อำเภอตาคลี

อำเภอตาคลี
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Takhli
คำขวัญ:  ตำนานเมืองพระสังข์ หลวงพ่อดังสามอาจารย์ จันเสนเมืองโบราณ งามตระการถ้ำเพชรถ้ำทอง
แผนที่จังหวัดนครสวรรค์ เน้นอำเภอตาคลี
พิกัด: 15°15′47″N 100°20′37″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	นครสวรรค์
พื้นที่
• ทั้งหมด	854 ตร.กม. (330 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2564)
• ทั้งหมด	103,034 คน
• ความหนาแน่น	120.65 คน/ตร.กม. (312.5 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	60140
รหัสภูมิศาสตร์	6007
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอตาคลี เลขที่ 293/50 ถนนพหลโยธิน ตำบลตาคลี อำเภอตาคลี จังหวัดนครสวรรค์ 60140
เว็บไซต์	http://www.takhlicity.go.th/
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ตาคลี [ตา-คลี] เป็นอำเภอหนึ่งตั้งอยู่ทางใต้สุดของจังหวัดนครสวรรค์ เดิมเป็นเขตท้องที่ของอำเภอพยุหะคีรีทั้งหมด ก่อนที่จะขอจัดตั้งเป็นกิ่งอำเภอโดยการปกครองบางส่วนออกจากอำเภอพยุหะคีรี และยกฐานะเป็นอำเภอในวันที่ 2 สิงหาคม 2480 ชื่ออำเภอมีที่มาจากลานตีคลี สถานที่แห่งหนึ่งในบทละครเรื่องสังข์ทอง พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย เป็นอำเภอที่มีประชากรมากที่สุดเป็นอันดับ 2 ของจังหวัดนครสวรรค์ รองจากอำเภอเมืองนครสวรรค์

การปกครอง

ในอดีต อำเภอตาคลีมีทั้งหมด 12 ตำบล ได้แก่ ตำบลตาคลี ตำบลหนองสร้อยทอง(ตำบลสร้อยทอง ในปัจจุบัน) ตำบลช่องแค ตำบลหัวหวาย ตำบลหนองหม้อ และตำบลจันเสน รวมทั้งบางส่วนของอำเภอตากฟ้าอีก 6 ตำบล ต่อมาได้มีการแบ่งพื้นที่การปกครองออกใหม่ดังนี้

• วันที่ 26 กรกฎาคม พ.ศ. 2480 โอนพื้นที่ตำบลหนองโพ จากอำเภอพยุหะคีรีมาขึ้นกับกิ่งอำเภอตาคลี
• วันที่ 2 สิงหาคม พ.ศ. 2480 จัดตั้งกิ่งอำเภอตาคลี อำเภอพยุหะคีรี เป็น อำเภอตาคลี
• วันที่ 17 กันยายน พ.ศ. 2498 จัดตั้งสุขาภิบาลตำบลตาคลี โดยกินพื้นที่บางส่วนของอำเภอตาคลี
• วันที่ 18 กรกฎาคม พ.ศ. 2504 ตั้งตำบลตากฟ้า แยกออกจากตำบลตาคลี
• วันที่ 12 ธันวาคม พ.ศ. 2504 จัดตั้งสุขาภิบาลตำบลช่องแค อำเภอตาคลี
• วันที่ 11 เมษายน พ.ศ. 2510 ตั้งตำบลห้วยหอม แยกออกจากตำบลช่องแค
• วันที่ 3 ตุลาคม พ.ศ. 2512 จัดตั้งนิคมสร้างตนเองอำเภอตาคลี
• วันที่ 13 ตุลาคม พ.ศ. 2513 จัดตั้งอำเภอตากฟ้า ตามพระราชกฤษฎีกาจัดตั้งอำเภอตากฟ้า พ.ศ. 2513 โดยแยกการปกครองออกจากอำเภอตาคลี
• วันที่ 21 มิถุนายน พ.ศ. 2520 ตั้งตำบลลาดทิพรส แยกออกจากตำบลจันเสน
• วันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2524 ยกฐานะสุขาภิบาลตำบลตาคลี ขึ้นเป็นเทศบาลตำบลตาคลี ตามพระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลตำบลตาคลี พ.ศ. 2524
• วันที่ 1 มิถุนายน พ.ศ. 2528 เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลช่องแค ตามประกาศกระทรวงมหาดไทย
• วันที่ 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2534 ตั้งตำบลพรหมนิมิต แยกออกจากตำบลช่องแค
• วันที่ 9 กันยายน พ.ศ. 2546 จัดตั้งหมู่บ้านใหม่ดังนี้
  • แยกบ้านชอนเดื่อ หมู่ที่ 15 ตำบลตาคลี จัดตั้งเป็นหมู่ที่ 24 บ้านเขาเจดีย์
  • แยกบ้านเขาฝา หมู่ที่ 4 จัดตั้งเป็นหมู่ที่ 11 บ้านพวงเพ็ชร และแยกบ้านหนองไม้เสียบ หมู่ที่ 10 ตำบลช่องแค จัดตั้งเป็นหมู่ที่ 12 บ้านหนองตาก้อน
  • แยกบ้านหนองยอ หมู่ที่ 7 ตำบลหัวหวาย จัดตั้งเป็นหมู่ที่ 13 บ้านหนองยอพัฒนา
  • แยกบ้านหนองสีซอ หมู่ที่ 4 ตำบลหนองหม้อ จัดตั้งเป็นหมู่ที่ 7 บ้านหนองละมั่ง
  • แยกบ้านหนองพังพวย หมู่ที่ 4 ตำบลหัวหวาย จัดตั้งเป็นหมู่ที่ 14 บ้านห้วยน้ำลูด
• วันที่ 25 กันยายน พ.ศ. 2548 ยกฐานะเทศบาลตำบลตาคลี ขึ้นเป็นเทศบาลเมืองตาคลี ตามพระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลเมืองตาคลี พ.ศ. 2548
• วันที่ 20 เมษายน พ.ศ. 2546 จัดตั้งหมู่บ้านใหม่อีกครั้งดังนี้
  • แยกบ้านโคกจันเสน หมู่ที่ 2 ตำบลจันเสน จัดตั้งเป็นหมู่ที่ 12 บ้านคลองพัฒนา
  • แยกราษฎร์พัฒนา หมู่ที่ 7 ตำบลลาดทิพรส จัดตั้งเป็นหมู่ที่ 13 บ้านรักเจริญ
  • แยกบ้านโคกสะเทินราษฎร์เจริญ หมู่ที่ 3 ตำบลลาดทิพรส จัดตั้งเป็นหมู่ที่ 12 บ้านโคกกระเทิน

ภูมิศาสตร์

อำเภอตาคลีตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอพยุหะคีรีและอำเภอตากฟ้า
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอตากฟ้า อำเภอหนองม่วง และอำเภอบ้านหมี่ (จังหวัดลพบุรี)
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอบ้านหมี่ (จังหวัดลพบุรี) อำเภออินทร์บุรี (จังหวัดสิงห์บุรี) และอำเภอสรรพยา (จังหวัดชัยนาท)
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอสรรพยา อำเภอเมืองชัยนาท และอำเภอมโนรมย์ (จังหวัดชัยนาท)

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอตาคลีแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 10 ตำบล 125 หมู่บ้าน ได้แก่

ที่	ชื่อ	ชื่ออังกฤษ	หมู่บ้าน	ประชากร	รหัสไปรษณีย์
1.	ตาคลี	Takhli	22	53,322	60140
2.	ช่องแค	Chong Khae	12	9,160	60210
3.	จันเสน	Chan Sen	12	8,131	60260
4.	ห้วยหอม	Huai Hom	11	4,914	60210
5.	หัวหวาย	Hua Wai	14	9,399	60140
6.	หนองโพ	Nong Pho	15	10,519	60140
7.	หนองหม้อ	Nong Mo	7	3,862	60140
8.	สร้อยทอง	Soi Thong	10	4,618	60210
9.	ลาดทิพรส	Lat Thippharot	13	5,201	60260
10.	พรหมนิมิต	Phrom Nimit	9	5,786	60210

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอตาคลีประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 12 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลเมืองตาคลี ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลตาคลี
• เทศบาลตำบลช่องแค ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลช่องแคและตำบลพรหมนิมิต
• องค์การบริหารส่วนตำบลตาคลี ครอบคลุมพื้นที่ตำบลตาคลี (นอกเขตเทศบาลเมืองตาคลี)
• องค์การบริหารส่วนตำบลช่องแค ครอบคลุมพื้นที่ตำบลช่องแค (นอกเขตเทศบาลตำบลช่องแค)
• องค์การบริหารส่วนตำบลจันเสน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลจันเสนทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยหอม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลห้วยหอมทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหัวหวาย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหัวหวายทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองโพ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองโพทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองหม้อ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองหม้อทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลสร้อยทอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสร้อยทองทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลลาดทิพรส ครอบคลุมพื้นที่ตำบลลาดทิพรสทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลพรหมนิมิต ครอบคลุมพื้นที่ตำบลพรหมนิมิต (นอกเขตเทศบาลตำบลช่องแค)

เศรษฐกิจ

อาชีพหลักของประชาชนในอำเภอตาคลี ได้แก่ เกษตรกรรม เช่น ข้าว ข้าวโพด อ้อย สวนผลไม้ (มะม่วง) ค้าขายผลิตภัณฑ์ทางการเกษตร รวมไปถึงการเลี้ยงปศุสัตว์ เช่น โคเนื้อ สุกร ไก่พื้นเมือง ไก่เนื้อ เป็ดเทศ นอกจากนี้ ยังมีโรงงานอุตสาหกรรม เช่น โรงงานน้ำตาล โรงงานผลิตเยื่อกระดาษ เป็นต้น

ธนาคารในอำเภอตาคลีมี 9 บริษัท ได้แก่

• ธนาคารออมสิน ถนนพหลโยธิน
• ธนาคารกรุงไทย ถนนตาคลีพัฒนา
• ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร ถนนพหลโยธิน สาขาช่องแค
• ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร ถนนพหลโยธิน สาขาตาคลี
• ธนาคารกรุงเทพ ถนนตาคลีพัฒนา
• ธนาคารกรุงศรีอยุธยา ถนนตาคลีพัฒนา
• ธนาคารทหารไทยธนชาต ถนนมิตรสัมพันธ์
• ธนาคารไทยพาณิชย์ ถนนศรีเทพ 1
• ธนาคารกสิกรไทย ถนนศรีเทพ 2

สาธารณสุข

• คลีนิคแพทย์ช่องแค
• โรงพยาบาลตาคลี
• โรงพยาบาลกองบิน 4 ตาคลี

การศึกษา

โรงเรียนประถมศึกษา

• โรงเรียนบ้านโพนทอง
• โรงเรียนปรียาโชติ
• โรงเรียนศรีวิชัยรัตน์
• โรงเรียนเทศบาลตาคลี (ขุนตาคลีคณะกิจ)
• โรงเรียนอำนวยวิทย์
• โรงเรียนจงซันเซียะเซี่ยว
• โรงเรียนประดับวิทย์
• โรงเรียนอนุบาลตาคลี (ทหารอากาศบำรุง)
• โรงเรียนอุสาหะวิทยา
• โรงเรียนวัดช่องแค
• โรงเรียนวัดกกกว้าว

โรงเรียนมัธยมศึกษา

• โรงเรียนตาคลีประชาสรรค์
• โรงเรียนทหารอากาศอนุสรณ์
• โรงเรียนจันเสนเอ็งสุวรรณอนุสรณ์
• โรงเรียนหนองโพพิทยา
• โรงเรียนลาดทิพรสพิทยาคม
• โรงเรียนช่องแคพิทยาคม
• โรงเรียนจันทร์ฉายวิทยา

มหาวิทยาลัย

• มหาวิทยาลัยราชภัฏเทพสตรี ศูนย์ตาคลี
• ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอตาคลี

การขนส่ง

ภายในอำเภอตาคลีมีทางหลวงที่สำคัญ ได้แก่ ถนนพหลโยธิน (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1), ถนนตาคลี–หัวหวาย (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 3329) และถนนเลียบคลองชัยนาท–ป่าสัก (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 3196) ส่วนการขนส่งทางราง อำเภอตาคลีมีสถานีรถไฟและที่หยุดรถ ได้แก่ ป้ายหยุดรถไฟโรงเรียนจันเสน สถานีรถไฟจันเสน ป้ายหยุดรถไฟบ้านกกกว้าว สถานีรถไฟช่องแค ที่หยุดรถไฟทะเลหว้า สถานีรถไฟโพนทอง สถานีรถไฟบ้านตาคลี สถานีรถไฟดงมะกุ สถานีรถไฟหัวหวาย และสถานีรถไฟหนองโพ นอกจากนี้ ยังมีสนามบินตาคลี เป็นสนามบินที่ไม่มีสายการบิน ปัจจุบันชื่อกองบิน 4 โดยมีการทำฝนหลวงในย่านภูมิภาคนี้

เทศกาลและประเพณี

• งานประเพณีไหว้พระ 9 วัดเมืองตาคลี ช่วงเดือนสิงหาคมของทุกปี
• ประเพณีงานเจ้าแม่ทับทิม เจ้าพ่อเจ้าแม่เมืองตาคลี จัดช่วงเดือนมกราคม–กุมภาพันธ์ของทุกปี
• ประเพณีงานวันคล้ายวันเกิดเจ้าแม่ทับทิม จัดช่วงเดือนเมษายน (สงกรานต์)
• เทศกาลอาหารดีเมืองตาคลี จัดช่วงเดือนสิงหาคม–กันยายน
• งานนมัสการหลวงพ่อเพชร กองบิน 4 จัดเดือนธันวาคม
• งานต้มยาแจกทานวันเกิดหลวงพ่อพรหม ถาวโร วัดช่องแค จัดวันขึ้น 5 ค่ำ เดือน 5

ราวเดือนเมษายนของทุกปี

• งานวันคล้ายวันมรณภาพของหลวงพ่อพรหม ถาวโร จัดระหว่างวันที่ 29 มกราคม-30 มกราคมของทุกปี

ศาสนสถาน

ศาสนาพุทธ

• วัดใหม่ราษฎร์บำรุง
• วัดหัวหวาย
• วัดหัวเขาตาคลี
• วัดห้วยดุก
• วัดหลาสะแก
• วัดหนองแอก
• วัดหนองสีนวล
• วัดหนองลาดสามัคคี
• วัดหนองโพ
• วัดหนองบัวทอง
• วัดหนองนางาม
• วัดหนองถ้ำวัว
• วัดหนองเต็งรัง
• วัดหนองตามี
• วัดหนองตาพัน
• วัดหนองดุก (วัดถ้ำทิพย์มงคล)
• วัดหนองจิกรี
• วัดหนองคูน้อย
• วัดหนองกระทุ่ม
• วัดสันทยาศรัทธาธรรม
• วัดสอนจันทร์มงคล
• วัดสว่างวงษ์ (คณะกิจ)
• วัดสระแก้ว
• วัดศรีสำราญ
• วัดวังคาง
• วัดราษฎร์เจริญ
• วัดรัตตวัน
• วัดโพนทอง
• วัดพุน้อยชัยมงคล
• วัดพุทธนิมิตร
• วัดพุช้างล้วง
• วัดพระพุทธบาทถ้ำเขาภูคาจุฬามณี
• วัดพรหมนิมิตร (วัดหลังเขา)
• วัดป่าตาล
• วัดประชาสรรค์ (วัดคลอง 8)
• วัดโบสถ์เทพนิมิตร
• วัดบ้านโป่งโพธิ์ทองสามัคคีธรรม
• วัดบ้านดงมหาชัย
• วัดบ่อนิมิต
• วัดน้ำจั้น
• วัดธรรมรงค์สวัสดิ์ (วัดถ้ำเขาขุย)
• วัดเทพมงคลชานสาราม
• วัดทุ่งทะเลทราย
• วัดตาคลี
• วัดดงมัน
• วัดดงพลับ
• วัดชัยมงคล
• วัดชอนเจริญธรรม
• วัดช่องแค
• วัดจันเสน
• วัดโคกสว่าง
• วัดโคกสลุด (วัดคลองสุธาธรรม)
• วัดโคกคูณ
• วัดเขาวงษ์
• วัดเขาวงษ์
• วัดเขาภูคา
• วัดเขาฝา
• วัดเขาบันไดกลีบ
• วัดเขาทอง
• วัดเขาถ้ำประทุน
• วัดเขาตอง
• วัดเขาดุม
• วัดเขาเจดีย์

ศาสนาอิสลาม

• มัสยิดนูรู้ลอิสลาม

ศาสนาคริสต์

• โบสถ์คาทอลิก
• คริสตจักรตาคลีภาค 7

สถานที่ท่องเที่ยว

• พิพิธภัณฑ์จันเสน
• สระทะเล
• เขาถ้ำบุญนาค
• วนอุทยานถ้ำเพชรถ้ำทอง
• วัดเขาภูคา
• วัดช่องแค
• วัดหนองโพ
• วัดหนองสีนวล
• วัดเขาเจดีย์