อิจิจูซันไซ

อิจิจูซันไซ

สำรับอาหารอิจิจูซันไซซึ่งประกอบด้วยข้าวหนึ่งชาม ซุปคาวหนึ่งถ้วย จานเนื้อหรือปลา และเครื่องเคียงหลายชนิดจากผัก
มื้อ	จานหลัก
ชาติที่มีอาหารประจำชาติที่เกี่ยวข้อง	ญี่ปุ่น
อุณหภูมิเสิร์ฟ	ร้อนหรืออุณหภูมิห้อง
ส่วนผสมหลัก	ข้าวพร้อมกับข้าวหลายชนิด
ตำราอาหาร: อิจิจูซันไซ

อิจิจูซันไซ (ญี่ปุ่น: 一汁三菜; โรมาจิ: Ichijū-sansai) เป็นธรรมเนียมการจัดสำรับอาหารญี่ปุ่นซึ่งประกอบด้วยข้าวหนึ่งชาม ซุปหนึ่งถ้วย และกับข้าวสามอย่าง (จานหลักหนึ่งอย่างและเครื่องเคียงสองอย่าง) อิจิจูซันไซเป็นองค์ประกอบสำคัญของไคเซกิซึ่งสะท้อนความงามแบบญี่ปุ่นและคุณค่าทางโภชนาการของอาหารญี่ปุ่น

ประวัติศาสตร์

ต้นกำเนิดของอิจิจูซันไซสามารถสืบย้อนไปได้ถึงยุคเฮอังและวิวัฒนาการผ่านยุคมูโรมาจิซึ่งในสมัยนั้นจะเป็นธรรมเนียมการจัดสำรับอาหารของซามูไร รูปแบบของอิจิจูซันไซเริ่มเป็นมาตรฐานเมื่อถึงยุคเอโดะ นอกจากรูปแบบ "อิจิจูซันไซ" หรือซุปหนึ่งอย่าง กับข้าวสามอย่างแล้วยังมีรูปแบบอื่น ๆ อีกเช่น "อิจิจูนิไซ" (ซุปหนึ่งอย่าง กับข้าวสองอย่าง) หรือ "นิจูโงไซ" (ซุปสองอย่าง กับข้าวห้าอย่าง) เป็นต้น

แม้ว่าการจัดสำรับอิจิจูซันไซจะเริ่มเสื่อมความนิยมหลังยุคเมจิ แต่อิจิจูนิไซซึ่งเป็นรูปแบบที่ง่ายกว่านั้นก็ยังคงมีอิทธิพลต่อธรรมเนียมการจัดสำรับอาหารของญี่ปุ่นในปัจจุบัน ชาวญี่ปุ่นในปัจจุบันนิยมจัดสำรับรูปแบบนี้สำหรับโอกาสพิเศษ ซึ่งเป็นการสร้างภาพลักษณ์ให้กับอาหารญี่ปุ่นแบบร่วมสมัยขึ้นมา

องค์ประกอบของสำรับ

สำรับอาหารอิจิจูซันไซหนึ่งสำรับจะประกอบด้วย

• อาหารจานหลัก (ชูไซ) ซึ่งโดยส่วนใหญ่จะเป็นจานเนื้อหรือปลา
• เครื่องเคียง (ฟูกูไซ) จะประกอบด้วยอาหารสองชนิดซึ่งทำจากผัก ซึ่งอาจจะเป็นสลัด ผักดอง หรือผักต้ม
• ข้าว อาหารหลักของชาวญี่ปุ่น
• ซุป โดยทั่วไปจะเป็นซุปมิโซะ

ในสังคมปัจจุบัน

ในครัวเรือนญี่ปุ่นปัจจุบัน อิจิจูซันไซจะประกอบด้วยข้าว ซุป อาหารจานหลักหนึ่งอย่างและเครื่องเคียงสองอย่าง ซึ่งสะท้อนถึงคุณค่าทางโภชนาการและการจัดองค์ประกอบอย่างสวยงาม การกำหนดปริมาณอาหารให้มีขนาดเหมาะสมยังช่วยให้ภาพลักษณ์ของสำรับที่จัดออกมาดูสมดุลกันด้วย ชาวญี่ปุ่นเชื่อว่าการจัดสำรับอาหารแบบอิจิจูซันไซทำให้ผู้รับประทานมีสุขภาพดี แม้ว่าปริมาณไขมันและเกลือที่สูงอาจจะเป็นที่กังวลก็ตาม

ดูเพิ่ม

• ไคเซกิ