โมกหลวง
| โมกหลวง | |
|---|---|
| |
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ 
| |
| อาณาจักร: | พืช Plantae |
| เคลด: | พืชมีท่อลำเลียง Tracheophytes |
| เคลด: | พืชดอก Angiosperms |
| เคลด: | พืชใบเลี้ยงคู่แท้ Eudicots |
| เคลด: | แอสเทอริด Asterids |
| อันดับ: | ดอกหรีดเขา Gentianales |
| วงศ์: | วงศ์ตีนเป็ด Apocynaceae |
| สกุล: | Holarrhena Holarrhena Wall. ex G.Don 1837 |
| สปีชีส์: | Holarrhena pubescens |
| ชื่อทวินาม | |
| Holarrhena pubescens Wall. ex G.Don 1837 | |
| ชื่อพ้อง[1] | |
| |
โมกหลวง (ชื่อวิทยาศาสตร์: Holarrhena pubescens) หรือ มูกหลวง, โมกใหญ่ (ภาคกลาง)[2] เป็นพืชในวงศ์ตีนเป็ด (Apocynaceae) เป็นไม้ประดับและพืชสมุนไพร
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
[แก้]โมกหลวงเป็นไม้ยืนต้น สูง 5-10 เมตร ทุกส่วนของต้นมีน้ำยางสีขาว ใบเดี่ยวเรียงตรงข้าม กว้าง 3.5-14 ซม. ยาว 7-30 ซม. ก้านใบยาว 0.4-1.2 ซม. แผ่นใบบางคล้ายกระดาษ รูปรีหรือขอบขนาน โคนใบป้านหรือรูปลิ่ม ปลายเรียวแหลม หรือเป็นติ่งแหลม ขอบเรียบ ผิวใบด้านบนและด้านล่างเป็นมันเกลี้ยง หรือมีขนสั้นนุ่ม ดอกช่อแบบช่อกระจุก ดอกย่อยมีก้าน ดอกย่อยที่ด้านข้างเท่ากัน มีขนาดเล็กกว่าดอกย่อยที่ตรงกลางช่อ ช่อดอกยาว 4-14 ซม. ก้านช่อยาว 0.9-3.5 ซม. หรือไม่มีก้านช่อ ทุกส่วนเกลี้ยง หรือมีขนสั้นนุ่ม ดอกย่อยประกอบด้วยก้านดอกย่อยสั้นมากหรือไม่มีก้าน ก้านดอกย่อย วงกลีบเลี้ยงเชื่อมติดกัน ปลายแยก 5 แฉก ปลายของแต่ละแฉกแหลม วงกลีบดอกเชื่อมกันเป็นรูปดอกเข็ม ปลายแยก 5 แฉก กว้างประมาณ 0.4-0.8 ซม. ยาวประมาณ 0.7-2.3 ซม. สีขาว รูปขอบขนาน ปลายมน เกสรเพศผู้จำนวน 5 อัน แยกกัน เกสรเพศเมีย 1 อัน อยู่เหนือวงกลีบ ผลแตกแนวเดียว รูปแถบเรียวยาว กว้างประมาณ 0.5 ซม. ยาว 37-45 ซม. ก้านผลยาว 1.6-2.5 ซม. เมล็ดจำนวนมาก มีปีกบาง[3]
ประโยชน์
[แก้]โมกหลวงเป็นไม้ประดับที่ดอกมีกลิ่นหอม[4] เนื้อไม้สีขาวใช้ทำของใช้ได้[5] เปลือกต้นมีรสขมฝาด มีสารแอลคาลอยด์ที่สำคัญคือ คอเนสซีน (conessine)[6] ซึ่งมีฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรีย[7] แก้ท้องร่วงและโรคบิด[8]
อ้างอิง
[แก้]- ↑ "World Checklist of Selected Plant Families". apps.kew.org (ภาษาอังกฤษแบบบริติช). Kew: Royal Botanic Gardens. สืบค้นเมื่อ 2017-08-07.[ลิงก์เสีย]
- ↑ คำอธิบาย ตำราพระโอสถพระนารายณ์, ชยันต์ พิเชียรสุนทร และคณะ, หน้า 554, พ.ศ. 2544, สำนักพิมพ์อมรินทร์ กรุงเทพฯ
- ↑ โมกหลวง - สรรพคุณสมุนไพร 200 ชนิด
- ↑ โมกหลวง -- Holarrhena pubescens - aKitia.Com
- ↑ โมกหลวง : Holarrhena pubescens - ฐานข้อมูลพันธุ์ไม้ องค์การสวนพฤกษศาสตร์
- ↑ "Holarrhena pubescens - Protabase Record". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2013-11-09. สืบค้นเมื่อ 2015-06-05.
- ↑ Antibacterial steroid alkaloids from the stem bark of Holarrhena pubescens
- ↑ Indian medicinal plants of Himalyan region: Holarrhena pubescens (Buch.-Ham.) Wall. ex DC. syn. H. antidysenterica (Linn.) (Apocynaceae) Vern. kurchi
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]
วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ โมกหลวง
ข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับ Holarrhena pubescens ที่วิกิสปีชีส์- โมกหลวง - ฐานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี
- Dressler S, Schmidt M, Zizka G (2014). "Holarrhena pubescens". African plants – a Photo Guide. Frankfurt/Main: Forschungsinstitut Senckenberg.