อามาร์ดี

แผนที่แสดงพื้นที่ของชาวอามาร์ดระหว่างเซฟีด-รูดกับแม่น้ำโดเฮซอร์

อามาร์เดียน (อังกฤษ: Amardians) โดยมากเรียกเป็น อามาร์ดี (Amardi, บางครั้งเป็น มาร์ดี (Mardi)) เป็นชนเผ่าอิหร่านโบราณที่อาศัยอยู่บริเวณภูมิภาคภูเขาริมทะเลแคสเปียนทางเหนือ ซึ่งเป็นที่มาของวัฒนธรรมยุคเหล็กที่มาร์ลิก กล่าวกันว่าพวกเขามีความข้องหรือเป็นเผ่าเดียวกันกับ Dahae และ Sacae นั่นคือ พวกเขาเป็นชาวซิท เฮโรโดตุสกล่าวถึงเผ่าที่มีชื่อคล้ายกันเป็นหนึ่งใน 10 ถึง 15 เผ่าเปอร์เซียในเปอร์ซิส

พวกเขาอาศัยอยู่ในหุบเขาระหว่างซูซิสกับเปอร์ซิส (ปัจจุบันอยู่ในอิหร่านตะวันตกเฉียงใต้) Nearchus กล่าวถึงมาร์ดีตอนใต้เป็นหนึ่งใน 4 กลุ่มชนภูเขานักล่าแห่งบริเวณตะวันตกเฉียงใต้ ร่วมกับซูซี, Uxii และ Elymaeans ในบรรดากลุ่มชนร่อนเร่ 4 กลุ่ม มีเพียงอามาร์ดีเท่านั้นที่เป็นอิหร่านในทางภาษาศาสตร์

ศัพทมูลวิทยา

คำว่า Mardi มาจากศัพท์อิหร่านเก่าของคำที่แปลว่า "มนุษย์" (เปอร์เซียเก่า: 𐎶𐎼𐎫𐎡𐎹 martiya; จากอินโด-ยูโรเปียนดั้งเดิม *mr̥tós, "มรรตัย")

Richard N. Frye เชื่อว่าชื่อนครออโมลมีรากจากคำว่า Amard ซึ่งปรากฏเป็นคำว่า Amui ในภาษาเปอร์เซียกลาง ตามวรรณกรรมประวัติศาสตร์ ออโมลเป็นเมืองหลวงของตาปูเรีย (ปัจจุบันคือมอแซนแดรอน) นับตั้งแต่ช่วงเริ่มต้นของจักรวรรดิซาเซเนียนเป็นอย่างน้อยจนถึงจักรวรรดิข่านอิลของจักรวรรดิมองโกล

บันทึกประวัติศาสตร์

สตราโบกล่าวถึงชื่อ มาร์ดี หลายครั้ง เขาระบุที่ตั้งของชนกลุ่มนี้ที่ตอนใต้ของทะเลแคสเปียนในบริเวณที่ปัจจุบันคือจังหวัดกีลอนและจังหวัดมแซนแดรอนในอิหร่านตอนเหนือ ในแผนที่นี้ เขากล่าวถึง Amardos (และแม่น้ำอามาร์ดอส) ซึ่งเป็นชื่อที่ใช้เรียกภูมิภาคเซฟีดรูดในขณะนั้น

เฮโรโดตุสกล่าวถึงเผ่าที่มีชื่อคล้ายกันเป็นหนึ่งใน 10 ถึง 15 เผ่าเปอร์เซียในเปอร์ซิส พวกเขาอาศัยอยู่ในหุบเขาระหว่างซูซิสกับเปอร์ซิส ซึ่งอยู่ในบริเวณอิหร่านตะวันตกเฉียงใต้ Nearchus กล่าวถึงมาร์ดีตอนใต้เป็นหนึ่งใน 4 กลุ่มชนภูเขานักล่าแห่งบริเวณตะวันตกเฉียงใต้ ร่วมกับซูซี, Uxii และ Elymaeans ในบรรดากลุ่มชนร่อนเร่ 4 กลุ่ม มีเพียงอามาร์ดีเท่านั้นที่เป็นอิหร่านในทางภาษาศาสตร์

ภาพ

• 
  แผนที่จักรวรรดิมีเดีย (600 ปีก่อน ค.ศ.) แสดงตำแหน่งสัมพันธ์ของชนเผ่าอามาร์เดีย
• 
  ถ้วยทองยุคเหล็กจากมาร์ลิก เก็บไว้ที่พิพิธภัณฑ์ศิลปะเมโทรโพลิทัน นครนิวยอร์ก
• 
  ถ้วยทอง Hyrcanian มีอายุถึงครึ่งแรกของสหัสวรรษที่ 1 ขุดค้นที่เคลอร์แดชต์ จังหวัดมอแซนแดรอน
• 
  กวางตัวผู้มาร์ลิก
• 
  สร้อยคอทองคำที่มีสวัสติกะสามอันจากมาร์ลิก เก็บไว้ที่พิพิธภัณฑ์แห่งชาติ เตหะราน

อ่านเพิ่ม

• "The Mardians: A Note" (PDF). Leonardo Gregoratti (Durham University, UK). Anabasis, Studies for Classical Eastern Orientalism.