ข้ามไปเนื้อหา

ภาษาเชโรกี

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
(เปลี่ยนทางจาก ภาษาเชอโรกี)
ภาษาเชโรกี
ᏣᎳᎩ ᎦᏬᏂᎯᏍᏗ
Tsalagi Gawonihisdi
ออกเสียง(สำเนียงโอคลาโฮมา) [dʒalaˈɡî ɡawónihisˈdî]
ประเทศที่มีการพูดอเมริกาเหนือ
ภูมิภาคโอคลาโฮมาตะวันออก; เทือกเขาเกรตสโมกี[1] และ Qualla Boundary ในรัฐนอร์ทแคโรไลนา[2] และปรากฏในรัฐอาร์คันซอ[3] กับชุมชนเชโรกีในรัฐแคลิฟอร์เนีย
ชาติพันธุ์ชาวเชโรกี
จำนวนผู้พูด1520 ถึง ~2100 คน  (2018 และ 2019)[4][5]
ตระกูลภาษา
อิระควอย
  • อิระควอยตอนใต้
    • ภาษาเชโรกี
ระบบการเขียนชุดตัวหนังสือพยางค์เชโรกี, อักษรละติน
สถานภาพทางการ
ภาษาทางการEastern Band of Cherokee Indians ในรัฐนอร์ทแคโรไลนา,
Cherokee Nation[6][7][8][9] ในรัฐโอคลาโอมา
ผู้วางระเบียบUnited Keetoowah Band Department of Language, History, & Culture[7][8]
Council of the Cherokee Nation
รหัสภาษา
ISO 639-2chr
ISO 639-3chr
Linguasphere63-AB
บริเวณที่มีผู้พูดภาษาเชโรกีก่อนการติดต่อกับชาวยุโรป
บริเวณที่มีผู้พูดภาษาเชโรกีในปัจจุบัน
บทความนี้มีสัญลักษณ์สัทอักษรสากล หากระบบของคุณไม่รองรับการแสดงผลที่ถูกต้อง คุณอาจเห็นปรัศนี กล่อง หรือสัญลักษณ์อย่างอื่นแทนที่อักขระยูนิโคด

ภาษาเชโรกี หรือ จาลากี (เชโรกี: ᏣᎳᎩ ᎦᏬᏂᎯᏍᏗ, Tsalagi Gawonihisdi [dʒalaˈɡî ɡawónihisˈdî]) เป็นภาษาที่อยู่ในความเสี่ยงถึงใกล้สูญ[a] ภาษาอิระควอย[4] และภาษาแม่ของชาวเชโรกี[6][7][8] Ethnologue ระบุว่ามีผู้พูดภาษาเชโรกี 1,520 คนจากชาวเชโรกี 376,000 คนใน ค.ศ. 2018[4] ในขณะที่การนับโดยสามเผ่าเชอโรกีใน ค.ศ. 2019 บันทึกได้ประมาณ 2,100 คน[5] จำนวนผู้ที่สามารถพูดภาษานี้ได้มีจำนวนลดลง แต่ละเดือนมีผู้พูดภาษาเชโรกีอย่างชำนาญเสียชีวิตประมาณ 8 คน และในบรรดาผู้ที่มีอายุไม่เกิน 40 ปีมีเพียงไม่กี่คนเท่านั้นที่พูดภาษานี้ได้ชำนาญ[11] ยูเนสโกรายงานว่า ภาษาย่อยเชโรกีมรโอคลาโฮมาอยู่ในสถานะ "มีความเสี่ยงแน่นอน" และอีกภาษาย่อยหยึ่งทางตอนเหนือในรัฐนอร์ทแคโรไลนามีสถานะ "มีความเสี่ยงอย่างมาก"[12] ภาษาย่อยตอนล่างที่เคยมีผู้พูดในชายแดนรัฐเซาท์แคโรไลนา–จอรเจีย สูญหายไปตั้งแต่ประมาณ ค.ศ. 1900[13] สถานการณ์เลวร้ายเกี่ยวกับอนาคตของภาษาย่อยที่เหลืออีกสองภาษา ทำให้สภาสามเผ่าเชโรกีประกาศภาวะฉุกเฉินในเดือนมิถุนายน ค.ศ. 2019 เพื่อเรียกร้องให้เพิ่มความพยายามในการฟื้นฟูภาษานี้[5]

ภาษาเชโรกีเป็นภาษาคำควบกล้ำมากพยางค์ (polysynthetic language)[14] ซึ่งเป็นภาษาเดียวในภาษากลุ่มอิระควอยตอนใต้[15] แบะใช้ระบบการเขียนที่เป็นชุดตัวหนังสือพยางค์จำเพาะ[16] เนื้องจากเป็นภาษาคำควบกล้ำมากพยางค์ ทำให้ภาษาเชโรกีมีความแตกต่างจากตระกูลภาษาอินโด-ยูโรเปียนอย่างมาก และอาจเป็นเรื่องยากสำหรับผู้เรียนที่เป็นผู้ใหญ่[6]

ตัวอย่าง

[แก้]

จากปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน:

ᏂᎦᏓ ᎠᏂᏴᏫ ᏂᎨᎫᏓᎸᎾ ᎠᎴ ᎤᏂᎶᏱ ᎤᎾᏕᎿ ᏚᏳᎧᏛ ᎨᏒᎢ.
Nigada aniyvwi nigeguda'lvna ale unihloyi unadehna duyukdv gesv'i.
มนุษย์ทั้งปวงเกิดมามีอิสระและเสมอภาคกันในศักดิ์ศรี และสิทธิ
ᎨᏥᏁᎳ ᎤᎾᏓᏅᏖᏗ ᎠᎴ ᎤᏃᎵᏍᏗ
Gejinela unadanvtehdi ale unohlisdi
ต่างในตนมีเหตุผลและมโนธรรม
ᎠᎴ ᏌᏊ ᎨᏒ ᏧᏂᎸᏫᏍᏓᏁᏗ ᎠᎾᏟᏅᏢ ᎠᏓᏅᏙ ᎬᏗ.
ale sagwu gesv junilvwisdanedi anahldinvdlv adanvdo gvhdi.
และควรปฏิบัติต่อกันด้วยจิตวิญญาณแห่งภราดรภาพ[17]

หมายเหตุ

[แก้]
  1. ↑ Ethnologue จัดให้ภาษาเชโรกีอยู่ในกลุ่มภาษาใกล้สูญ (8a) ซึ่งหมายความว่า "ผู้พูดภาษานี้เป็นประจำปรากฏเฉพาะผู้คนในวัยชราหรือแก่กว่าเท่านั้น"[10]

อ้างอิง

[แก้]
  1. ↑ Neely, Sharlotte (March 15, 2011). Snowbird Cherokees: People of Persistence. University of Georgia Press. pp. 147–148. ISBN 9780820340746. สืบค้นเมื่อ May 22, 2014.
  2. ↑ Frey, Ben (2005). "A Look at the Cherokee Language" (PDF). Tar Heel Junior Historian. North Carolina Museum of History. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2013-06-07. สืบค้นเมื่อ May 22, 2014.
  3. ↑ "Cherokee". Endangered Languages Project. สืบค้นเมื่อ April 9, 2014.
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 "Cherokee: A Language of the United States". Ethnologue. SIL International. 2018. สืบค้นเมื่อ May 16, 2019.
  5. ↑ 5.0 5.1 5.2 McKie, Scott (June 27, 2019). "Tri-Council declares State of Emergency for Cherokee language". Cherokee One Feather. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ June 29, 2019. สืบค้นเมื่อ July 2, 2019.
  6. ↑ 6.0 6.1 6.2 "The Cherokee Nation & its Language". University of Minnesota: Center for Advanced Research on Language Acquisition. 2008. สืบค้นเมื่อ Feb 20, 2020.
  7. ↑ 7.0 7.1 7.2 "Keetoowah Cherokee is the Official Language of the UKB" (PDF). keetoowahcherokee.org/. Keetoowah Cherokee News: Official Publication of the United Keetoowah Band of Cherokee Indians in Oklahoma. April 2009. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ July 15, 2014. สืบค้นเมื่อ June 1, 2014.
  8. ↑ 8.0 8.1 8.2 "Language & Culture". keetoowahcherokee.org/. United Keetoowah Band of Cherokee Indians. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ April 25, 2014. สืบค้นเมื่อ June 1, 2014.
  9. ↑ "UKB Constitution and By-Laws in the Keetoowah Cherokee Language" (PDF). United Keetoowah Band of Cherokee Indians. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ February 1, 2016. สืบค้นเมื่อ June 2, 2014.
  10. ↑ "Language Status". Ethnologue. SIL International. 2019. สืบค้นเมื่อ May 30, 2019.
  11. ↑ Ridge, Betty (Apr 11, 2019). "Cherokees strive to save a dying language". Tahlequah Daily Press. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ April 12, 2019. สืบค้นเมื่อ May 9, 2019.
  12. ↑ "UNESCO Atlas of the World's Languages in danger". www.unesco.org (ภาษาอังกฤษ). 2010. สืบค้นเมื่อ 2017-12-17.
  13. ↑ Scancarelli, Janine; Hardy, Heather Kay (2005-01-01). Native Languages of the Southeastern United States (ภาษาอังกฤษ). U of Nebraska Press. ISBN 0803242352.
  14. ↑ Montgomery-Anderson, Brad (June 2008). "Citing Verbs in Polysynthetic Languages: The Case of the Cherokee-English Dictionary". Southwest Journal of Linguistics. 27. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-09-25. สืบค้นเมื่อ May 22, 2014.
  15. ↑ Feeling, "Dictionary," p. viii
  16. ↑ "Cherokee Syllabary". Omniglot. สืบค้นเมื่อ May 22, 2014.
  17. ↑ "ปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน - Amnesty International". www.amnesty.or.th.

แหล่งข้อมูลอื่น

[แก้]
วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี ในภาษาเชอโรกี
วิกิพจนานุกรม มีความหมายของคำว่า Cherokee
วิกิตำรามีคู่มือในหัวข้อ ภาษาเชโรกี
วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ ภาษาเชโรกี


Stub icon

บทความภาษานี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=ภาษาเชโรกี&oldid=10983144"