คลองไชยา

คลองไชยา เป็นคลองสำคัญในจังหวัดสุราษฎร์ธานี มีต้นน้ำเกิดจากทิวเขาแดน (เทือกเขาภูเก็ต) ต้นน้ำเกิดจากการรวมกันระหว่างคลองท่าใหญ่และคลองท่าไม้แดงไหลมาบรรจบกันบริเวณปากแพรกเขตตำบลปากหมาก ไหลผ่านตำบลโมถ่าย ตำบลป่าเว

คลองไชยาเมื่อไหลผ่านพื้นที่ตอนกลางได้แตกออกหลายสายไหลลงสู่ทะเลโดยมี 3 สายหลัก ได้แก่ สายแรกไหลผ่านตำบลเวียง ตำบลเลม็ดแล้วไหลไปรวมกับคลองท่าปูน (เส้นแบ่งระหว่างอำเภอไชยาและอำเภอท่าฉาง) สายที่สองไหลผ่านตำบลเวียง ตำบลตลาดแล้วแยกออกเป็นสองสาย คือ คลองหัววัวและคลองไชยา แล้วไหลลงสู่ทะเล สายที่สามแยกจากคลองไชยาบริเวณบ้านโมถ่าย ไหลผ่านบ้านโพธิ์เรียก คลองท่าโพธิ์ ไหลบรรจบคลองตะเคียนและออกสู่ทะเล คลองไชยามีความยาวประมาณ 80 กิโลเมตร ปากน้ำกว้างประมาณ 20 เมตร

ในสมัยโบราณคลองนี้เป็นเส้นทางคมนาคมและเป็นแหล่งที่ตั้งวัดโบราณหลายแห่ง อายุสมัยศรีวิชัย เช่น วัดแก้ว วัดเวียง วัดหลง วัดชยาราม และวัดพระบรมธาตุไชยาราชวรวิหาร แต่เดิมเมื่อราวร้อยกว่าปี เป็นแม่น้ำสายใหญ่พอที่เรือบรรทุกสินค้าเข้าไปขายได้ถึงวัดพระบรมธาตุไชยาราชวรวิหารได้ ปัจจุบันเป็นแหล่งน้ำสำหรับเพาะปลูก น้ำในคลองไชยาถือว่ามีความศักดิ์สิทธิ์เช่นเดียวกับน้ำในแม่น้ำคงคาของอินเดีย ตามจารีตของชาวอินเดียที่นำเข้ามาสั่งสอนตั้งแต่สมัยนั้น