วิกฤตการณ์ชายแดนเบลารุส–สหภาพยุโรป พ.ศ. 2564

วิกฤตการณ์ชายแดนเบลารุส–สหภาพยุโรป พ.ศ. 2564
ส่วนหนึ่งของ การประท้วงในประเทศเบลารุส พ.ศ. 2563–2564 และวิกฤตการณ์ผู้ย้ายถิ่นยุโรป
แผนที่แสดงเส้นทางหลักของผู้ย้ายถิ่นอย่างผิดกฎหมายไปยังชายแดนระหว่างเบลารุสกับสหภาพยุโรป
วันที่	7 กรกฎาคม 2564 – ปัจจุบัน (3 ปี 6 เดือน 9 วัน)
สถานที่	เบลารุส, โปแลนด์, ลัตเวีย และลิทัวเนีย
สาเหตุ	ความสัมพันธ์ที่เสื่อมถอยลงระหว่างเบลารุสกับสหภาพยุโรปหลังการเลือกตั้งประธานาธิบดีเบลารุส พ.ศ. 2563 และการประท้วงของชาวเบลารุสใน พ.ศ. 2563–2564 การคว่ำบาตรเบลารุสหลังการบังคับเครื่องบินของสายการบินไรอันแอร์ เที่ยวบินที่ 4978 ให้ลงจอด นักวิ่ง​กรึสต์ซีนา ซีมานอว์สกายา​ถูกบังคับให้ส่งตัว​กลับ​ประเทศ​จากญี่ปุ่​นถึงเบลารุส​
คู่ขัดแย้ง
เบลารุส กองกำลังพิทักษ์ชายแดน หน่วยพิเศษออซัม กองกำลังภาคพื้นดิน ผู้สนับสนุน: รัสเซีย (รัสเซียปฏิเสธ) ตุรกี (โปแลนด์อ้าง, ตุรกีปฏิเสธ) ลัตเวีย กองกำลังตำรวจ กองกำลังพิทักษ์ชายแดน กองทัพ ลัตเวีย กองกำลังพิทักษ์ชายแดน กองกำลังตำรวจ กองทัพ โปแลนด์ (ตั้งแต่ 6 สิงหาคม) กองกำลังพิทักษ์ชายแดน กองกำลังตำรวจ กองทัพ สหภาพยุโรป ฟรงแต็กซ์ ผู้สนับสนุน: เอสโตเนีย (ส่งลวดหนามและโดรน) ยูเครน (ส่งลวดหนาม) สหราชอาณาจักร (ส่งทหารช่างหลวง) ฮังการี (เสนอความช่วยเหลือ) กลุ่มผู้ลี้ภัยและผู้ย้ายถิ่น
จำนวน
ไม่ทราบ โปแลนด์: 15,000 นาย ลิทัวเนีย: ไม่ทราบ ลัตเวีย: ไม่ทราบ ฟรงแต็กซ์: เจ้าหน้าที่ 100 นาย, รถลาดตระเวน 30 คัน และเฮลิคอปเตอร์ 2 ลำในลิทัวเนีย สหราชอาณาจักร: ทหาร 10 นายในโปแลนด์ ประมาณ 10,000 คน
ความสูญเสีย
ไม่มี กองทัพโปแลนด์: เสียชีวิต 2 นาย (นอกการปฏิบัติหน้าที่) บาดเจ็บจากการปฏิบัติหน้าที่มากกว่า 5 นาย เสียชีวิต 11 คน ถูกควบคุมตัว 1,500 คน

วิกฤตการณ์ชายแดนเบลารุส–สหภาพยุโรป พ.ศ. 2564 เกิดขึ้นเมื่อผู้อพยพย้ายถิ่นจำนวนนับหมื่นคน (ส่วนใหญ่มาจากประเทศอิรักและทวีปแอฟริกา) หลั่งไหลเข้าสู่ประเทศลัตเวีย ประเทศลิทัวเนีย และประเทศโปแลนด์ซึ่งเป็นสมาชิกสหภาพยุโรปผ่านทางชายแดนของประเทศเหล่านี้กับประเทศเบลารุส วิกฤตการณ์นี้ถูกกระตุ้นจากความสัมพันธ์ที่เสื่อมถอยลงอย่างรุนแรงระหว่างเบลารุสกับสหภาพยุโรปหลังการเลือกตั้งประธานาธิบดีเบลารุสใน พ.ศ. 2563 การประท้วงในเบลารุสใน พ.ศ. 2563–2564 เหตุการณ์ไรอันแอร์ เที่ยวบินที่ 4978 และความพยายามนำตัวกรึสต์ซีนา ซีมานอว์สกายา กลับประเทศ

วิกฤตการณ์ดังกล่าวเริ่มขึ้นในช่วงต้นฤดูร้อนของ พ.ศ. 2564 เมื่อประธานาธิบดีอาเลียกซันดร์ ลูกาแชนกา แห่งเบลารุส ขู่ว่าจะส่งผู้ค้ามนุษย์ ผู้ลักลอบขนยาเสพติด และผู้อพยพติดอาวุธเข้าสู่สหภาพยุโรป ต่อมา ทางการเบลารุสและวิสาหกิจการท่องเที่ยวที่รัฐควบคุมได้ร่วมกับสายการบินบางแห่งที่ดำเนินการในตะวันออกกลางเริ่มส่งเสริมการท่องเที่ยวไปยังเบลารุสโดยเพิ่มการเชื่อมต่อจากตะวันออกกลาง และตรวจลงตราให้แก่ผู้จองเที่ยวบินซึ่งดูเหมือนว่ามีจุดประสงค์เพื่อไปล่าสัตว์ กลุ่มบางกลุ่มในสื่อสังคมยังให้คำแนะนำผิด ๆ เกี่ยวกับกฎการข้ามชายแดนแก่ผู้ต้องการย้ายถิ่นซึ่งส่วนใหญ่พยายามจะเดินทางเข้าสู่เยอรมนี ผู้ที่มาถึงเบลารุสจะได้รับคำชี้แจงเกี่ยวกับวิธีการและสถานที่ในการบุกรุกชายแดนสหภาพยุโรปและสิ่งที่ควรบอกแก่เจ้าหน้าที่ชายแดนของอีกฝั่ง และมักจะได้รับการนำทางจากเจ้าหน้าที่ไปจนถึงชายแดน อย่างไรก็ตาม ผู้ที่ไม่สามารถข้ามชายแดนไปได้มักถูกบังคับให้อยู่ที่ชายแดน ทางการเบลารุสไม่ยอมรับความช่วยเหลือด้านมนุษยธรรมที่โปแลนด์ส่งไปและถูกกล่าวหาว่าทำร้ายร่างกายผู้อพยพบางคนที่ข้ามชายแดนไม่สำเร็จ

โปแลนด์ ลิทัวเนีย และลัตเวียได้บรรยายวิกฤตการณ์ดังกล่าวว่าเป็นการสงครามผสมผสานจากการค้าผู้อพยพที่เบลารุสก่อขึ้นเพื่อต่อต้านสหภาพยุโรป และเรียกร้องให้สหภาพยุโรปเข้าแทรกแซง รัฐบาลของประเทศทั้งสามประกาศสถานการณ์ฉุกเฉิน ลิทัวเนียสามารถยับยั้งการหลั่งไหลของผู้อพยพไว้ได้ ในขณะที่อีกสองรัฐไม่ประสบความสำเร็จมากนัก เนื่องจากวิกฤตการณ์นี้ รัฐที่ได้รับผลกระทบทั้งสามจึงตัดสินใจสร้างกำแพงป้องกันชายแดนที่ติดกับเบลารุส โดยทั่วไปนั้น ประชากรของรัฐที่ได้รับผลกระทบสนับสนุนมาตรการพิเศษต่าง ๆ แต่องค์การสิทธิมนุษยชนได้แสดงความกังวลเกี่ยวกับการใช้นโยบายปิดกั้นและผลักดันผู้ขอลี้ภัยของเจ้าหน้าที่พิทักษ์ชายแดนลิทัวเนียและโปแลนด์ การปฏิเสธความเป็นไปได้ที่จะยื่นขอลี้ภัย รวมทั้งอาหาร น้ำ และที่พักพิงที่ไม่เพียงพอสำหรับผู้อพยพ ซึ่งกรณีหลังนี้อยู่ภายใต้คำสั่งศาลสิทธิมนุษยชนยุโรป (อีซีเอชอาร์)