ข้ามไปเนื้อหา

โตร์มา

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
โตร์มาที่ถวายเบื้องหน้ามหาโพธิสถูปในพุทธคยา
ชาวทิเบตกำลังผลิตโตร์มาทรงกรวย
โตร์มาทรงสถูปที่อารามราลุง ภาพถ่ายปี 1993

โตร์มา (ทิเบต: གཏོར་མ, ไวลี: gtor ma; Tor-ma) หมายถึงประติมากรรมที่ทำจากเนยและแป้งที่ใช้งานในพิธีกรรมเชิงตันตระหรือเป็นเครื่องถวายบูชาในศาสนาพุทธแบบทิเบต โตร์มาอาจนำมาย้อมเป็ยหลากหลายสี และนำมาขึ้นรูปเป็นรูปลักษณะต่าง ๆ ขึ้นอยู่กับการใช้งาน โดยทั่วไปขึ้นรูปเป็นทรงกรวย นอกจากนี้ยังอาจมีการสร้างโตร์มาขนาดใหญ่ตั้งในศาลเจ้าตามเทศกาล[1][2]

ประวัติศาสตร์

[แก้]

ธรรมเนียมการถวายขนมเค้กหรือก้อนแป้งนั้นมีมาก่อนศาสนาพุทธเข้าสู่ทิเบต โดยขนมแป้งที่ใช้ถวายตามธรรมเนียมอินเดียเดิมเรียกว่า พลี (bali)[3][4] หรือ พลิงห (balingha)[5] มีลักษณะแยนมากกว่าจะเป็นทรวกรวยแบบโตร์มา[6]

ชื่อโตร์มาในภาษาทิเบตมาจากราก gtor-ba แปลว่า "เพื่อทำลาย, สลาย, ขับไล่" ซึ่งตีความได้ทั้งในแง่ของสิ่งถวายและในแง่ของการปล่อยไปหรือการไม่ยึดติด[7]

รูปแบบ

[แก้]

โตร์มามีรูปแบบต่างกันไปตามวัตถุประสวค์การใช้งาน บ้างนำมาตั้งถวายในศาลเจ้าระหว่างพิธีกรรมหรือใช้แทนเทพเจ้า บ้างใช้ในการปฏิบัติพรตและนำมารับประทานระหว่างการปฏิบัตื บ้างทำขึ้นเพื่อเอาใจดวงวิญญาณ สะสมบุญ หรือปัดเป่าอุปสรรค[8] โตร๋มาทำมาจากแป้งบาร์เลน์และเนยเป็นหลัก แต่ตามธรรมเนียมแล้วอาจผสมไข่ นม น้ำตาล น้ำผึ้ง หรือเนื้อ ขึ้นกับการใข้งาน[9]

โตร์มาเทพเจ้า

[แก้]

โตร์มาเทพเจ้า หรือ เต็นโตร์ (ไวลีย์: rten gtor) เป็นโตร์มาที่เก็ยรักษาในศาลเจ้าและมีไว้แทนเทพเจ้าทางตันตระองค์ใดองค์กนึ่ง[10] โตร์มาเหล่านี้มีรูปแบบที่สลับซับซ้อนเป็นรูปเทพเจ้ากึ่งดุร้าย เช่น พระวัชรโยคินีหรือพระจักรสังวร ไปจนถึงรูปทรงกรวยสีขาวแทนเทพเจ้าสันติ เช่น พระตารา, พระอวโลกิเตศวร[11]

โตร์มาอาหาร

[แก้]

โตร์มาอาหาร หรือ กังโตร์ (ไวลีย์: skang gtor) ใช้ในศาสนกิจ และจะนำมารับประทานบางส่วนขณะประกอบพิธี โดยที่เหลือ (ไวลีย์: dme gtor) จะนำมาถวายแก่สิ่งมีชีวิตระดับล่างกว่าหลังประกอบพิธีเสกแล้ว[12] ในบางธรรมเนียมอาจทำโตร์มาอาหารจากวัตถุดิบร่วมสมัยมากขึ้นเช่นกัน

โตร์มาของถวาย

[แก้]

โตร์มาของถวายบูชาทำขึ้นเพื่อถวายแด่เทพเจ้า หรือ กุบโตร์ / ชดโตร์ (ไวลีย์: sgrub gtor / mchod gtor) หรือพระธรรมบาล, ดวงวิญญาณที่เป็นอุปสรรคอยู่ หรือสิ่งมีชีวิตระดับล่างกว่า โดยโตร์มาที่ถวายแด่ดวงวิญญาณที่เป็นอุปสรรคจะเรียกว่า เก็กโตร์ (ไวลีย์: gegs gtor)[10]

โตร์มายา

[แก้]

โตร์มาอาจนำมาใช้ในการแพทย์พื้นถิ่นของทิเบตเพื่อดึงเอาความเจ็บป่วยออกจากตัวและเพื่อรักษา จากนั้นจะนำไปทิ้ง[13]

อ้างอิง

[แก้]
  1. ↑ The Tibet Album Glossary เก็บถาวร 2008-07-01 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
  2. ↑ Beer (2003) pp. 212-220
  3. ↑ Kongtrul (2002) p. 172
  4. ↑ Kongtrul (1998) p. 129
  5. ↑ Kongtrul (1998) p. 199
  6. ↑ Martin (1996) p. 336
  7. ↑ Beer (2003) p. 212
  8. ↑ Thrangu Rinpoche (2004) p. 171
  9. ↑ Beer (2003) pp. 214
  10. ↑ 10.0 10.1 Padmasambhava (2004) p. 245-246
  11. ↑ Beer (2003) pp. 213-214
  12. ↑ Kongtrul (1998) p. 132
  13. ↑ Beer (2003) p. 214

บรรณานุกรม

[แก้]
  • Beer, Robert (2003) The Handbook of Tibetan Buddhist Symbols ISBN 1-932476-03-2
  • Khenchen Thrangu Rinpoche. Translated by Erik Pema Kunsang (2004) Crystal Clear: Practical Advice for Mahamudra Meditators ISBN 962-7341-51-7
  • Kongtrul, Jamgon and Padmasambhava. Translated by Erik Pema Kunsang (1998) Light of Wisdom: A Collection of Padmasambhava's Advice to the Dakini Yeshe Rangjung Yeshe Publications, ISBN 962-7341-33-9
  • Kongtrul, Jamgon. Translated by Sarah Harding. (2002) Creation & Completion: Essential Points of Tantric Meditation ISBN 0-86171-312-5
  • Padmasambhava. Translated by Erik Pema Kunsang (2004) Dzogchen Essentials: The Path that Clarifies Confusion Rangjung Yeshe Publications, ISBN 962-7341-53-3
  • Wilson, Martin (1996) In Praise of Tara: Songs to the Saviouress ISBN 0-86171-109-2

แหล่งข้อมูลอื่น

[แก้]

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ Tormas

เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=โตร์มา&oldid=11927667"