อาลิยา อิเซ็ตเบกอวิช

อาลิยา อิเซ็ตเบกอวิช
ประธานคณะประธานาธิบดีบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา
ดำรงตำแหน่ง 20 ธันวาคม 1990 – 14 มีนาคม 1996
นายกรัฐมนตรี	Jure Pelivan Mile Akmadžić Haris Silajdžić Hasan Muratović
ก่อนหน้า	Obrad Piljak (ยูโกสลาเวีย)
ถัดไป	Živko Radišić
สมาชิกชาวบอสเนียของคณะประธานาธิบดีบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา
ดำรงตำแหน่ง 14 มีนาคม 1996 – 15 ตุลาคม 2000
ถัดไป	Halid Genjac
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	08 สิงหาคม ค.ศ. 1925(1925-08-08) Bosanski Šamac, ราชอาณาจักรยูโกสลาเวีย
เสียชีวิต	19 ตุลาคม ค.ศ. 2003(2003-10-19) (78 ปี) ซาราเยโว, บอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา
เชื้อชาติ	บอสเนีย
ศาสนา	อิสลาม
พรรคการเมือง	SDA
คู่สมรส	Halida Repovac (สมรส 1949–2003)
วิชาชีพ	นักการเมือง นักจัดกิจกรรม ทนายความ นักเขียน และนักปรัชญา

อาลิยา อิเซ็ตเบกอวิช (บอสเนีย: Alija Izetbegović; 8 สิงหาคม พ.ศ. 2463 – 19 ตุลาคม พ.ศ. 2546) เป็นประธานาธิบดีคนแรกของสาธารณรัฐบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา และเป็นประธานาธิบดีบอสเนียในช่วงการฆ่าล้างเผ่าพันธ์ชาวมุสลิมของชาวคริสต์ในเรปูบลิกาเซิร์ปสกา อาลิยาจึงต้องรับภาระในการต่อสู้กับเรปูบลิกาเซิร์ปสกา เขานับถือศาสนาอิสลามนิกายซุนนีและเสียชีวิตในวันที่ 15 ตุลาคม ค.ศ. 2003 ด้วยอายุ 73 ปี ที่กรุงซาราเยโว

ชีวิตและวัยเด็ก จนถึงวัยทำงาน

อาลิยาเกิดวันที่ 8 สิงหาคม ค.ศ. 1925 ที่บอซานสกา ซามัช ในครอบครัวที่เคร่งศาสนาอิสลาม แนวคิดอุดมการณ์ชาตินิยมมุสลิมบอสเนียได้เข้าสู่ตัวอาลิยา และในช่วงกลางศตวรรษที่ 19 อาลิยาออกต้องจากกรุงเบลเกรด เพราะกฎหมายที่ประกาศห้ามมุสลิมบอสเนียเข้าอาศัยในเมืองดังกล่าว เขาจึงเข้ามาอยู่ในกรุงซาราเยโวและศึกษาเรื่องรัฐศาสตร์ ประวัติศาสตร์ การปกครอง ในมหาวิทยาลัยซาราเยโว ช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 เยอรมนีบุกยึดกรุงซาราเยโว ฟาสซิสต์เยอรมนีได้ก่อตั้งขบวนการต่อต้านยิวและชาวเซิร์บและสนับสนุนชาวมุสลิมนามว่า ยุวชนมุสลิมบอสเนีย อาลิยาได้เข้าร่วมองค์กรและเข้าร่วมการต่อต้านเซิร์บ แต่ในค.ศ. 1943 พวกเซิร์บได้ยึดซาราเยโวและสังหารหมู่ชาวมุสลิมบอสเนีย ยุวชนมุสลิมบอสเนียได้เข้าต่อต้านแต่แพ้ราบคาบ กระนั้นบอสเนียในอำนาจของฮิตเลอร์จึงจบลง ยุวชนมุสลิมบอสเนียก็หายไป บอสเนียได้กลายเป็นส่วนหนึงของยูโกสลาเวียอีกครั้ง

อาชีพการงาน

หลังสงครามโลก อาลิยาได้เข้าเป็นทนาย นักเขียน อายุ 21 ปี ในปี 1946 อาลิยาได้เขียน หนังสือ "ประกาศแห่งอิสลาม" ซึ่งกำลังถูกตีพิมพ์แต่ทางการคอมมิวนิสต์ยูโกสลาเวียสั่งห้ามพิมพ์และจับกุมเขา 3 ปี ข้อหาเป็นสมาชิกยุวชนมุสลิมบอสเนีย กระนั้นในหนังสือของเขากล่าวไว้ว่า "ไม่มีสันติภาพเกิดขึ้นระหว่างศรัทธาในอิสลามกับสังคมและสถาบันการเมืองที่มิใช่อิสลาม" หลังจากพ้นโทษ อาลิยาก็ได้เริ่มรณรงค์ให้ชาวบอสเนียขึ้นสู่เพื่อปลดปล่อยอิสลาม เขาจัดกิจกรรมและก่อตั้งพรรคประชาธิปไตยแอกชันขึ้นเพื่อเป็นแกนนำการเมืองของชาวบอสเนีย ในปี 1974 ประกาศแห่งอิสลามถูกจัดพิมพ์อีกครั้งและตีโต้เล่งเห็นว่าอำนาจมุสลิมบอสเนียกำลังก้าวสู่อำนาจทางการเมืองยูโกสลาเวีย แต่ในปี 1980 เขาตีพิมพ์หนังสืออิสลามระหว่างตะวันออกและตะวันตกทำให้เขาถูกต้องโทษ 14 ปี แต่ก็ถูกปล่อยใน 5 ปีต่อมาเขารณรงค์ปลุกมวลชนมุสลิมบอสเนียจนในที่สุดการเมืองท้องถิ่นของสาธารณรัฐสังคมนิยมบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา ก็ตกเป็นของพรรคประชาธิปไตยแอกชัน ซึ่งทำให้บอสเนียเข้าสู่การกุมอำนาจยูโกสลาเวีย เมื่ออาลิยาได้รับการแต่งตั้งเป็นประธานาธิบดีสาธารณรัฐสังคมนิยมบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา

ตำแหน่งประธานาธิบดีสาธารณรัฐสังคมนิยมบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา

สมัชชาบอสเนียได้ขึ้นอยู่ใน 3 อำนาจหลักของยูโกสลาเวีย ซึ่งประกอบไปด้วย สมัชชาโครเอเชีย (คริสต์คาทอลิก),สมัชชาเซอร์เบีย (ออทอด็อกซ์) และสมัชชาบอสเนีย (มุสลิม) แต่สมัชชาเซอร์เบียกลับพยายามควบคุมอำนาจประเทศเบ็ดเสร็จทำให้สมัชชาโครเอเชียในตำแหน่งประธานาธิบดียูโกสลาเวียไม่พอใจจึงประกาศเอกราชจากยูโกสลาเวีย สมัชชาเซอร์เบียหรือสาธารณรัฐสังคมนิยมเซอร์เบียจึงรุกราน สาธารณรัฐสังคมนิยมโครเอเชีย / สาธารณรัฐโครเอเชีย ในขณะนั้นบอสเนียเป็นกลาง แต่ในสภาที่กรุงซาราเยโว พวกเซิร์บพยายามขัดขวางอำนาจของบอสเนีย อาลิยาจึงเลือกเข้าข้างโครเอเชียในปี 1992 สมัชชาเซอร์เบียได้ขัดขวางพลังมวลชนบอสเนียนับแสนคนในซาราเยโวด้วยการกราดยิง รัฐบาลสาธารณรัฐสังคมนิยมบอสเนียได้ประกาศสงครามกับเซอร์เบียและทำให้ยูโกสลาเวียลjมสลายอย่างสมบูรณ์

สงครามบอสเนีย

ในปีวันที่ 6 เมษายน 1992 ทหารเซอร์เบียบุกกราดยิงมวลชนบอสเนีย ทำให้ทหารบอสเนียต้องเข้าต่อต้าน รัฐบาลบอสเนียแยกตัวเป็นอิสระ และประกาศจัดตั้งสาธารณรัฐบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา โดยเขาขึ้นดำรงตำแหน่งประธานาธิบดี ปลุกกระแสชาตินิยมมุสลิมบอสเนียขึ้นมาและกำจัดพวกโครแอตและเซิร์บออกจากแผ่นดินบอสเนีย สงครามในบอสเนียจึงอุบัติเป็นสงครามสามฝ่าย อาลิยาพยายามเรียกร้องให้นานาชาติยุตินโยบายไม่ขายอาวุธให้บอสเนียเพื่อสนับสนุนให้โครเอเชียยึดบอสเนีย อาลิยาจึงหันไปหาประเทศมุสลิม ตุรกี ซาอุดิอาระเบีย มาเลเซียและอื่นๆจึงหันมาให้ความช่วยเหลือและเมื่อเกิดการฆ่าล้างเผ่าพันธ์บอสเนีย ตุรกี และพันธมิตรมุสลิมจึงส่งทหารเข้ามายังบอสเนีย แตกระนั้นสหรัฐอเมริกาก็บีบทุกวิถีทางให้บอสเนียยอมรับให้ประเทศตนเป็นประเทศพหุสังคมและยุติการขับไล่ชาวเซิร์บและโครแอท ในปี 1995 บอสเนียจำยอมรับข้อเสนอที่ไม่ยุติธรรม อาลิยาได้กล่าวกับประชาชนว่า ความยุติธรรมของบอสเนียหายไปแล้ว เมื่อสหรัฐอเมริกาและประเทศตะวันตกวางหมากให้เราเป็นประเทศพหุสังคมโดยแบ่งประเทศ 4 ส่วน 2ส่วนเป็นของเซิร์บและ 1 ส่วนเป็นของโครแอท ส่วนบอสเนียมีแค่ 1 ส่วน นับว่าเป็นความอัปยศของบอสเนีย

หลังสงครามบอสเนียและการเสียชีวิต

หลังสงคราม อาลิยาอาจจะยอมรับสนธิสัญญาเดย์ตันที่เปลี่ยนบอสเนียเป็นรัฐพหุสังคมอย่างไม่เต็มใจหนัก อาลิยาได้ระบุกับชาวบอสเนียว่าประเทศบอสเนียใหม่กลับไม่ใช่ของเรา ถึงกระนั้นอาลิยายังคงเป็นประธานาธิบดีสลับกับพวกโครแอตและเซิร์บจนในที่สุดอาลิยาจำต้องลาออกจากตำแหน่งและแต่งตั้งบุตรชายเป็นคนสืบทอดอำนาจด้วยปัญหาสุขภาพของเขา อย่างไรก็ตามบอสเนียที่อาลิยาวาดเอาไว้ไม่สามารถเป็นจริงได้ รัฐอิสลามใจกลางทวีปยุโรปเป็นเรื่องที่ไม่มีทางเป็นไปได้แล้ว ในวันที่ 19 ตุลาคม 2003 อาลิยาได้เสียชีวิต นานาชาติมุสลิมได้แสดงความเสียใจและลดธงเหลือครึ่งเสาไว้อาลัยชายผู้อุ้มชูอิสลามแห่งยุโรป

มรดก

ในปี 2015 ประธานาธิบดีตุรกี เรเยป ไตยิป เอร์โดกัน ได้ระบุว่า อาลิยาคือวีรบุรุษแห่งอิสลามแห่งศตวรรษ 21 นอกจากนี้กระแส่อิสลามบอสเนียไม่เคยดับชาวบอสเนียพยายามที่จะวาดฝันของอาลิยาให้เป็นจริงให้ได้ ปัจจุบันบอสเนียจึงมีปัญหาการเมืองเมื่องชาวบอสเนียกำลังเรียกร้องอิสรภาพในการตั้งรัฐอิสลามบอสเนีย แม้จะถูกต่อต้านจากตะวันตก แต่ตุรกี ได้ให้การสนับสนุนบุตรชายของอาลิยาในการเล่นเกมการเมืองบอสเนียทุกด้าน