรปราการ(สิน)พร้อมกับพรรคพวกได้ฝ่าวงล้อมกองทัพพม่าลงมายังทางหัวเมืองตะวันออก เมื่อมาถึงเมืองระยองได้ตั้งค่ายบริเวณวัดลุ่ม-วัดเนินโดยในช่วงแรกได้รับการต้อนรับอย่างดีกรมการเมืองระยองซึ่งประกอบไปด้วย หลวงพลแสนหาญ ขุนรามหมื่นซ่อง ขุนจ่าเมืองด้วง นายทองอยู่ นกเล็ก

จนถึงวันที่ 29 มกราคม พ.ศ. 2310 พระยาวชิรปราการ(สิน) ทราบข่าวว่ากรมการเมืองระยองสมคบกันรวบรวมผู้คนจะยกมาประทุษร้ายพระองค์ จึงวางแผนซ้อนซุ่มโจมตีกองทหารของทั้งสองแตกกระจายไป ส่วนนายทองอยู่ นกเล็ก หนีไปอยู่เมืองชลบุรี

เจ้าเมืองชลบุรี

พระยาวชิรปราการ (สิน) ขณะนั้นได้สถาปณาตนเป็นเจ้าที่วัดลุ่ม จึงได้ยกกองทัพไปถึงเมืองชลบุรีเมื่อวันที่ 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2310 เพื่อปราบนายทองอยู่ นกเล็ก เจ้าตากสินได้ตั้งกองทัพอยู่ที่หน้าวัดใหญ่ และได้ส่งคนที่เคยสนิทสนมกับนายทองอยู่ นกเล็ก ไปเจรจา เมื่อเจรจาสำเร็จจึงยอมเข้ามอบตัวมาสวามิภักดิ์ เจ้าตากสินจึงโปรดตั้งให้เป็น พระยาอนุราชบุรีศรีมหาสมุทร ครองเมืองชลบุรี แต่ต่อมาปรากฏว่าประพฤติมิชอบ ทำตัวเป็นโจรสลัดเข้าปล้นเรือสำเภา เมื่อเจ้าตากสินจึงเคลื่อนทัพเรือมุ่งไปยังปากน้ำเจ้าพระยาได้ทราบความ จึงหยุดประทับไต่สวนที่เมืองชลบุรี ได้ความว่าพระยาอนุราชผิดจริง จึงถูกประหารชีวิต