จารึกวัดศรีชุม
 | บทความนี้ไม่มีการอ้างอิงจากแหล่งที่มาใด |
| จารึกวัดศรีชุม ศิลาจารึกสุโขทัยหลักที่ 2 | |
|---|---|
| วัสดุ | หินดินดาน |
| ความสูง | 275 เซนติเมตร (108 นิ้ว) |
| ความกว้าง | 67 เซนติเมตร (26 นิ้ว) |
| ตัวหนังสือ | อักษรสุโขทัย |
| สร้าง | ราว พ.ศ. 1884-1910 |
| ช่วงเวลา/วัฒนธรรม | สุโขทัย |
| ค้นพบ | พ.ศ. 2430 ในวัดศรีชุม ตำบลเมืองเก่า อำเภอเมืองสุโขทัย จังหวัดสุโขทัย |
| ค้นพบโดย | หลวงสโมสรพลการ |
| ที่อยู่ปัจจุบัน | พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร |
| จารึกวัดศรีชุม | |
จารึกวัดศรีชุม หรือ ศิลาจารึกสุโขทัยหลักที่ 2 เป็นศิลาจารึกภาษาไทยสมัยสุโขทัยที่สำคัญ ที่เล่าเรื่องราวการสถาปนากรุงสุโขทัย และ วีรกรรมของกษัตริย์ราชวงศ์นำถุม โดยสันนิษฐานว่าผู้สร้างศิลาจารึกหลักนี้คือ พระมหาเถรศรีศรัทธา ผู้เป็นเชื้อสายของพ่อขุนศรีนาวนำถุม ผู้สถาปนาแคว้นสุโขทัย-ศรีสัชนาลัย
ในจารึกยังปรากฎคำว่า ขอม ครั้งแรก หลังยุคอาณาจักรพระนครได้ล่มสลายลง
รูปลักษณ์
[แก้]จารึกสลักตัวอักษรไทย ภาษาไทย บนแผ่นหินดินดาน รูปใบเสมา เรียวบาง (ชำรุดบางแห่ง) มี 2 ด้าน 212 บรรทัด กว้าง 2 ศอก สูง 9 ศอก หนา 3 ถึง 4 นิ้วโดยประมาณ
การค้นพบ
[แก้]ตามประวัติ ใน พ.ศ. 2430 หลวงสโมสรพลการได้ค้นพบจารึกนี้อยู่ในอุโมงค์มณฑปวัดศรีชุม และได้ขนย้ายนำมารวบรวมไว้ในกรุงเทพฯ ผู้ศึกษาจารึกนี้เป็นคนแรกคือ ศาสตราจารย์ ยอร์ช เซเดส์ผู้เป็นบรรณารักษ์ใหญ่หอพระสมุดวชิรญาณในขณะนั้น ข้อความจารึกได้รับการพิมพ์เผยแพร่ครั้งแรกใน พ.ศ. 2467 ปัจจุบันจารึกนี้เก็บรักษาอยู่ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร
เนื้อหาในจารึก
[แก้]สันนิษฐานว่าศิลาจารึกวัดศรีชุมนี้อาจสร้างขึ้นราว พ.ศ. 1884-1910[1] ในรัชกาลพระมหาธรรมราชาที่ 1 (พระยาลิไทย)
เรื่องราวที่ปรากฏในจารึกกล่าวถึง
- การสถาปนาแคว้นสุโขทัย-ศรีสัชนาลัย รวบรวมหัวเมืองเหนือโดยพ่อขุนศรีนาวนำถุม
- ขอมสบาดโขลญลำพงเป็นผู้ปกครองเมืองสุโขทัยในเวลาต่อมา
- พ่อขุนผาเมืองเป็นบุตรของพ่อขุนศรีนาวนำถุม และ เป็นบุตรเขยของกษัตริย์กัมพูชา (ผีฟ้าเจ้าเมืองศรียโสธรปุระ) ทรงพระนาม กัมรเตงอัญศรีอิทรบดินทราทิตย์ และ ได้รับมอบ พระขรรค์ชัยศรี
- พ่อขุนผาเมือง ร่วมกับพระสหาย คือ พ่อขุนบางกลางหาว ร่วมทำการรบขับไล่ขอมสบาดโขลญลำพง ออกจากเมืองสุโขทัย โดยกำลังทหารของพ่อขุนผาเมืองสามารถยึดเมืองได้ แต่พ่อขุนผาเมืองได้มอบการปกครองแด่พ่อขุนบางกลางหาว พร้อมทั้งเฉลิมพระนาม ศรีอินทราทิตย์ หลังจากนั้นไม่ปรากฏพระนามของพ่อขุนผาเมืองในเหตุการณ์ประวัติศาสตร์ที่สำคัญอีก
- เรียกพ่อขุนรามคำแหง บุตรของพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ ว่า พ่อขุนรามราช เป็นนักปราชญ์ผู้รู้ธรรม ผู้สร้างพระศรีรัตนธาตุในเมืองศรีสัชนาลัย
- พระยาคำแหงพระราม เชื้อสายตระกูลพ่อขุนศรีนาวนำถุม มีบุตรผู้หนึ่งเกิดใน สรลวง-สองแคว ซึ่งต่อมาคือ มหาเถรศรีศรัทธา และมีเรื่องราวอยู่ในจารึกนี้
- จารึกนี้บอกเป็นนัยว่า สรลวง-สองแคว คือเมืองเดียวกัน ซึ่งต่อมาคือเมืองพิษณุโลก
- มหาเถรศรีศรัทธาในวัยหนุ่มเคยช่วยบิดารบกับ ท้าวอีจาน และ ช่วยพระยาเลอไทยชนช้างกับ ขุนจัง จนได้รับชัยชนะ
- ภายหลัง มหาเถรศรีศรัทธาได้ออกบวช ออกจากเมืองทาง รัตภูมิ และ เดินทางจาริกแสวงบุญไปตามเมืองต่าง ๆ กระทั่งได้ไปนมัสการพระบรมสารีริกธาตุถึงเกาะลังกา จากนั้นได้มีการนำเรื่องราวการชีวประวัติและเดินทางจาริกแสวงบุญมาสร้างเป็นจารึกนี้ในที่สุด
- นครปฐม อาจมีชื่อเรียกในภาษาขอมว่า นครพระธม
ชื่อสถานที่เช่น อีจาน และ รัตภูมิ อาจบอกถึงสถานที่ตั้งเมืองของมหาเถรศรีศรัทธา หากมีการศึกษาต่อไปในอนาคต
เนื่องจากมีการเล่าเรื่องราวข้อมูลเหตุการณ์ประวัติศาสตร์ที่สำคัญ และ ข้อมูลหลายอย่างไม่พบในศิลาจารึกหลักอื่น ๆ ศิลาจารึกหลักนี้จึงเป็นที่สนใจของนักประวัติศาสตร์จนถึงปัจจุบัน นอกจากนี้ ใจความโดยรวมของศิลาจารึกนี้ยังสอดคล้องกับศิลาจารึกหลักที่ 1
อ้างอิง
[แก้]ดูเพิ่ม
[แก้] | บทความประวัติศาสตร์นี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล |