คิตสึเนะ

สำหรับความหมายอื่น ดูที่ ปิศาจจิ้งจอก

ภาพวาดปิศาจจิ้งจอกขณะสิงสู่หญิงนางหนึ่ง จากเรื่อง คิตสึเน็ตสึกิ (ญี่ปุ่น: 狐憑き)

คิตสึเนะ (ญี่ปุ่น: 狐; โรมาจิ: kitsune) เป็นปิศาจจิ้งจอกที่พบบ่อยครั้งในคติชนญี่ปุ่นซึ่งเชื่อว่า เป็นสัตว์มีไหวพริบและวิทยาคมซึ่งรวมถึงการแปลงเป็นมนุษย์ บางคนเชื่อว่า หมาจิ้งจอกแปลงเป็นมนุษย์เพื่อล่อลวงมนุษย์คนอื่น แต่บางคนเชื่อว่า แปลงมาพิทักษ์รักษาหรือร่วมหอลงโรงด้วย

ในญี่ปุ่นแต่ก่อน มนุษย์และหมาจิ้งจอกอยู่ใกล้ชิดกันมาก ความสัมพันธ์นี้เองที่ก่อให้เกิดความเชื่อเรื่องคิตสึเนะนี้ขึ้น ในลัทธิชินโตยังเชื่อว่า หมาจิ้งจอกเป็นผู้เดินสารของเทพเจ้าอินาริ ความเชื่อนี้ทำให้หมาจิ้งจอกมีบทบาทในเรื่องเหนือธรรมชาติ เพื่อดลบันดาลให้เกิดความอุมสมบูรณ์ขึ้น ที่หน้าศาลเจ้าฟูชิมิอินาริ ที่จังหวัดเกียวโต จึงมีรูปปั้นหมาจิ้งจอกประดับอยู่ เสมือนเป็นยามหรือทวารบาลรักษาทางเข้า โดยบางตัวจะคาบสิ่งที่มีลักษณะคล้ายสาส์น อันหมายถึงเป็นตัวแทนหรือสื่อกลางระหว่างมนุษย์กับเทพเจ้า หรือบางตัวคาบรวงข้าว หมายถึง การเป็นตัวแทนของความอุดมสมบูรณ์ อนึ่ง ญี่ปุ่นยังเชื่อว่า ปิศาจจิ้งจอกมีหางมากเท่าไร ก็หลักแหลมและทรงอำนาจมากเท่านั้น ฉะนั้น จึงมีผู้บูชาปิศาจจิ้งจอกเสมือนเทพ