ข้ามไปเนื้อหา

เจ้าพระยาสุรบดินทรสุรินทรฦๅชัย (พร จารุจินดา)

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

มหาเสวกโท เจ้าพระยาสุรบดินทรสุรินทรฦๅชัย นามเดิม พร (2 ธันวาคม พ.ศ. 2406 – 17 สิงหาคม พ.ศ. 2498) เป็นขุนนางชาวสยาม ได้ดำรงตำแหน่งสำคัญ เช่น สมุหเทศาภิบาลมณฑลพิษณุโลก อุปราชมณฑลพายัพ องคมนตรี และได้รับพระราชทานนามสกุลจารุจินดา[1]

ประวัติ

[แก้]

เจ้าพระยาสุรบดินทรสุรินทรฦๅชัย มีนามเดิมว่าพร เป็นบุตรพระยาเพชรพิไชย (ทองจีน) และคุณหญิงเย็น เพชรพิไชย (สกุลเดิม:เกตุทัต) เกิดเมื่อวันพุธ แรม 7 ค่ำ เดือน 12 ปีกุน ตรงกับวันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2406[2]

เมื่ออายุ 11 ปี ได้เข้าศึกษาที่โรงเรียนพระบรมมหาราชวังและที่โรงเรียนสวนนันทอุทยาน[3] เมื่อจบการศึกษาแล้วจึงถวายตัวเป็นมหาดเล็กในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้รับบรรดาศักดิ์เป็นลำดับ คือ เป็นนายรองฉัน ถือศักดินา ๓๐๐ เมื่อวันพุธ เดือนสิบเอ็ด แรมห้าค่ำ ปีระกาสัปตศก จุลศักราช ๑๒๔๗ ตรงกับวันที่ 27 ตุลาคม พ.ศ. 2428[4]แล้วเป็นจ่าห้าวยุทธการ ถือศักดินา ๖๐๐ เมื่อวันเสาร์ เดือนสิบเอ็ด แรมสี่ค่ำ ปีจอ อัฐศก จุลศักราช ๑๒๔๘ ตรงกับวันที่ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2429[5]แล้วเลื่อนเป็นพระศิริไอสวรรย์ ถือศักดินา ๑๐๐๐ เมื่อวันที่ 5 มกราคม พ.ศ. 2434[6]จนวันที่ 2 มกราคม ร.ศ. 116 จึงได้เลื่อนเป็นพระยาอุไทยมนตรี ผู้ว่าราชการเมืองปราจีนบุรี ถือศักดินา 3,000[7]

วันที่ 15 กรกฎาคม ร.ศ. 131 ได้รับพระราชทานสัญญาบัตรเป็น พระยาสุรบดินทร์สุรินทรฦๅชัย อภัยพิริยพาหะ ตำแหน่งข้าหลวงเทศาภิบาล สำเร็จราชการมณฑลพิศณุโลก ถือศักดินา 10,000[8]

วันที่ 4 เมษายน พ.ศ. 2458 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ตั้งเป็นองคมนตรี[9]

วันพุธที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468 เลื่อนบรรดาศักดิ์เป็น เจ้าพระยาสุรบดินทรสุรินทรฦๅชัย พายัพไผทนรพิทักษ์ จงรักษ์รามนฤนาถ ประศาสนนัยนิติธารี ศรีจารุจินดากุลวงศ์ ธำรงสัตย์มัทวสมาจาร ตรัยรัตนวิศาลสรณธาดา อภัยพิริยบรากรมพาหุ ดำรงศักดินา 10,000[10]

เจ้าพระยาสุรบดินทรสุรินทรฦๅชัย ถึงแก่อสัญกรรมเมื่อวันที่ 17 สิงหาคม พ.ศ. 2498[11] ได้รับพระราชทานเพลิงศพเมื่อวันที่ 13 ตุลาคม พ.ศ. 2498 ณ วัดเทพศิรินทราวาส

ตำแหน่ง

[แก้]

หน้าที่ราชการ

[แก้]
  • พ.ศ. 2430 – ย้ายไปรับราชการกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ ในตำแหน่งผู้ช่วยเจ้าจำนวน[12]
  • พ.ศ. 2432 – เจ้ากรมยาฝิ่นหลวง[13]
  • พ.ศ. 2433 – เจ้ากรมสารบรรณ กระทรวงพระคลังมหาสมบัติ ได้ทำการแทนปลัดทูลฉลองเป็นครั้งคราว[14]
  • พ.ศ. 2437 – ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ไปรับราชการในกระทรวงมหาดไทย เป็นข้าหลวงรักษาการเมืองนครนายก
  • พ.ศ. 2438 – ย้ายไปเป็นข้าหลวงเมืองฉะเชิงเทรา[15]
  • พ.ศ. 2439 – ย้ายมาเป็นเลขานุการของเสนาบดีกระทรวงมหาดไทย[16]
  • 2 มกราคม พ.ศ. 2440 – ผู้ว่าราชการจังหวัดปราจีนบุรี[7]
  • 21 มิถุนายน พ.ศ. 2441 – ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ย้ายไปเป็นข้าหลวงประจำนครลำพูน
  • พ.ศ. 2445 – ย้ายไปเป็นข้าหลวงนครลำปาง ในระยะเวลาเกิดขบถเงี้ยว ได้รักษาบ้านเมืองจนเรียบร้อย จนเสร็จการจราจล
  • พ.ศ. 2449 – ย้ายไปเป็นข้าหลวงประจำเมืองนครน่าน
  • 23 มีนาคม พ.ศ. 2449 – ข้าหลวงเทศาภิบาล มณฑลพิษณุโลก[17]
  • 4 เมษายน พ.ศ. 2458 – ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เป็นองคมนตรี[9]
  • 28 ตุลาคม พ.ศ. 2464 – ย้ายไปรับราชการแทนอุปราชภาคพายัพ เมื่อเวลาทรงประชวร (หม่อมเจ้าบวรเดช)
  • 1 สิงหาคม พ.ศ. 2465 – เป็นอุปราชภาคพายัพ และสมุหเทศาภิบาลมณฑลพายัพ[18]
  • 1 เมษายน พ.ศ. 2469 – ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ย้ายเข้ามาเป็น สมุหพระนครบาล ในกรุงเทพฯ และโปรดเกล้าฯ ให้เป็นผู้แทนปลัดทูลฉลองกระทรวงมหาดไทย อีกตำแหน่งด้วย[19]
  • 4 เมษายน พ.ศ. 2469 – ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ตั้งเป็นองคมนตรี[20]
  • 10 พฤษภาคม พ.ศ. 2471 – กราบถวายบังคมลาออกจากราชการ เพราะชราได้รับพระราชทานบำนาญพิเศษ

ยศและตำแหน่ง

[แก้]

ยศพลเรือน

[แก้]
  • มหาอำมาตย์ตรี[21]
  • มหาเสวกตรี[22]
  • มหาเสวกโท[23]
  • มหาอำมาตย์โท[24]

ยศเสือป่า

[แก้]
  • นายหมู่ใหญ่[25]
  • นายกองตรี[26]
  • นายกองเอก[27]
  • นายกองใหญ่[28]
  • นายพลเสือป่า[29]

ตำแหน่ง

[แก้]
  • 31 ธันวาคม 2459 – ราชองครักษ์เวรเสือป่า[30]

ครอบครัว

[แก้]

เจ้าพระยาสุรบดินทรสุรินทรฦาไชย มีภรรยา 4 คน[3] ได้แก่

  1. คุณแฉ่ง มีธิดา 2 คน
  2. คุณหญิงบุญรอด (สกุลเดิม:วัชราภัย) มีบุตร 3 คน
    1. มหาอำมาตย์ตรี พระยาลพะนรินทร์เรืองศักดิ์ (วงษ์ จารุจินดา)
  3. คุณหญิงเพิ่ม (สกุลเดิม:จารุจินดา) มีบุตรธิดา 2 คน
  4. คุณหญิงชอุ่ม (สกุลเดิม:คุปตารักษ์) มีบุตรธิดา 6 คน

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

[แก้]

อ้างอิง

[แก้]
เชิงอรรถ
  1. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศกระทรวงมุรธาธร เรื่อง ประกาศพระราชทานนามสกุล ครั้งที่ ๕, เล่ม ๓๐ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๑๒๔๘, ๑๔ กันยายน ๒๔๕๖
  2. ↑ เรื่องตั้งเจ้าพระยาในกรุงรัตนโกสินทร์, หน้า 235
  3. ↑ 3.0 3.1 "เจ้าพระยาสุรบดินทรสุรินทรฦาไชย (พร จารุจินดา)". ชมรมสายสกุลจารุจินดา. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-07-29. สืบค้นเมื่อ 17 กรกฎาคม 2558. {{cite web}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= (help)
  4. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, สำเนาสัญญาบัตร, เล่ม ๓ ตอนที่ ๒๕ หน้า ๑๙๗, ๒๑ ตุลาคม ๑๒๔๘
  5. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ข่าวราชการ, เล่ม ๓ ตอนที่ ๓๑ หน้า ๒๕๓, ๓๐ พฤศจิกายน ๑๒๔๘
  6. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานสัญญาบัตร, เล่ม ๘ ตอนที่ ๔๑ หน้า ๓๖๙, ๑๐ มกราคม ๑๑๐
  7. ↑ 7.0 7.1 ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานหิรัญบัตรและสัญญาบัตร, เล่ม ๑๔ ตอนที่ ๔๑ หน้า ๗๐๒, ๙ มกราคม ๑๑๖
  8. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานสัญญาบัตรบรรดาศักดิ์, เล่ม ๒๙ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๙๐๔, ๒๑ กรกฎาคม ๑๓๑
  9. ↑ 9.0 9.1 ราชกิจจานุเบกษา, รายพระนามและนามผู้ซึ่งได้รับพระราชทานตราตั้งเป็นองคมนตรี, เล่ม ๓๒ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๑๑๗, ๑๘ เมษายน ๒๔๕๘
  10. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ สถาปนาเลื่อนกรมตั้งกรม และตั้งเจ้าพระยา, เล่ม ๔๒ ตอนที่ ๐ ก หน้า ๒๒๗, ๑๕ พฤศจิกายน ๒๔๖๘
  11. ↑ เรื่องตั้งเจ้าพระยาในกรุงรัตนโกสินทร์, หน้า 239
  12. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ตำแหน่งข้าราชการ ในหอรัษฎากรพิพัฒน์, เล่ม ๗ ตอนที่ ๓ หน้า ๓๔, ๒๐ เมษายน ๑๐๙
  13. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศหอรัษฎากรพิพัฒน์, เล่ม ๗ ตอนที่ ๖ หน้า ๖๕, ๑๑ พฤษภาคม ๑๐๙
  14. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความหอรัษฎากรพิพัฒน์, เล่ม ๘ ตอนที่ ๔๔ หน้า ๔๐๓, ๓๑ มกราคม ๑๑๐
  15. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความกระทรวงมหาดไทย, เล่ม ๑๑ ตอนที่ ๔๖ หน้า ๓๙๓, ๑๐ กุมภาพันธ์ ๑๑๓
  16. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ตำแหน่งข้าราชการกระทรวงมหาดไทย กระทรวงกลาง, เล่ม ๑๓ ตอนที่ ๔๓ หน้า ๕๑๗, ๒๔ มกราคม ๑๑๕
  17. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความกระทรวงมหาดไทย, เล่ม ๒๓ ตอนที่ ๕๓ หน้า ๑๓๓๓, ๓๑ มีนาคม ๑๒๕
  18. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศตั้งอุปราชและสมุหเทศาภิบาล, เล่ม ๓๙ ตอนที่ ๐ ก หน้า ๘๔, ๒ สิงหาคม ๒๔๖๕
  19. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศ ตั้งสมุหเทศาภิบาลมณฑลต่างๆ, เล่ม ๔๒ ตอนที่ ๐ ก หน้า ๔๒๖, ๓๑ มีนาคม ๒๔๖๘
  20. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชพิธีตั้งองคมนตรี, เล่ม ๔๓ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๓๔, ๒๕ เมษายน ๒๔๖๙
  21. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศพระบรมราชโองการ ประกาศพระราชยศ แก่ข้าราชการกระทรวงมหาดไทย, เล่ม ๒๘ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๙๗๓, ๒๐ สิงหาคม ๑๓๐
  22. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ เปลี่ยนยศอุปราช และสมุหเทศาภิบาล, เล่ม ๓๒ ตอนที่ ๐ ก หน้า ๓๕๘, ๑๐ พฤศจิกายน ๒๔๕๘
  23. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานยศ, เล่ม ๓๒ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๑๗๙, ๒๖ มีนาคม ๒๔๕๘
  24. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานยศ, เล่ม ๔๓ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๙๐๗, ๓๐ พฤษภาคม ๒๔๖๙
  25. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานสัญญาบัตรกองเสือป่า, เล่ม ๒๘ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๑๕๕๕, ๑๕ ตุลาคม ๑๓๐
  26. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ส่งสัญญาบัตรเสือป่าไปพระราชทาน, เล่ม ๓๐ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๑๙๖, ๒๗ เมษายน ๒๔๕๖
  27. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานยศเสือป่า, เล่ม ๓๓ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๖๖๙, ๓๑ ธันวาคม ๒๔๕๙
  28. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานยศเสือป่า, เล่ม ๓๕ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๘๕๙, ๑๙ มกราคม ๒๔๖๑
  29. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานยศเสือป่า, เล่ม ๔๐ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๔๔๔๘, ๑ต มีนาคม ๒๔๖๖
  30. ↑ ประกาศกรมบัญชาการเสือป่า
  31. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานตรารัตนวราภรณ์, เล่ม ๓๙ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๗๗๒, ๗ มกราคม ๒๔๖๕
  32. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้าฝ่ายหน้า, เล่ม ๔๒ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๕๕๑, ๒๒ พฤศจิกายน ๒๔๖๘
  33. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๓๔ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๓๐๙, ๑๐ กุมภาพันธ์ ๒๔๖๐
  34. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๓๑ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๓๘๐, ๑๐ มกราคม ๒๔๕๗
  35. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศพระราชทานฐานันดรแห่งเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีศักดิ์รามาธิบดี, เล่ม ๓๕ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๑๙๔, ๒ ธันวาคม ๒๔๖๑
  36. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญจักรพรรดิมาลา, เล่ม ๓๑ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๔๐๒, ๑๐ มกราคม ๒๔๕๗
  37. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์, เล่ม ๓๙ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๓๕๓, ๒๖ พฤศจิกายน ๒๔๖๕
  38. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเข็มพระชนมายุสมมงคล, เล่ม ๒๖ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๗๖๒, ๒๖ มีนาคม ๑๒๘
  39. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเข็มข้าหลวงเดิม, เล่ม ๒๙ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๙๗๓, ๒๘ กรกฎาคม ๑๓๑
บรรณานุกรม
Stub icon

บทความชีวประวัตินี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=เจ้าพระยาสุรบดินทรสุรินทรฦๅชัย_(พร_จารุจินดา)&oldid=11802591"