ข้าวหลามดง
| ข้าวหลามดง | |
|---|---|
| การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
| อาณาจักร: | Plantae |
| ไม่ได้จัดลำดับ: | Angiosperms |
| ไม่ได้จัดลำดับ: | Magnoliids |
| อันดับ: | Magnoliales |
| วงศ์: | Annonaceae |
| สกุล: | Goniothalamus |
| สปีชีส์: | G. laoticus |
| ชื่อทวินาม | |
| Goniothalamus laoticus (Finet & Gagnep.) Bân | |
ข้าวหลามดง (ชื่อวิทยาศาสตร์: Goniothalamus laoticus) ชื่ออื่น จำปีหิน (ชุมพร) นมงัว (ปราจีนบุรี) เป็นไม้ตระกูลเดียวกับกระดังงา เป็นไม้ต้นขนาดเล็ก สูง 3-7 เมตร ทรงพุ่มโปร่ง เปลือกต้นสีเทาอมดำ เนื้อไม้เหนียว ปลูกเป็นไม้ดอกไม้ประดับ ใช้เป็นสมุนไพรหลังคลอดบุตร ทางภาคอีสานแก่นต้นเป็นส่วนผสมของยารักษาโรคซางในเด็ก[1]
ลักษณะ
[แก้]ใบ เป็นใบเดี่ยว เรียงสลับสองข้างกิ่ง แผ่นใบรูปขอบขนาน กว้าง 3-4 ซม. ยาว 10-16 ซม. ปลายใบเรียวแหลม โคนใบรูปลิ่ม ผิวใบด้านบนสีเขียวกว่าผิวใบด้านล่าง ก้านใบยาวราว 0.8 ซม. ดอก เป็นดอกเดี่ยวออกที่ซอกใบตามลำต้นหรือกิ่ง 1-3 ดอก กลีบเลี้ยงมีขนาดเล็ก 3 กลีบ สีเขียวแผ่กางออก กลีบดอกมี 6 กลีบ เรียงเป็น 2 ชั้น ๆ ละ 3 กลีบ ชั้นนอกรูปไข่ กว้าง 2.5-3 ซม. ยาว 4-5 ซม.ชั้นในยาว 1 เซนติเมตรประกบกันเป็นรูปสามเหลี่ยม กลีบดอกชั้นนอกอวบหนารูปหอก กว้าง 2.5-3 เซนติเมตร ยาว 4-5 เซนติเมตร ก้านดอกยาวประมาณ 1 ซม ดอกอ่อนสีเขียว เมื่อบานเปลี่ยนเป็นสีเหลืองหรือชมพูกางออก จากกัน เมื่อบานมีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางของดอก 3-3.5 เซนติเมตร ส่งกลิ่นหอมเย็น ดอกบาน 2-3 วัน แล้วจึงโรย มีอีกพันธุ์หนึ่งที่ดอกบาน แล้วเปลี่ยนจากสีเขียวอมเหลืองเป็นสีส้มแดงแล้วจึงโรย ซึ่งเป็นพันธุ์ที่หายากมากกว่า ออกดอกทยอยตลอดปี ดอกส่งกลิ่นหอมเย็นตลอดวัน ผล ออกเป็นกลุ่ม กลุ่มละ 6-12 ผล แต่ละผลรูปรี ยาว 2-3 ซม. ไม่มีก้านผล ผลแก่สีเขียวอมเหลือง มี 2-5 เมล็ด
ขยายพันธุ์ ด้วยการเพาะเมล็ด เจริญเติบโตได้ดีในที่ร่ม และมีแสงแดดรำไร ปลูกในกระถางควรใช้วิธีการทาบกิ่ง ส่วนวิธี การตอนพบว่าออกรากได้ยากมาก
อ้างอิง
[แก้]- ↑ สถาบันวิจัยวลัยรุกขเวช มหาวิทยาลัยมหาสารคาม. พรรณไม้พื้นบ้านอีสาน เล่ม 1. มหาสารคาม: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม. 2544 หน้า 41
- ต้นข้าวหลามดง เรียบเรียงโดย ดร. ปิยะ เฉลิมกลิ่น เก็บถาวร 2007-11-05 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (ไทย)